كهن‌ترین بنای آرامگاهی ابهر

آرامگاه پیر احمد زهر نوش در منتهی الیه جنوبی ابهر قرار گرفته و شامل بقعه و چند واحد الحاقی در شمال غربی آن است.بنای اصلی آرامگاه ، از دو طبقه تشكیل یافته كه طبقه زیرین ، محل آرامگاه و تالار بالایی ، محل خانقاه و جایگاه ذكر و بحث دراویش بوده است .

 دیوار خارجی بنا كه از آجر و با نقش ساده ساخته شده است ، دارای پیش و پس سازی هایی است كه جلوه خاصی به مجموعه بخشیده است پلان این اثر تاریخی هشت ضلعی می‌باشد كه گنبد یك پوش آن با هنرمندی تمام اجرا گردیده است . تبدیل فضای هشت ضلعی به سطح و محیط مدور برای اعمال گنبدزنی به مدد فیلپوشهای متقارن كه مزین به قاببندیهای زیبای گچ‌بری شده‌ایست انجام پذیرفته است.

همچنین برای تعدیل دما و رطوبت و تامین نور و روشنایی و بخشهایی از بدنه این فیلپوشها نورگیرهایی جا گرفته‌اند . در داخل بقعه و زیر گنبد ، در چهار گوشه ، چهار ترنبه زده شده و طح چهار ضلعی به هشت ضلعی تبدیل گشته است . در طاقنماهای میان هر دو ترنبه نور گیری جا سازی شده است .

بر فراز بقعه ،  گنبدی مخروطی شكل بر پا شده كه به زیبایی این مجموعه افزوده است .بنا ، از آثار قرن نهم شناخته شده و مدفن سه تن از مشایخ صوفیه به نامهای (( شیخ ابو بكر محمد بن عبد الله بن حارث ابهری )) ، (( پیر احمد معروف به زهر نوش )) و (( شیخ شهاب الدین ابهر ، استاد شاه طهماسب صفوی )) است . اما در خصوص اینكه این بنای آرامگاهی متعلق به چه دوران و چه كسی می‌باشد اتفاق نظری میان صاحب‌نظران وجود ندارد,در كتاب تاریخ ابهر تالیف آقای فخیمی با بیان و ذكر دلایلی در صفحات 236 و 235 از این اثر تاریخی بنام بقعه عبدالله‌ بن طاهر بن حارث طائی ملقب به ابوبكر ابهری معلق به قرن چهارم هجری‌قمری نام برده شده است .

منبع: تبیان زنجان

تهیه و تنظیم:زهره حضرتی