جاي خالي برنامه‌هاي مفرح در تلويزيون
جاي خالي برنامه‌هاي مفرح در تلويزيون
جُنگ‌هاي تلويزيوني عموم مردم را جذب رسانه ملي مي كند
چه بخواهيم چه نخواهيم، شيوه زندگي عوض شده و بسياري از عادات معمول ما را هم دچار تغييرات بزرگ و كوچك كرده است. بسياري از ما علاقه داريم كه ساعات پاياني شب را كه معمولا لحظات آرامش است به مطالعه اختصاص دهيم و برويم سراغ كتاب‌ها و مطالبي كه خواندن يا نوشتن آنها انگار خوراك روحمان است و به ما آرامش مي‌دهد.
اما اين آرزويي است كه به دليل همان اقتضائات عصر مدرن و خستگي‌ها و مشغله‌هاي مختلف براحتي محقق نمي‌شود. به همين جهت براي رفع خستگي و تغيير فضا و محيط بسياري از اوقات وقتي همه اعضاي خانواده در كنار هم هستند دوست دارند برنامه‌هاي شاد و مفرحي را تماشا كنند از اين رو تلويزيون در اين زمينه مي‌تواند كارهاي بزرگي انجام دهد؛ به همين دليل تلاش مي‌كند با تهيه برنامه‌هاي جُنگ اين لحظات را براي مردم فراهم كند؛ برنامه‌هايي كه به جرأت مي‌توان گفت، مخاطبان زيادي دارد. اين‌گونه برنامه‌ها مولفه‌هاي فراواني دارد اما اجراي صميمي و زيبا اولين شاخصه اين برنامه‌هاست كه مي‌تواند مخاطب را پس از يكي دو شب تماشاي برنامه، مشتري هميشگي آن كند. از ديگر ويژگي‌هاي مخاطب‌پسند جنگ‌هاي شبانه، حضور مهمانان ويژه و نماهنگ‌هايي با صداي چهره‌هاي سرشناس سينما و تلويزيون است.
با نگاهي گذرا به برنامه‌هايي كه چندين سال به عنوان برنامه‌هاي شبانه پخش مي‌شد مي‌توان دريافت كه تا چه اندازه اين‌گونه برنامه‌ها موفق هستند. در حال حاضر آنچه به وضوح مي‌بينيم، تصاحب تمامي زمان جدول پخش برنامه‌هاي سيما به برنامه‌هاي تحليلي سياسي و اقتصادي و برنامه‌هاي آموزشي يا برنامه‌هاي معارفي است.
زمان‌هاي ديگر اين جدول هم با برنامه‌هاي پزشكي و سريال‌ها و فيلم‌ها پر مي‌شود. خلأ بزرگي كه از پيگيري برنامه‌هاي سيما دستگيرمان مي‌شود كمبود برنامه‌هاي شاد و مفرح يا همان جنگ‌هاي شادي است كه تا چند سال پيش تعدادشان كم نبود. در تمامي شبكه‌هاي تلويزيوني مي‌توان گفت اين‌گونه جنگ‌ها به طرز چشمگيري از برنامه‌هاي تلويزيون رخت بر بسته است.
آيا مديران شبكه‌هاي تلويزيوني در سال آينده حضور اين‌گونه برنامه‌ها را در جدول پخش شبكه خود قرار خواهند داد؟ در گفت‌وگويي با هنرمندان، تاثيرگذاري و ميزان جذب مخاطب اين‌گونه برنامه‌ها را مورد بررسي قرار داده‌ايم.
برنامه‌هاي جنگ در شبكه‌ها جايگاهي ندارد
حسين رفيعي يكي از مجريان برنامه‌هاي شبانه است. رفيعي سال 72 وارد تلويزيون شد و از همان سال در جنگ‌هاي شبانه‌اي مانند ساعت خوش، مهتاب و... حضور پيدا كرد.
وي ابتدا به ساختار برنامه‌هاي شبانه كه به شكل روتين است اشاره مي‌كند و مي‌گويد: برنامه‌هاي روتين برنامه‌هايي هستند كه هميشه در يك ساعت خاص روي آنتن مي‌روند و معمولا آيتم‌ها و بخش‌هاي مشخصي دارند. اين‌گونه برنامه‌ها همواره بيشترين آمار مخاطب تلويزيون را داشته‌اند. صدا و سيما براي ترويج نشاط همگاني، از سال‌ها پيش به ساخت برنامه‌هاي شبانه اقدام كرد تا شرايطي به وجود بياورد كه با يك نگاه جديد ارائه شده در اين برنامه‌ها مردم لحظات شاد و به ياد ماندني داشته باشند. اما چند سالي است كه اين برنامه‌ها در هيچ‌كدام از شبكه‌ها جايگاهي ندارند.
