رژیم غذایی در افراد مبتلا به سنگ های کلیه (2)

درمان تغذیه ای

در مطلب قبلی درمورد 

انواع سنگ های کلیه  و عوامل ایجاد کننده آنها توضیح دادیم. هدف از درمان تغذیه ای در این افراد، حذف عوامل غذایی است که در تشکیل سنگ مشارکت می کنند و نیز،پیشگیری از بزرگ شدن سنگ های فعلی می باشد.

آب

اولین و مهمترین جزء درمان تغذیه ای این بیماران، مصرف فراوان 

آب  است. به گونه ای که ادرار رقیق دفع گردد و غلظت مواد تشکیل دهنده ی سنگ در آن کاهش یابد یعنی حجم ادرار دفع شده به 2 لیتر یا بیشتر در روز برسد. برای تولید این مقدار ادرار، باید روزانه 3 – 5/2 لیتر آب نوشیده شود. در یک مطالعه بر روی افراد مبتلا به سنگ کلیه دیده شد، افرادی که روزانه بیش از 2 لیتر مایعات نوشیدند، نسبت به آنهایی که 1 لیتر مایعات نوشیدند، 27% عود مجدد کمتری داشتند و در مطالعه ی دیگری دیده شد، که برزو سنگ کلیه در افرادی که روزانه بیش از 5/2 لیتر مایعات می نوشیدند، 38% کمتر از آنهایی بود که روزانه 4/1 لیتر مایعات می نوشیدند.

درمان تغذیه ای در سنگ های اگزالات کلسیم

اولین و مهمترین جزء درمان تغذیه ای این بیماران، مصرف فراوان آب است. برخلاف گذشته که میزان 

کلسیم  مصرفی کاهش داده می شد، لازم است این بیماران روزانه بیش از 1000 میلی گرم کلسیم مصرف کنند که از منابع خوب کلسیم شیر کم چرب  ، ماست  ، پنیر و کلم بروکلی است. درحقیقت مصرف رژیم غذایی حاوی کلسیم خیلی کم، سبب دفع ادراری اگزالات می شود که در افراد مستعد، احتمال بروز سنگ کلیه را افزایش می دهد. با مصرف کلسیم فراوان ، کلسیم بیشتری در روده در دسترس است، که با اگزالات ترکیب و آن را به صورت غیر محلول درمی آورد که بدین طریق اگزالات از روده جذب نمی شود.

مورد بعدی، کاهش اگزالات رژیم غذایی است که به خصوص با حذف آن هشت ماده ی غذایی غنی از اگزالات ( اسفناج، 

ریواس  ، چغندر ، آجیل  ، شکلات  ، چای ، سبوس گندم و توت فرنگی)، تا حد زیادی اگزالات رژیم غذایی کاهش می یابد. یافته ها نشان می دهند که تغییر در دفع کلسیم ادارای نقش مهمتری دارد. مصرف محدود تا متوسط پروتئین  حیوانی مانند گوشت ، مرغ، ماهی  و تخم مرغ  می تواند سبب کاهش دفع کلسیم شود. در برخی مطالعات، مصرف زیاد نمک سبب افزایش دفع ادراری کلسیم شده است، لذا کاهش مصرف سدیم  و نمک توصیه می شود. از آن جا که اخیراً رابطه ی دریافت کم پتاسیم در تشکیل سنگ های کلیه از طریق افزایش دفع کلسیم ادراری نشان داده شده است، لذا توصیه می شود این افراد پتاسیم بیشتری دریافت کنند کربوهیدرات های ساده (قند، شکر،شیرینی ها )، دفع کلسیم و اگزالات را افزایش می دهند. براساس مطالعه ی انجام شده بر روی گروهی از افراد مستعد، سنگ های کلیه کلسیمی (با علت ناشناخته)، این افراد پاسخ انسولینی بالا و پایدار به گلوگز پس از وعده ی غذایی داشتند. لذا توصیه می شود مصرف کربوهیدرات های ساده کاهش یابد.

درمان تغذیه ای در سنگ های اسید اوریکی

بیماران مبتلا به سنگ های اسید اوریکی باید آب زیادی مصرف کنند و لازم است با تجویز رژیم غذایی با باقیمانده ی قلیایی، PH ادرار آنها را کمی افزایش داد تا به 5/6 -6 برسد. در صورتی که افزایش اسید اوریک شدید باشد، باید پروتئین تنها در محدوده ی توصیه شده ی RDA مصرف شود و مصرف منابع غذایی حاوی پورین از جمله گوشت ها، عصاره ی گوشت، حبوبات و سایر منابع باید کاهش یابد.

درمان تغذیه ای در سنگ های سیستئینی

این بیماران باید آب فراوانی (بیشتر از 4 لیتر در روز ) بنوشند. اغلب لازم است در طول شب نیز بیدار شده و آب بنوشند. رژیم غذایی با باقیمانده ی قلیایی ، برای افزایش PH ادرار تا 5/7 لازم است. به علاوه برای آنها رژیم غذایی حاوی سیستئین، متیونین و سیستئین کم توصیه می شود. اگر با این موارد سنگ کنترل نشود، پنی سیلامین هم تجویز می شود که اثرات جانبی زیادی دارد.

در مورد سنگ های STRUVITE، درمان تغذیه ای چندان نقشی ندارد و درمان آنها شامل درمان آنتی بیوتیکی و نیز برداشتن سنگ به وسیله جراحی است.

در مجموع، به همه افراد سالم، به خصوص، افراد مستعد بروز 

سنگ کلیه  توصیه می شود، در طول روز به مقدار کافی آب و مایعات مصرف نمایند. افراد مبتلا به سنگ های کلیه نیز حتماً حداقل 2 لیتر آب در طول روز بنوشند و علاوه بر توجه به نکات فوق، برای تنظیم رژیم غذایی برحسب نوع سنگ، با یک متخصص تغذیه مشورت نمایند.

منبع : دنیای تغذیه شماره 33