نخوردنی های طبیعت

در فیلم ها زیاد دیده اید که وقتی قهرمان داستان در یک موقعیت بحرانی، بی آب و غذا می ماند، به طبیعت روی می آورد و سعی می کند از گیاهان موجود در فضا تغذیه کند. اما چیزی که شما هیچ گاه در پشت پرده این فیلم ها نمی بینید، چگونگی انتخاب گیاهان است. حقیقت این است که تنها تعداد خیلی کمی از گیاهانی که در طبیعت پیدا می شوند، قابلیت خوردن دارند. بخش اعظم طبیعت به عنوان غذای انسان آفریده نشده و نزدیک شدن به آنها می تواند به قیمت جان شما تمام شود.

به عنوان یک قاعده کلی بد نیست بدانید باید از این گیاهان دوری کنید، حتی در شرایط سخت و گم شدن در طبیعت. این گیاهان سمی هستند و خیلی زود شما را از پا می اندازند:

- از مصرف هرگونه گیاهی که شیره سفیدی دارد خودداری کنید، مگر آنکه به طور یقین مشخص شود که بی خطر هستند. مثل گیاه شیردندان. 

- از خوردن گیاهانی که کرک ریزی بر ساقه و برگ دارند خودداری کنید.

- از مصرف برگ های پیر یا پژمرده خودداری کنید زیرا در برخی از آنها بعد از پژمرده شدن سموم کشنده ای ایجاد می شود. نظیر سیاه سته، تمشک، آلو، هلو و گیلاس وحشی. همه آنها را ممکن است زمانی که جوان، تازه و خشک هستند بتوان بدون هیچ خطری خورد اما در زمان پیر شدن ریسک بالایی دارند.

- از مصرف سرخس عقابی بالغ خودداری کنید چون موجب تخریب ویتامین ب در بدن شده و می تواند کشنده باشد. تمام سرخس های منطقه معتدل شمالی، زمانی که جوان هستند قابل خوردن هستند اما برخی تلخ تر از آن هستند که بتوان آنها را خورد. در برخی از انواع، ضروری است قبل از مصرف، کرک ها کنده شود. برای این کار انتهای جوان را قطع کنید، ساقه را دست بکشید تا کرک های آن پاک شود.

- شوکران گیاهی از زیرتیره چتری‌ها است که قدیمی ها به آن دوراس تفتی، بیخ کوهی و تفت بیخ هم می گویند. این گیاه در جنوب ایران به وفور یافت می شود و بین مردم محلی به دوراس تفتی معروف است و اصل آن را به شهر تفت یزد نسبت می دهند. تمام بخض های این گیاه به شدت سمی است و باید از آن دوری کنید. دقت کنید که این گیاه از نظر ظاهری با رازیانه همانندی دارد.

سموم گیاهان

بطور کلی دو نوع سم متداول در دنیای گیاهان وجود دارد که هر دوی آنها به سادگی قابل تشخیص هستند:

- اسید هیدروسیانیک که مزه و بوی هلو و بادام تلخ را دارد.

- اسید اکسالیک که املاح آن در گیاهانی نظیر ریواس وحشی یافت می شود و زمانی که روی پوست یا زبان مالیده شود با ایجاد گزش یا سوزش مشخص، شناسایی می شود. از همه گیاهانی که این مشخصه را دارند صرف نظر کنید.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از واژه‌نامه علوم زیستی/ عطری، مرتضی، سایت بقا در طبیعت