تلويزيون ما اين پتانسيل و قابليت را دارد كه تاثيرگذار و جذاب باشد؛ حتي در مواردي هم مي‌تواند نه‌تنها براي خودمان، بلكه براي دنيا نيز حرفي براي گفتن داشته باشد
وي مي‌گويد: رسانه ملي در صورتي كه با برنامه نباشد و براي اين‌گونه برنامه‌ها در شبكه‌هاي مختلف نظرسنجي‌هاي لازم را انجام ندهد با گسترش كمي و كيفي شبكه‌هاي ماهواره‌اي و ارائه برنامه‌هاي خبري و تحليلي و همين‌طور برنامه‌هاي متنوع تفريحي و شاد، بينندگان خود را از دست مي‌دهد و مردم به جستجوي خواسته‌هايشان در آن سوي مرزها مي‌پردازند و گردانندگان اين برنامه‌ها پس از مدتي كه نبض مردم را به دست مي‌گيرند سليقه و بينش آنها را جهت خواهند داد.
وي با اشاره به اين كه برنامه‌هاي ماهواره‌اي صرفا زرق‌و برق دارند و بي‌محتوا هستند، مي‌افزايد: تلويزيون ما اين پتانسيل و قابليت را دارد كه تاثيرگذار و جذاب باشد؛ حتي در مواردي هم مي‌تواند نه‌تنها براي خودمان، بلكه براي دنيا نيز حرفي براي گفتن داشته باشد. همان‌گونه كه اين ساختار در شبكه‌هاي جام‌جم براي مخاطبان بسيار جذاب و ديدني است.
وي با بيان اين‌كه يكي از مهم‌ترين كارهاي ويژه و مطلوب تلويزيون از ديد بسياري از بينندگان تهيه برنامه‌هاي شاد و مفرح براي گذران اوقات فراغت است، يادآور مي‌شود: در برنامه‌هاي جنگ براي تاثيرگذاري بيشتر بهتر است موضوعات اجتماعي، آموزشي غيرمستقيم و مخاطب‌پسند ارائه شود. وي تصريح مي‌كند: كمبود بودجه مشكلي است كه برنامه‌سازان با آن درگير هستند؛ اما بيشتر كارهاي بزرگ و ماندگاري كه ساخته شده، بدون بودجه‌هاي آنچناني بوده است.
جنگ‌هاي شبانه پرطرفدار هستند
محمود شهرياري يكي از مجريان قديمي جنگ‌هاي شبانه است. نه تنها چهره شهرياري بلكه صدايش براي بسياري از فارسي‌زبانان در تمام دنيا آشناست. وي هميشه تلاش مي‌كند با شگردهاي مختلف مخاطب را پاي تلويزيون نگه دارد. شهرياري درباره برنامه‌هاي شاد شبانه مي‌گويد: جنگ‌هاي شبانه پرطرفدار هستند. همه مردم كه سريال، برنامه‌هاي سياسي و اقتصادي نگاه نمي‌كنند. بنابراين طرفداران برنامه‌هاي جنگ شبانه توقع دارند كه در رسانه ملي سهمي داشته باشند.
رفيعي: تلويزيون ما اين پتانسيل و قابليت را دارد كه تاثيرگذار و جذاب باشد؛ حتي در مواردي هم مي‌تواند نه‌تنها براي خودمان، بلكه براي دنيا نيز حرفي براي گفتن داشته باشد
وي مي‌افزايد: بنا به دلايل نامعلومي حدود 3سال است كه برنامه‌هاي جنگ شبانه به صورت روتين از تلويزيون پخش نمي‌شود در حالي كه طرح‌هاي خوبي داريم كه مي‌تواند براي مخاطب جالب و جذاب باشد.
شهرياري با اشاره به اين‌كه اين‌گونه برنامه‌ها در قالب(ج) و تركيبي ديده مي‌شود، بيان مي‌كند: به دليل بودجه‌هاي كم، دكورهاي نامناسب، عدم دعوت از مهمانان ويژه و فرهيخته، پخش كليپ و نماهنگ‌هاي دم دستي تهيه و توليد اين برنامه‌ها را با مشكل مواجه كرده است. اگر در برنامه به اين عناصر توجه نشود برنامه از سطح كيفي خوبي برخوردار نخواهد بود.
وي مي‌افزايد: براي توليد برنامه‌هايي از اين دست بايد فكر خوب و بودجه مناسب در نظر گرفته شود تا منتظر پخش برنامه باكيفيت و مطلوب باشيم.
