موسسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان

دانشمند بزرگ، فقيه، اصولي، محدث و نابغة قرن سيزدهم هجري قمري، سيد علي طباطبايي در ربيع الاول 1161 هـ . ق. در شهر كاظمين ديده به جهان گشود؛ وي فرزند محمد علي، ‌فرزند ابوالمعالي صغير، و او فرزند ابوالمعالي كبير، و از تبار سادات حسني، معروف به طباطبايي مي‌باشد كه در قرن دوازدهم هجري قمري از اصفهان به كربلا آمد و همان جا ماندگار و منشأ خير و بركت براي جهان اسلام شد.

نقش شهید ‌آیت‌الله سید محمدباقر صدر در تحکیم پایه‌های حرکت پیروزمند اسلامی و سهم به سزای او در پایه گذاری این حرکت در دو بعد فکری و عملی در جهان اسلام به ویژه عراق قابل انکار نیست؛ نوشتار حاضر به قلم آیت الله هاشمی شاهرودی به ویژگی‌های مکتب فکری و علمی شهید صدر پرداخته است.

يَرْفَعِ اللهُ الَّذينَ امَنُوا مِنْكُمْ وَ الَّذينَ اُوتُوا العِلْمَ دَرَجاتٍ؛ خداوند، مؤمنان و عالمان را بر ديگران به درجاتي برتري داده است. «مجادله/11»

برای استجابت دعا شرایط بسیاری نقل‌شده، همچنین زمان‌ها و مکان‌های مختلفی ذکرشده که دعا در آن رد نخواهد شد اما شاید همه این موارد درگرو خلوص نیت دعا کننده باشد و یا به تعبیر عرفی دل انسان که شکست دعا مستجاب می‌شود.

در قيامت آن گاه كه از اعمال بندگان سؤال مى‌شود، نخست نماز سؤال و محاسبه مى‌شود؛ از همين رو در روايت اول و دوم كلمه «عمل» ذكر شده است و هنگامى كه از اعتقادات سؤال مى‌شود، نخستين سؤال از محبت اهل بيت(ع) مى‌باشد.

از دستاویزهای مهم امتحانات الهی رزق و روزی است؛ زیرا رازق بی‌همتا برخی را با دارایی بسیار و شماری دیگر را با محنت فقر می‌آزماید که اگر در این محک سخت به این اعتقاد و ایمان برسیم که روزی انسان به دست خداوند است، راحت‌تر می‌توانیم از این آزمون، سربلند بیرون بیاییم.

فقيه فرزانه و عالم گران قدر، ابويعلي حمزه بن عبدالعزيز، مشهور به (سلار ديلمي) از فقيهان و انديشمندان نامدار و برجسته قرن پنجم قمري است كه هر چند در دانشهاي رايج زمان خويش سرآمد و خبره بود، ولي مقام و منزلت او در فقه ، تمام ابعاد و جوانب علمي اش را تحت شعاع قرار داده است و وي را مي توان به عنوان فقيهي بزرگ در دنياي علم، معرفت و آگاهي معرفي كرد.

احصان رجم عبارت است از اجتماع صفاتی در زانی که سبب رجم و سنگ‌سار نمودن وی می‌گردد؛ که در اصطلاح، احصان در فقه اسلامی بر دو گونه است.

حق سبحانه برای بندگان خود دو حجت‌الاسلام قرار داده؛ حجت‌الاسلام ظاهر که انبیا و رسل و ائمه طاهرین باشند که فرمایشات آن ها به گوش مبارکتان رسید؛ و حجت‌الاسلام باطن که عقل باشد. حال اگر دارای ملکه عقل هستید، عقل چیزی است که با آن تمییز داده می‌شود بین قبیح و حسن.

صدقه جاریه، حسنه‌ای است که از مال و فرزند بهتر است و پرونده انسان را تا ابد باز نگه می‌دارد. چه‌بهتر که این باقیات الصالحات مرکزی باشد برای پرورش انسان‌های خداجو و رساندن آن‌ها به تکامل و سعادت اخروی.

یکی از مقدمات دین، این است انسان در باطن خود به یاد خدا باشد و دینداری او فقط در ظاهر نباشد و اگر انسان خداوند را فراموش نکند گر چه لغزشهایی داشته باشد، بالاخره در مسیر هدایت قرار می گیرد وبه سعادت می رسد.

مؤمن واقعی کسی است که نگاه به او یادآور خداوند متعال باشد و به نوعی ظاهر او و اعمالش انسان را به سمت معروف بخواند و ترس از انجام منکر را در انسان بوجود آورد و به تعبیر دیگر مؤمن واقعی آیت خداست.

در طول عمر، با انسان‌هایی با سلایق و پوشش‌های مختلف و متفاوت مواجه می‌شویم و چه بسیار پیش می‌آید که این افراد را به‌واسطه ظاهرشان قضاوت می‌کنیم اما باید پذیرفت که منزلت هر انسانی به‌واسطه پروردگار مشخص می‌شود که ملاک آن‌هم تقواست.

اعمال و دستورات بسیاری جهت تقرب به معبود بی‌همتا در اسلام وجود دارد که افراد زیادی به ظاهر موفق به انجام آن می‌گردند اما نتیجه لازم را به دست نمی‌آوردند زیرا به عمق و ریشه این اعمال که خلوص نیت باشد، هنوز نرسیده‌اند.

یک مؤمن واقعی باید همه عباداتش ازجمله نماز که شاهرگ دین است خالصانه برای خداوند منان باشد نه برا غیر او زیرا که حتی ذره‌ای ناخالصی ممکن است انسان را از هدف والای خود، یعنی رسیدن به کمال دور کند.

از مسائل بسیار مهم و مورد تأکید در اسلام تواضع و فروتنی می‌باشد که در قرآن هم چند مرتبه به آن اشاره شده است و حتی به پیامبر گرامی اسلام (ص) امر به تواضع و فروتنی شده است و چه زیباست این خضوع در هنگام بزرگی و قدرت.

زندگی در دنیا، آمیخته با مشکلات عجیبی است که اگر در مقابل آن بایستیم وشکیبایی به خرج دهیم، به یقین به پیروزی خواهیم رسید و همیشه فرج وگشایش در سایه صبر، همت و توکل به خداوند حکیم می باشد.

رنج‌ها و سختی‌ها جزو جدانشدنی در زندگی تمامی انسان‌هاست؛ ولی اهداف بزرگ به تناسب بزرگی‌شان مشکلات بزرگ‌تری نیز ایجاد می‌کنند و اینجاست که توکل به خداوند بزرگ و صبر راهگشای انسان در مسیر سعادت می‌باشد.

اين عالم رباني داراي اخلاق و وارستگي ويژه‌اي بود، پيوسته مراقب بود که مبادا خاطرات نفساني به او ضربه‌اي وارد بسازد. اگر ناراحت مي‌شد، با عصبانيت تندي نمي‌کرد، شوخ و خوش‌مشرب بود.

مشکلات و مصائب همواره در زندگی وجود داشته، دارند و خواهند داشت، اما آنکه بتواند در مشکلات و سختی‌ها آرامش و طمأنینه خود را حفظ نماید و مضطرب و پریشان نگردد، به مقام عظیم صبر رسیده است که این مقام، مقدمه رسیدن به ایمان تام است.