علايم و علل سندرم روده تحريک پذير

سندرم روده ي تحريک پذير(IBS)، عارضه ي رايجي است که روده بزرگ(کولون) را تحت تاثير قرار مي دهد. سندرم روده تحريک پذير معمولاً منجر به گرفتگي و انقباض عضلات روده اي، درد شکمي، تجمع گاز، اسهال و يبوست مي شود. به غير از نشانه ها و علائم ذکر شده، سندرم روده تحريک پذير غالبا منجر به ايجاد يک آسيب مداوم و هميشگي در ناحيه کولون شما نمي شود و عوارض آن اغلب گذرا است.

اکثر افراد مبتلا به IBS دريافته اند که در صورت کنترل يک سري موارد مرتبط با بيماري شان علائم بيماري در آن ها بهبود مي يابد. تنها تعداد اندکي از افراد مبتلا به سندرم روده تحريک پذير دچار علائم و نشانه هاي شديد بيماري مي شوند.

خوشبختانه بر خلاف بيشتر بيماري هاي روده اي مانند کوليت اولسراتيو و بيماري کرون، سندرم روده تحريک پذير منجر به التهاب و تغيير در بافت روده نشده و خطر سرطان کولون و رکتوم را افزايش نمي دهد.

در بسياري از موارد، افراد مبتلا به سندرم روده تحريک پذير مي توانند اين سندرم را از طريق مديريت رژيم غذايي، اصلاح سبک زندگي و کنترل استرس مديريت نمايند.

علايم:

علائم و نشانه هاي سندرم متابوليک از فردي به فرد ديگر بسيار متفاوت است و گاهي علايم سندرم روده تحريک پذير با علائم بيماري هاي ديگر مشابه هستند. معمول ترين علائم آن عبارت هستند از:

* درد شکمي يا کرامپ و گرفتگي روده

* احساس نفخ

* توليد گاز

* اسهال يا يبوست و گاهي وجود حالات متناوبي از هر دوي آن ها

* وجود مخاط در مدفوع

ممکن است شما نيز مانند بسياري از افراد، تنها برخي از علائم و نشانه هاي خفيف اين سندرم را داشته باشيد. به هر جهت برخي اوقات نيز علائم سندرم روده تحريک پذير مي توانند بسيار ناراحت کننده گردند و در برخي از موارد فرد مبتلا ممکن است دچار علائم بسيار شديدي گردد که حتي به درمان دارويي نيز پاسخ ندهد. از آن جايي که علايم سندرم روده تحريک پذير مي تواند با علائم بيماري هاي ديگر مشترک باشد، لذا حتماً علائم خود را با پزشک تان در ميان بگذاريد.

سندرم روده تحريک پذير در بيشتر افراد يک بيماري مزمن است ولي به طور کلي برخي مواقع در روند بيماري سندرم روده تحريک پذير، علائم بيماري در فرد مبتلا بدتر مي شوند و برخي مواقع ديگر نيز علائم بيماري بهبود مي يابد و يا حتي به کلي ناپديد مي گردند.

چه زماني بايد به پزشک مراجعه کرد:

هر چند از هر 5 نفر بزرگسال، 1 نفر به علائم و نشانه هاي سندرم روده تحريک پذير مبتلا مي باشند ولي تنها کمتر از نيمي از افراد مبتلا به سندرم روده تحريک پذير به دنبال درمان پزشکي مي روند.

اگر دچار يک سري تغييرات مداوم در حالات روده اي خود و يا دچار علائم مداوم سندرم روده تحريک پذير گشتيد مي بايست به پزشک مراجعه نماييد چرا که اين حالت ها مي توانند نمايانگر عوارض جدي تري مانند سرطان کولون باشند.

پزشک تان مي تواند شما را در پيدا کردن راه حلي جهت تخفيف و بهبود علائم بيماري ياري رساند. پزشک شما همچنين در جهت پيشگيري از ابتلا به ديگر بيماري هاي جدي تر کولون(بيماري هايي مانند کوليت اولسراتيو و بيماري کرون که نمونه هايي از بيماري التهابي روده هستند) و سرطان کولون شما را ياري خواهد کرد؛ علاوه بر آن که شما را در جهت رهايي از عوارض احتمالي ناشي از اين بيماري مانند اسهال مزمن نيز کمک خواهد کرد.

