چگونه در مدرسه مان یک کتابخانه خوب داشته باشیم ؟!
چگونه در مدرسه مان یک کتابخانه خوب داشته باشیم ؟!
قسمت اول
آیا تا به حال فکر کرده اید که یک کتابخانه خوب دارای چه خصوصیاتی است ؟ آیا کتابخانه ی مدرسه شما کتابخانه ی خوبی است ؟ در یک کتابخانه چه عنصری است که بیش از همه مورد توجه قرار می گیرد ؟
به حتم همه دوستان عزیزی که در کتابخانه ی مدرسه مشغول به فعالیت هستند و یا مطالعه مختصری درباره کتابداری دارند به قدر حاجت می دانند که هر کتاب داری شناسنامه و سرشناسنامه و .... است . در سرشناسنامه که بر صفحه ابتدایی کتاب چاپ شده ،مشخصاتی چون عنوان و پدیدآورنده ، مشخصات نشر ، مشخصات ظاهری ، شابک ، شماره ی کتابخانه ملی و غیره است که کتاب بر اساس آن شناسایی و فهرست بندی می شود .
در ادامه ی فهرست نویسی ، فهرست نویسی تحلیلی را داریم که در آن مشخصات جامع تری از کتاب مانند پدیدآورنده ، ویرایش ، وضعیت نشر و پخش ، مشخصات ظاهری و یادداشت ها که شامل بها ، زبان ترجمه (عنوان اثر به زبان اصلی) ، عنوان های گوناگون ( روی جلد ، پشت جلد ، عطف )، گروه سنی ، خلاصه ی اثر ، واژه نامه ، كتاب نامه ، مندرجات و شماره ی استاندارد (شابك) است.
بعد از آن فهرست نویسی تحلیلی است که اطلاعات بخش دوم کارت فهرست نویسی می شود . این اطلاعات شامل چکیده مطالب، کلید واژه ها، سرعنوان های موضوعی و .... می شود .
شما با در دست داشتن یک نرم افزار ساده ی کتابداری می توانید طبقه بندی و فهرست نویسی را انجام داده و حتی شما را در کار امانت و ذخیره ی اطلاعات کاربران یاری کند . اما آنچه مهم است این نکته است که آیا این اطلاعات برای داشتن یک کتابخانه خوب کافی است ؟!
پاسخ ما منفی است.
در یک کتابخانه ی خوب و موفق مدرسه ، طبقه بندی و فهرست نویسی و حتی کتاب خوب ، عامل موفقیت نیست. آنچه عامل موفقیت محسوب می شود ، ایجاد انگیزه و جذب مخاطب کودک و نوجوان است. وقتی در سنین کودکی کتاب عضو خانه و خانواده ما می شود تا مرگ هم ، هم خانواده ی ما خواهد ماند. پس بیاییم کتابخانه ای بنا کنیم که فرزندانمان را به زندگی با کتاب علاقه مند کند .
بنابراین ابتدا باید به مکانی که به عنوان کتابخانه انتخاب می شود بپردازیم . محل کتابخانه باید از نور و روشنایی لازم برخوردار باشد. بهترین مکان سالن های جنوبی و به اصطلاح رو به قبله است که در زمستان آفتاب گیر و گرم و در تابستان خنک و روشن است. تا حد امکان از پرده برای پوشاندن پنجره ها استفاده نکنید. سعی کنید برای تلطیف نور از شیشه های رنگی یا مات استفاده کنید . هر چند در انتخاب رنگ ها باید دقت لازم را داشت چون رنگ ها و نور های تند در هنگام مطالعه ، فرد را آزار داده و چشم را خسته می کند. این خستگی سر درد و یا خواب آلودگی را در پی خواهد داشت.
اگر از لامپ استفاده می کنید، دو نور سفید و زرد را به کار بگیرید زیرا نور سفید کور رنگی و نور زرد به تنهایی چشم را ضعیف می کند . اگر از سالن بزرگی بهره مند هستید، از نور تمام پنجره ها بهره بگیرید و فضاهای کور و تاریک را با چراغ هایی که نور مستقیم ندارند روشن کنید. تعداد و میزان نور سفید و زرد را یکسان قرار دهید. میزهای مطالعه را نزدیک پنجره ها قرار داده تا کاربران از نور کافی بهره مند شوند. اگر فضای جدایی برای مخزن ندارید ، قفسه های کتاب را پشت به دیوارها گذاشته یا با آن ها فضای بزرگتان را پارتیشن بندی کرده و از بخش های مختلفی برخوردار شوید. البته حواستان به نورها و سایه های ایجاد شده توسط قفسه ها با شد. می توانید قفسه های میانی ( که برای پارتیشن بندی استفاده شده ) را کوتاه و هم طراز با پشتی صندلی ها انتخاب کرده یا از قفساتی استفاده کنید که ترکیبی از قفسه و صندلی هستند تا کاربر رو به نور مطالعه کرده و قفسه برای او ایجاد مشکل نکند .
هرچه سالن مطالعه از اماکن شلوغ و پر سر و صدا دور تر باشد بهتر است. اما در هر حال باید پنجره ها دو جداره و دیوارها آکوستیک باشد تا از ورود سر وصدا جلوگیری کند.
سقف کتابخانه باید بلند باشد تا هم فاصله نور تا صفحه کتاب مناسب باشد و نود تلطیف شود و هم تهویه هوا به خوبی انجام شود . البته بلندی سقف در کم شدن ازدحام صدا هم تاثیر بسزایی دارد .
اگر کتابخانه ای در مدرسه (دبستان ) یا مهد کودک دارید و بچه ها خودشان کتاب را برمی دارند ، از قفسه هایی استفاده کنید که کاربر بتواند از بالاترین قفسه کتاب برداشته و به مشقت نیفتد . ابزارهایی نیز هست که ویژه مهدها طراحی شده تا کودکان بتوانند از طبقه های بالای کتابخانه استفاده کنند.
ادامه دارد...
گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان - تهیه: گروه باران
تنظیم: نوربخش