وي يكي ديگر از آسيب‌هاي اين‌گونه برنامه‌ها را كپي‌برداري از برنامه‌هاي موفق گذشته و استفاده از مهمانان و بخش‌هاي تكراري عنوان مي‌كند و مي‌گويد: اگر توليد برنامه‌اي همراه با ايراد است نبايد تصميم به عدم‌پخش آن گرفت بلكه بايد با فكر جديدي به توليد آن ادامه داد.
وي با اشاره به اين‌كه تهيه‌كنندگان آشنا به اين حوزه اندك هستند، مي‌افزايد: متاسفانه تهيه‌كنندگان بايد سليقه مخاطب را بشناسند و بر اساس آن برنامه تهيه كنند نه اين‌كه با نظر و خواسته مدير يا براي برآورد برنامه توليد شود.
شهرياري در پايان اظهار اميدواري مي‌كند كه در سال آينده برنامه‌هاي شبانه در جدول پخش شبكه‌هاي سيما قرار بگيرد تا اقشار مختلف جامعه بتوانند در فضايي شاد و مفرح دقايق پاياني شب را در كنار خانواده بگذرانند.
خلاقيت، ابتكار و تجربه شاخصه برنامه‌هاي شبانه
جواد آتش‌افروز از تهيه‌كنندگان بنامي است كه سال‌ها تجربه تهيه و توليد برنامه‌هاي شبانگاهي تلويزيون را برعهده دارد. آتش‌افروز خلاقيت، ابتكار و تجربه در تهيه اين برنامه‌ها را بسيار مهم مي‌داند و مي‌گويد: خانواده‌هاي ايراني علاقه‌مند به برنامه‌هاي جنگ هستند و تهيه‌كنندگان مي‌توانند با استفاده از نوآوري برنامه را جذاب و ديدني كنند.
وي تصريح مي‌كند: از آنجا كه طيف وسيعي از بينندگان با سلايق مختلف وجود دارند، طبيعي است كه برنامه‌هاي مورد علاقه آنها متفاوت باشد و به خاطر همين موضوع، شبكه‌هاي مختلف تلويزيوني، برنامه‌هاي متنوع و متعدد براي گروه‌هاي مختلف مخاطبان مي‌سازند. همچنين طبيعي است كه هيچ‌گاه هماهنگي و رضايت صددرصد از برنامه‌ها وجود نداشته باشد و شكاف بين برنامه‌هاي توليد شده و انتظار بينندگان برآورده نشود. ولي مهم، احترام به بينندگان و سلايق آنهاست. نبايد در شبكه‌هاي سيما جاي خالي برنامه‌اي احساس شود. رسانه ملي بايد براي عموم مخاطبان برنامه داشته باشد.
وي با اشاره به اين‌كه تمامي شبكه‌هاي تلويزيوني دنيا برنامه‌هاي جنگ شبانه را در جدول پخش‌شان قرار مي‌دهند، بيان مي‌كند: به دليل ويژگي‌هاي منحصربه‌فرد برنامه‌هاي شبانه و ارتباط خوبي كه بين برنامه و مخاطب برقرار مي‌شود اكثر شبكه‌ها در طول سال برنامه‌هايي از اين دست را پخش مي‌كنند تا فضاي شاد و مفرحي را براي مخاطبانشان به وجود بياورند البته بايد به اين موضوع هم اشاره كنم ايجاد اين‌گونه فضاها در سطح جامعه نيز مي‌تواند بسيار تاثيرگذار باشد. وي با بيان اين‌كه براي توليد برنامه‌هاي روتين شبانه نياز به پيش‌توليد مناسب داريم، يادآوري مي‌كند: برنامه‌اي موفق مي‌شود كه عقبه فكري و اتاق فكر داشته باشد و نياز مخاطب را بشناسد و براساس آن برنامه توليد كند نه اين‌كه با دعوت از چند مهمان برنامه را بدون محتوا پخش كند.
آتش‌افروز يكي از مشكلات اصلي پيش روي برنامه‌هاي شبانه را به روزمرگي افتادن مي‌داند و تصريح مي‌كند: برنامه‌هايي هستند كه پس از گذشت 20 سال هنوز براي مخاطب تازگي دارند چون به روز هستند و نياز مخاطب را برآورده مي‌كنند.
وي مي‌گويد: تهيه‌كننده سهم زيادي در موفقيت جنگ‌هاي شبانه دارد. به همين دليل توليد و پخش اين برنامه‌ها بايد به تهيه‌كننده‌هاي باتجربه سپرده شود.
وي ادامه مي‌دهد: البته مجريان برنامه‌هاي شبانه نيز بسيار مهم هستند و ما در حال حاضر مجريان بسيار كمي در اين حوزه داريم كه بتوانند با مخاطب ارتباط خوبي برقرار كنند و مديريت برنامه را برعهده بگيرند.
سينما و تلويزيون تبيان
فرشيد قره‌لي / جام‌جم