نوجوانان شیر پرچرب بخورند، ولی کودکان نه!

وقت خرید شیر چه می‌کنید؟ آیا نگاهی به یخچال سوپرمارکت می‌اندازید و هر کدام از بطری‌هایش که دم‌دست بود برمی‌دارید؟ یا مثلا چون رژیم دارید شیر کم‌چرب را انتخاب می‌کنید؟ یا شیر پرچرب را برمی‌دارید، به این حساب که مفیدتر است؟

اگر تا کنون فقط از روی حدس و گمان‌ شیر خریده‌اید، دست‌کم این مطلب را تا آخر بخوانید تا بدانید که تفاوت‌های شیر کم‌چرب و پر چرب در چیست و بهتر است کدام شان را انتخاب کنید.

جالب است بدانید که بین میزان چربی موجود در شیر و جذب کلسیم، نسبت عکس وجود دارد؛ یعنی هر چقدر چربی موجود در شیر بیشتر باشد، جذب کلسیم کمتر است و در‌ صورتی که شیر کم‌چرب باشد، میزان جذب کلسیم در بدن بیشتر می شود.

کلسیم با چربی، ترکیبی صابون مانند تشکیل می‌دهد که مانع از جذب کلسیم در بدن می‌شود. با این توضیح، اگر چربی شیر کمتر باشد، به همان نسبت جذب کلسیم بهتر انجام می‌شود.

بهتر است بدانید که کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی مورد نیاز بدن است که در رشد استخوان، دندان، مو و ناخن نقش حیاتی دارد. علاوه بر این، کمبود کلسیم، تحریک‌پذیری و فعالیت عضلات بدن را نیز دچار مشکل می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که کلسیم در کاهش وزن، پیشگیری از سرطان روده بزرگ، کاهش عوارض یائسگی، تنظیم فشار خون و پیشگیری از بیماری‌های قلبی نیز نقش موثری دارد.

چربی موجود در شیر به طور متوسط حدود 8/3 تا 4 درصد است، اما میزان چربی شیرهای موجود در بازار کمی متفاوت است که در این میان شیر 5/2 درصد چربی، برای بیشتر گروه‌های سنی، ایده‌آل محسوب می‌شود.

شیر پرچرب برای نوجوانان

هر چند متخصصان توصیه می کنند که مصرف چربی باید کم باشد، اما نباید فراموش کرد که چربی‌های موجود در شیر از نظر تامین انرژی و دریافت ویتامین‌های محلول در چربی برای نوجوانان و کودکان اهمیت دارند. بنابراین نمی‌توان تنها به این دلیل که شیر پرچرب کلسیم کمتری به بدن می‌رساند، آن را حذف کرد و فقط از شیر کم‌چرب استفاده نمود، بلکه باید با توجه به نیاز خودمان شیر کم‌چرب یا پرچرب استفاده کنیم.

به گفته رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران، برای کودکان و نوجوانان مصرف شیر پرچرب ضرورت بیشتری دارد، پس بهتر است که شیر مورد تغذیه این گروه سنی که حتی می‌تواند دوره جوانی را هم شامل شود، شیر پرچرب باشد.

کودکان حدود 30 درصد از انرژی مورد نیاز خود را می‌توانند از چربی شیر دریافت کنند. بر این اساس توصیه می‌شود کودکان و نوجوانان شیر بالای 5/3 ‌درصد و سایر لبنیات را به شکل پرچرب استفاده کنند.

چه کسانی باید شیر کم‌چرب مصرف کنند؟

یک لیوان شیر کم‌چرب (240 سی‌سی) دارای 90 ‌کیلوکالری، یک لیوان شیر با چربی معمولی 120 کیلوکالری و یک لیوان شیر پرچرب دارای 150 کیلوکالری است که مقایسه این ارقام به خوبی نشان می‌دهد که مصرف شیر پرچرب، افزایش وزن مصرف‌کنندگان را به همراه دارد.

پس هر چند که به ذائقه ایرانیان مصرف شیر پرچرب خوش‌تر به نظر می‌رسد، اما مصرف این نوع شیر برای افراد چاق و افرادی که زمینه ابتلا به بیماری‌های مربوط به چاقی را دارند، توصیه نمی‌شود. همچنین برای افراد دچار چربی خون، مصرف شیرهای کم‌چرب و فاقد چربی توصیه می‌شود.

در گروه بزرگسالان خصوصا برای زنان، مصرف شیر کم‌چرب بهتر است. پوکی‌استخوان از بیماری‌های شایع است که می‌تواند از عوارض کمبود کلسیم باشد و زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند. بر این اساس متخصصان تغذیه، مصرف شیر، خصوصا از نوع کم‌چرب آن را به زنان توصیه می‌کنند تا جذب کلسیم بیشتری برای بدن داشته باشد.

زنان باردار و مادران شیرده باید نسبت به مصرف شیر دقت بیشتری داشته باشند. در زنان باردار که جنین در حال رشد و تشکیل بافت استخوانی است، نیاز بدن به کلسیم بیشتر می‌شود که بر این اساس این گروه از زنان باید روزانه 3 لیوان شیر کم‌چرب مصرف کنند. مادران شیرده نیز باید روزانه 4 لیوان شیر کم‌چرب مصرف کنند.

برای جلوگیری از پوکی استخوان علاوه بر مصرف شیر، ورزش نیز عامل بسیار موثری محسوب می‌شود. نداشتن تحرک بدنی و ورزش نکردن سبب دفع کلسیم از بدن می‌شود که می‌تواند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.

شیر پرچرب برای کودکان مفید است یا کم چرب؟

علی رغم توصیه دکتر مظهری، تحقیقات دانشمندان در رابطه با تاثیر شیر بر روی کودکان نتایج باور نکردنی را در پی داشت. 

نتایج یک تحقیق جدید نشان داده است، کودکانی که شیر پرچرب مصرف می‌کنند وزنشان کمتر از کودکانی است که شیر پرچرب نمی نوشند.

بر اساس این پژوهش جدید که در دانشگاه گوتنبرگ در سوئد انجام گرفته، محققان دریافته‌اند، کودکان هشت ساله و کم سن تر که هر روز شیر پرچرب می‌نوشند نسبت به سایر همسالان خود شاخص توده بدنی (BMI) پایین‌تری دارند، یعنی وزنشان کمتر است.

به گفته این محققان، کودکانی که از شیر پرچرب استفاده می‌کنند به طور متوسط نسبت به سایر کودکان وزنشان 4 کیلوگرم کم‌تر است.

این پژوهش هم چنین نشان داد که دو سوم از کودکان با کمبود ویتامین D در خون شان مواجه هستند.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش تغذیه و سلامت تبیان

منابع:

- جام جم آنلاین -  دکتر سید ضیاءالدین مظهری؛ متخصص تغذیه؛ رئیس انجمن علمی غذا و تغذیه حامی سلامت ایران

- ایسنا

اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن بهداشت و سلامت سایت، اینجا را کلیک کنید.