علل:

علت دقيق سندرم روده تحريک پذير ناشناخته است. در ديواره ي روده ها آستري از لايه هاي عضلاني وجود دارند که اين ماهيچه ها با ريتم هماهنگي منقبض و منبسط مي شوند که اين ريتم در هنگام انتقال غذا از معده به سمت انتهاي روده و نهايتاً رکتوم، ايجاد مي شود.

اگر دچار سندرم روده تحريک پذير هستيد انقباض هاي روده تان قوي تر و طولاني تر از حد نرمال مي باشند و غذا با فشار بيشتر و سريع تر از روده عبور کرده و در نهايت منجر به توليد گاز، نفخ و اسهال خواهد شد.

همچنين در برخي موارد بر عکس اين حالت اتفاق مي افتد يعني غذا به آهستگي از روده عبور کرده و در نتيجه مدفوع سفت و خشک مي شود. نارسايي هاي سيستم عصبي و نارسايي هاي کولون نيز در ظهور چنين ناراحتي هايي دخيل هستند.

به دلايلي که هنوز روشن نيستند، چنان چه شما مبتلا به سندرم روده تحريک پذير(IBS) باشيد به برخي محرک ها که ديگران را ناراحت نمي سازند، شديدتر عکس العمل نشان مي دهيد. اين محرک ها مي توانند شامل گاز يا فشار بر روده ها ناشي از برخي غذاهاي خاص، داروها و يا احساسات مختلف باشند.

نمونه هايي از اين محرک ها عبارت هستند از:

غذا

برخي از افراد دريافته اند که با خوردن برخي غذاها علائم سندرم روده تحريک پذير در آن ها تشديد مي شود، به عنوان مثال شکلات، شير و الکل منجر به يبوست يا اسهال مي شوند و نوشيديني هاي کربوناته(نوشابه هاي گازدار) و برخي ميوه ها و سبزيجات منتهي به نفح و ناراحتي گوارشي در افراد مبتلا به اين سندرم مي شوند. تحقيقات بيشتري به منظور شناخت دقيق تر نقش آلرژي غذايي و يا عدم تحمل غذايي در سندرم روده تحريک پذير مورد نياز است.

چنانچه بعد از خوردن لبنيات، غذاهاي حاوي کافئين، يا شيريني و آدامس بدون شکر، درد و گرفتگي شکمي و نفخ را تجربه مي نماييد بايد بدانيد که مشکل شما سندرم روده تحريک پذير نيست! بلکه در واقع بدن شما قادر به تحمل لاکتوز موجود در لبنيات و يا کافئين و يا سوربيتول موجود در شيرين کننده هاي مصنوعي نيست.

استرس

چنان چه مبتلا به سندرم روده ي تحريک پذير هستيد حتماً متوجه شده ايد که علائم بيماري تان در طول وقايع استرس زا مانند تغيير برنامه روتين روزانه تان و يا دعواهاي خانوادگي تشديد مي شوند و يا تکرر علايم بيماري تان در اين مواقع بيشتر مي شود. استرس علائم بيماري شما را تشديد مي کند ولي علت ايجاد کننده آن ها نيست.

هورمون

از آن جايي که شانس ابتلاء در زنان دو برابر است محققان بر اين باور هستند که تغييرات هورموني در اين شرايط نقش دارند. بسياري از زنان اظهار مي نمايند که در نزديکي دوران قاعدگي خود و يا در طول اين دوران علائم بيماري آن ها تشديد مي يابد.

بيماري هاي ديگر

گاهي اوقات بيماري هاي ديگري مانند ابتلا به اسهال حاد عفوني(آماس گوارشي) مي تواند محرک IBS گردد.

براي مشاهده ي وب سايت دکتر فرشچي مي توانيد به آدرس اينترنتي www.novindiet.com مراجعه نماييد.

دکتر حميدرضا فرشچي - همکار تبيان

متخصص تغذيه - فوق تخصص ديابت و چاقي

اگر مي خواهيد با پزشکان سايت مشورت کنيد، اينجا را کليک کنيد.

براي شرکت در بحث هاي انجمن سايت مرتبط با بهداشت و سلامت، اينجا را کليک کنيد.