صفات نکوهش شده در کلام حضرت امام رضا (ع)
ترس، بخل و حرص تمایلات واحدى هستند كه جامع آنها سوءظن به خداى بزرگ است.
اجتناب از دروغ‌گویی
ایاكم والكذب، فانه یهدى الى الفجور وهما فى النار. (1)
از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ آدمی را به فسق و فجور می‌كشاند و سرانجام دارنده این دو صفت زشت (دروغ، فسق) ورود در آتش جهنم است.
عن ابى الحسن الرضا (علیه السلام): قال سئل رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم) یكون المۆمن جبانا؟
قال: نعم قیل ویكون بخیلا؟ قال نعم: قیل: ویكون كذابا؟ قال: لا. (2)
حضرت رضا (علیه السلام) فرمود: از پیامبر پرسیدند: آیا مۆمن ممكن است ترسو باشد؟
فرمود: آرى. گفتند: ممكن است بخیل باشد؟ فرمود: آرى. ممكن است دروغگو باشد فرمود: خیر.
اجتناب از حرص و حسد
ایاكم والحرص والحسد، فانهما اهلكا الامم السالفة. (3)
از حرص و حسد بپرهیزید، زیرا این دو صفت امت‌هاى پیشین را نابود كرده است
ان الجبن والبخل والحرص عزیزة واحدة یجمعها سوء الظن. (4)
ترس، بخل و حرص تمایلات واحدى هستند كه جامع آنها سوءظن به خداى بزرگ است.
اجتناب از خساست
ایاكم والبخل، فانها عاهة لا تكون فى حر ولا مۆ من، آنها خلاف الایمان. (5)
از بخل بپرهیزید، زیرا صفت بخل آفتى است كه در هیچ مۆمن و آزادمردى وجود نخواهد یافت. به علاوه این صفت زشت مخالف ایمان است.
لا تحدثوا انفسكم بالفقر، ولا بطول العمر، فانه من حدث نفسه بالفقر بخل، ومن حدثها بطول العمر حرص. (6)
مذمت پرخوری
ضمن حدیثى مفصل كه از حضرت على بن موسى الرضا (علیه السلام) وارد شده است. یحیى شیطان را دید و از دعاها و وسایل فریب او كه براى گمراه كردن مردم به كار می‌برد، سوال كرد. در پایان حدیث چنین آمده است:
قال یحیى (علیه السلام): فهل ظفرت بى ساعة قط؟ قال: لا ولكن فیك خصلة تعجبنى. قال یحیى: فما هى؟ قال: انت رجل اكول. فاذا اكلت وبشمت فیمنعك ذلك من بعض صلواتك وصیامك باللیل. قال یحیى (علیه السلام): فانى اعطى الله عهدا ان لا اشبع من الطعام حتى القاه. قال له ابلیس: وانا اعطى فى الله عهدا ان لا انصح مسلما حتى القاه. (7)
یحیى از شیطان پرسید: آیا تا به حال شده است كه لحظه‌اى بر من تسلط یابى؟ شیطان پاسخ داد: نه، ولى در تو خصلتى است كه مرا به شگفت آورده است. یحیى پرسید: آن خصلت چیست؟ شیطان پاسخ داد: تو مردى پرخوراك هستى، در هنگام افطار غذاى سنگین می‌خورى و این عامل تو را از انجام برخى از نمازهاى مستحب شبانه‌روز باز می‌دارد. یحیى (به نقطه ضعف خود پى برد و در مقام اصلاح برآمد): گفت: من با خدا عهد می‌بندم كه از این پس غذاى سیر نخورم تا خدا را ملاقات نمایم. شیطان (از تذكر خود پشیمان شد و) گفت: من نیز با خدا عهد می‌بندم كه هرگز مسلمانى را نصیحت نكنم تا خدا را ملاقات نمایم.
قال على بن موسى الرضا (علیه السلام): ان الله یبغض بطن الذى لا یشبع. (8)
امام رضا (علیه السلام) فرمود: خداوند شكمی را كه سیر نگردد، دشمن می‌دارد.
1- میزان الحكمه، جلد 8، ص 340
2- مسند الامام الرضا، جلد 1، ص 276
3- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
4- بحار الانوار، جلد 73، ص 304
5- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
6- بحار الانوار، جلد 78، ص 346
7- بحار الانوار، جلد 14، ص 173
8- محاسن برقى، ص 446
بخش حریم رضوی
