آیت الله محمدفیض قمی
آيتاللَّه ميرزا محمد فيض قمي
آیت الله فیض قمی در سال1293 ه.ق در قم به دنیا آمد.پس از طی دروس مقدمات و سطوح در قم براى تكميل تحصيلات عاليه به تهران مهاجرت کرد و ازمحضر آيت الله آقاى حاج ميرزا حسن آشتيانى صاحب حاشيه بر رسائل استفاده برد پس از آن نزدآيت الله ميرزا محمود قمى و آقاى آقا شيخ على رشتى تحصيل حكمت وعرفان نمود. در سال1317 ه.ق به نجف اشرف عزيمت و از محاضر درس آيات عظام آيت الله آخوند خراسانى،و آيت الله سيد محمد كاظم يزدى استفادهها نمود. پس از بهرهگيرى كافى از دروس فوق،جهتسير دقايق افكار حضرت آيت اللهميرزا محمد تقى شيرازى(ميرزاى دوم)به سامراء هجرت کرد. ضمن تحصيل ازمحضر مبارك ايشان،در شمار اعاظم شاگردان آن بزرگوار درآمد و يكى از مدرسيننامى آن حوزه گردید و به همين جهت فوق العاده مورد توجه و عنايتخاصاستاد بزرگوار خود واقع شداند.آيت الله فيضپس از تكميلمعلومات و فوز بهمقام عالى اجتهاد،درسال1333 ه.ق به قممراجعت فرمود و ازمسئولين و بزرگان آن بلده طيبه به شمار آمد.
براى توسعه اداره علميه آن،خود را نيازمند معاونت و كمكديد،تا بالاخره در سال 1340 ه.ق از آيت الله العظمى حاج شيخ عبد الكريم حائرىيزدى(ره)كه تا آن وقت در شهر اراك متوقف بودند،درخواست مهاجرت فرمود،وايشان نيز با تمهيدات فراوان وارد قم شد و براى مزيد تجليل ايشان،مسجد بالاسر را كهمحل نماز ايشان بود،به آيت الله حائرى واگذار،و خود هم چند ايامى به ايشان اقتداءورزيدند،و روز به روز در تقويت و رونق بخشيدن به حوزه علميه قم كوشيد،به حدىكه آن را تاحد همسويى و رقابتبا حوزه علميه نجف رساندند،و از سال 1355 ه.قكه آيت الله حائرى رحلت نمود،با عزمى راسخ و با اعانتساير اعاظم دانشمندان قم،حوزه علميه قم را حفظ نمودند...»
گويند اين مرد بزرگ به آيت الله حائرى كه جهت زيارت قبر شريف حضرتمعصومه(ع)آمده بود،و تصميمى بر اقامت نداشتند،عرض كردند:مگر اين قمىهانباشند كه وقتى دعبل خزاعى،جبه اعطايى امام رضا(ع)را كه به قم آورد،و به هرقيمتبالايى كه گفتند حاضر به فروش نبود،ولى در خارج شهر عدهاى از جوانان ازچنگش درآوردند؟
مرحوم آيت الله حائرى فرمودند بودند:او جبه امام را داشت،به من چه ارتباطي پيدا مىكند؟ ايشان گفته بودند:شما هم علم امام(ع)را داريد.
حوزه پربركت و پرفيض ايشان فارغ التحصيلات متعددى را تحويل جامعه دادكه به محض ارائه نمونه اسامى،چند تن از فضلاى زير را ذكر مىكنيم:
1-مرحوم آيت الله ميرزا مصطفى صادقى(متوفى 1358 ه.ق)
2-آيت الله حاج سيد مرتضى فقيه
3-آيت الله حاج شيخ احمد فقيهى
4-آيت الله حاج شيخ عباس مستقيم
5-آيت الله حاج شيخ عباس حائرى اصفهانى
6-مرحوم شيخ ابو القاسم نحوى
7-مرحوم حاج شيخ على پائين شهرى
8-مرحوم حاج محمد باقر قمى فرزند حاج شيخ ابو القاسم كبير قمى
ترويجبراى خدا
گويند معظم له از آيت الله بروجردى رحمة الله عليه كه پس از مؤسس بزرگوار،پرچمدار و زعيم حوزه بود،بسيار ترويج و تبليغ مىنمود.برخى به ايشان اعتراضمىكنند و مىگويند شما كه خود صاحب فتوى و مرجع تقليد هستيد،براى چه از آقاىبروجردى ترويج مىكنيد؟ در جواب مىفرمايند:اگر كار براى خدا است،ما بايد ازكسى كه فعلا علمدار است،و حوزه را حفظ مىكند ترويج كنيم،و اگر براىغير خداست،من اهلش نيستم.تاليفات مرحوم فيض عبارت است از:
1-كتاب الفيض در طهارت آب قليل و عدم تنجيس متنجس(مطبوع)
2-حاشية بر العروة الوثقى
3-مناسك حج
4-حاشيه وسيلة النجاة
5-شرحى بر منظومه مرحوم سيد بحر العلوم در فقه
6-ذخيرة العباد و چند اثر ديگر
اخلاف شايسته
از آن مرحوم علاوه بر آثار علمى و تاليفى،چند خلف صالح بر جاى مانده استكه هر كدام در شغل و موقعيتخود منشا خدمات اسلامى و انسانى بوده و هستند:1-مرحوم ميرزا عباس فيض،صاحب تاليفات عديده،از جمله:گنجينه آثار قم،قم و روحانيت، انجم فروزان،بدر فروزان،تاريخ كاظمين و تاريخ پاكستان،و آثارديگر.
2-حجة الاسلام و المسلمين حاج آقا مهدى فيض،يكى از ائمه جماعت مسجدامام حسن عسكرى(ع)و داراى تاليفات چند كه هنوز به طبع نرسيدهاند.
3-دكتر عليرضا فيض،استاد دانشگاه تهران،نويسنده مبادى فقه و اصول،ترجمه لمعه دمشقيه،حقوق جزاى عمومى اسلام،مقارنه و تطبيق در حقوق جزاىعمومى اسلام،حقوق جزاى خصوصى،و آثار و تاليفات ديگر.
4-ميرزا محمد تقى معروف به آقا ميرزا.
5-حاج حسين آقا.
مرحوم فيض چهار داماد داشتند كه تنها حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخعباس مستقيم از ميان آنان در كسوت روحانيتبود.
ايشان پس از عمرى تلاش و كوشش در راه خدا،در دهه آخر جمادى الاولىسال 1370 ه.ق،در حال نماز وقتى دستها را به دعا برداشته بود،و«الهى عاملنابفضلك»را مىگفت،دار فانى را وداع گفت.
آيت الله بروجردى بر پيكر او نماز خواند ودر ايوان طلايى صحن عتيق مدفون گرديد. عزادارى سراسرى در كشور اقامه شد.از جمله در تهران از سوى دربار درمسجد شاه مجلس ترحيمى برگزار گرديد.در اين مجلسترحيم وقتى رزم آرا نخست وزير وقتبراى شركت وارد صحن مسجد شدهبود،نزديك حوض ناگهان هدف گلولههاى تير فدائيان اسلام قرار گرفت و به هلاکت رسید.
نويسنده عقيقي بخشايشي
تهيه و تنظيم: فريادرس گروه حوزه علميه