زندگاني سياسي امام رضا(ع)

زندگاني سياسي امام رضا(ع) امام رضا (ع) در عصر امامت خويش با خلفايي چند از عباسيان معاصر بود.هر چند، تنها در زمان زمامداري مامون، شرايط دشواري پديد آمد كه امام (ع) را به موضعگيري وا داشت. مدت ده سال از امامت هشتمين امام (ع) با دوران خلافت هارون مقارن بود. در آن دوره 10 ساله، هارون به دليل بحرانهايي كه حكومت با آن رو به رو بود، هيچ گاه خود را روياروي امام (ع) قرار نداد. هارون، نگران آينده هارون در سالهاي پاياني عمر خود، به حكومت عباسيان و آينده آن مي انديشيد. به همين منظور در سال 175 ه.ق فرزندش محمد امين را كه هنوز بيش از 5 سال از عمرش نگذشته بود، براي جانشيني پس از خود معرفي كرد. 7 سال بعد يعني در سال 182ه.ق با معرفي عبدالله مامون به جانشيني امين در تثبيت حكومت عباسي كوشيد. هارون در سال 186ه.ق همراه فرزندانش، امين، مامون و موتمن، عازم حج شد. در آن جا ، عهدنامه اي را در حضور شخصيتها و رجال سياسي، قضائي، نظامي و .... به امضاي دو فرزندش امين و مامون رساند و نسخه اي از آن را درون كعبه به ديوار آويخت. در اين قرارداد، ضمن معرفي فرزندانش براي اداره دستگاه خلافت، يكي پس از ديگري از آنان پيمان گرفت كه نقض عهد نكنند. آنگاه هارون دستور داد تا متن آن را براي حاضران در موسم حج بخوانند تا پس از بازگشت حاجيان، موضوع جانشيني امين و مامون نيان همه مردم منتشر شود. مرگ هارون و پيامدهاي آن سرانجام هارون در سال 193ه.ق در توس درگذشت.ديري نپاييد كه ميان دو برادر بر سر قدرت نزاع در گرفت. پدر كه بارها شعار ((الملك عقيم)) را سر داده بود، اينك پسران او نيز همان منطق سياسي را دنبال ميكردند. اختلاف 2 برادر، كه با دستهاي پشت پرده هدايت مي شد، سر انجام به جنگ ميان آن دو كشيده شد و امين به دست فرستادگان مامون كشته شد. زمامداري مامون مامون در پانزدهم ربيع الاول سال 170 ه.ق در ياسريه متولد شد. مادرش يكي از كنيزان هارون به نام مراجل از اهالي بادقيس بود. او در دوران خلافت برادرش امين  بر بخش شرقي خطه اسلامي حكومت ميكرد ولي پس از كشته شدن برادرش امين، زمامداري گسترده او در سال 198 ه.ق آغاز شد. بدين سان اگر دوران سلطه او بر شرق بلاد اسلامي آن روز را نيز به شمار آورديم، مامون متجاوز از بيست سال بر مسند خلافت تكيه زده است. مامون و دشواريهاي خلافت مامون نتوانست بيعت مردم بغداد و كوفه را به دست آورد، همچنان كه از جلب نظر اهل مدينه ، مكه و بصره نيز محروم ماند، زيرا اهل بلاد اسلامي، اگر از شيعيان و علويان بودند، اصولا با خاندان عباسي سازگار نبودند و اگر هم از عباسيان بودند، قتل امين را جرم دانسته، آن را قابل توجيه نمي شمردند. دومين مشكلي كه مامون با آن روبه رو بود، نا آرامي هاي موجود، در گوشه و كنار مملكت اسلامي بود،به ويژه برخي قيامها كه نفوذ و گستردگي خاصي داشت. سومين مشكل بزرگي كه همواره مامون را نگران ميداشت، شخصيت برجسته و ممتاز و مورد توجه مردم يعني علي بن موسي الرضا (ع) بود. از اين رو مامون به فكر افتاد تا با طرحي نو همه مشكلات خود را يكباره حل كند. طرح و برنامه مامون، بسيار پيچيده بود، به طوري كه بسياري از ناظران سياسي- دوستانو دشمنان او- را به شك و ترديد انداخته بود. طرح او اين بود كه امام علي بن موسي را از مركز توجه عالم اسلام يعني ((مدينه الرسول )) دور سازد و به دنبال آن برنامه هاي مختلفي را به مرحله اجرا درآورد. منبع: کتاب امام علي ابن موسي الرضا(ع) امام رافت و معرفت بخش حريم رضوي