ساختمان بدن پرندگان

پرندگان به عنوان یک گروه از مهره داران شباهت های زیادی با یکدیگر دارند. اختلاف موجود میان پرندگان گوناگون غالبا برای سازگاری با محیط Adaptive بوده و هر نوع را توانا ساخته که فعالیت های ضروری خود را به نحو مؤثری انجام دهد.

شکل خارجی پرندگان معمولا دوکی شکل و مانند دو مخروط است که از قاعده به هم چسبیده باشند.

این شکل بدن به هنگام پرواز و یا فرورفتن در آب کم ترین مقاومت را از خود نشان می دهد.

رنگ طبیعی پرندگان متنوع و جالب است.

طرح و نقش پرها غالبا تا حدودی به محیط شباهت دارد.

رنگ های تطبیقی پرنده، را کمتر قابل دید می سازد.

این ویژگی با اختلاف رنگ در بخش های گوناگون بدن پرنده تقویت می گردد.

به این معنی که بخش های فوقانی که بیشتر در معرض نور قرار دارند تیره تر از قسمت های زیرین بدن هستند.

پرندگان نواحی خشک رنگ زرد پریده ای دارند.

پرندگان بخش های مرطوب به رنگ های سیر یا تیره می باشند.

رنگ نرها غالبا درخشنده تر و متنوع تر از ماده هاست.

نوک، کار دست ها و دهان را انجام می دهد.

یعنی برای به دست آوردن غذا و غذا دادن به بچه ها، جمع آوری و مرتب کردن اشیاء و لوازم آشیانه و مقاصد دیگر از جمله دفاع به کار می رود.

پوشش شاخی نوک به طور مداوم می روید و جانشین پوشش فرسوده می گردد.

شکل نوک معمولا معرف عادات غذایی یا به عبارت دیگر چگونگی تغذیه پرنده است.

در گونه هایی از پرندگان که داخل ترک ها یا شکاف ها را می کاوند یا حشرات را شکار می کنند نوک، باریک دراز یا میله ای است.

نوک دارکوب ها که به چوب و درخت نوک می زنند قوی و دراز است ولی پرستوها و پرندگان مگس گیر که حشرات زنده را به هنگام پرواز شکار می کنند نوک ظریفی دارند.

نوک سهره و گنجشک ها که دانه خوارند قوی و مخروطی است.

بازهای گوشت خوار جغدها، پرندگان موشخوار، Shrikes و طوطی ها دارای نوک های لبه تیز هستند. 

در اردک ها که مواد کوچک را از آب غربال کرده و می خورند حاشیه های نوک دندانه دار است.

   در بیشتر پرندگان زبان نمی تواند از دهان بیرون بیاید ولی در دارکوب زبان از دهان خارج شده و حشرات داخل چوب را شکار می کند.

در مرغ زرین پر یا مرغ مگسی زبان به شکل لوله ی قابل کششی است که می تواند شهد گل ها را بیرون بکشد.

بال

بال ها وسیله ی پروازند. بال های کوتاه و گرد ویژه گونه هایی است که در داخل و پیرامون درختان پرواز می کنند از قبیل بلدرچین، بدبده Quail و بسیاری از گنجشک ها و پرندگان خواننده از قبیل بلبل و چکاوک Warblers بال های باریک متعلق به پرندگانی است که در فضای آزاد با سرعت زیاد می پرند مانند پرستوها، بازها و پرستوهای دریایی

بال های پهن در پرندگان نواحی وسیع دیده می شود. از قبیل عقاب ها، قوش ها و . . . که عمدتا بلند پروازند و دور می گردند و چرخ می زنند.

پنگوئن ها و اوک ها Auks که پرندگانی شبیه پنگوئن هستند و

در دریای شمالی زندگی می کنند پاهایی پرده دار و دم و بال های کوتاهی که به منزله پارو در شنا کردن زیر آب به کار می آیند دارند.

شتر مرغ و کیوی Kiwi که یک نوع پرنده ی بی بال متعلق به نیوزیلند است و چند پرنده ی دیگر بال های تکامل نیافته ای دارند و نمی توانند پرواز کنند.

دم

دم پرنده از گروهی پرهای بزرگ تشکیل شده که بادبزنی شکل بوده و به دمبالچه اتصال دارند.

دم در پرواز نقش سکان را بازی می کند و وسیله ی هدایت و تعیین مسیر پرواز است و ممکن است پهن یا بلند باشد، چین بخورد، پایین افتاده یا کج شود.

به هنگام نشستن روی چیزی مثل شاخه ی درخت به منزله ی وسیله ی تعادل است.

در بسیاری گونه ها وسیله ی تظاهر محسوب می شود.

در محل های پر درخت و بیشه زار ها دم ها دراز و باریک اند مانند زاغ کبود Jay و بعضی سهره های کوچک امریکای شمالی.

دم های پهن در کبوترهایی که پروازشان را به طور ناگهانی متوقف می کنند دیده می شود و در گونه هایی که در آب های باز زندگی می کنند مانند اردک ها و مرغ های دریایی و یا آن ها که در هوا به سر می برند مانند پرستو ها، دم کوچک است

در پرندگانی که محل شکارشان روی درختان است مانند دارکوب، ساقه ی پرهای دم محکم و قوی بوده و بدن پرنده را به هنگامی که در سطح قائم غذا پیدا می کند، ثابت و استوار نگه می دارد.

پا

پاهای پرندگان برای دویدن یا بالارفتن، نگاه داشتن بدن به هنگام استراحت، تنظیم و ترتیب مواد و لوازم لانه و در بعضی گونه ها برای لمس غذا و حمله مورد استفاده قرار می گیرد.

به طور معمول طرز قرار گرفتن انگشت ها،

3  انگشت

در جلو

و 

1  انگشت

 در پشت است.

این خاصیت پرنده را قادر می سازد که در اطراف گیاهان و درختان زندگی کند و به آسانی روی شاخه ی درختان بنشیند.

در بلدرچین و سایر پرندگانی که روی زمین به سر می برند پاها قوی بوده و به کار پنجه کشیدن و خراشیدن زمین می آید.

در پرندگانی که روی آب یا داخل آن شنا می کنند میان انگشتان پا پرده وجود دارد.

باز ها و جغد ها دارای پنجه های تیز و خمیده ای هستند که طعمه ی خود را با چنگال محکم بگیرند.

 پاها در پرندگانی که در آب راه می روند مانند حواصیل ها و آنها که در زمین های باز زندگی می کنند مانند شترمرغ دراز است.

ساختار پرندگان

در پرندگانی که روی شاخ  و برگ درختان به سر می برند گردن کوتاه است، ولی در حواصیل ها، قو ها Swans و درنا ها Cranes گردن خیلی دراز است.

بعضی پرندگان برای رساندن غذا به بچه های خود از چینه دان Crop استفاده می کنند و بچه ها نیز به دو راه تغذیه می شوند. یا غذای بالا آورده شده را می خورند و یا آن که سر خود را در مری مادر فرو می برند. 

در کبوتر ها ماده ای به نام شیر کبوتر که در چینه دان درست می شود برای تغذیه ی جوجه ها در آشیانه به کار می رود. 

در برخی پرندگان گوشتخوار از قبیل ماهیخورک King fisher چینه دان ویژه ای وجود ندارد و معده کیسه ی قابل انباسطی است که دیواره های نازک دارد. 

لازم به ذکر است روده ی پرندگانی که از جانوران تغذیه می کنند کوتاه تر از روده آن هایی است که مواد گیاهی می خورند. 

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم : یگانه داودی