سرزمين لي لي پوت ها

ماخونيک ، روستايي است معروف به روستاي لي لي پوت هاي ايران. روستايي که بخاطر ساکنان يک متر و چهل سانتي متري اش شهره عام و خاص شده است.

مي گويند روستاي ماخونيک هيچ سابقه تاريخي مکتوبي ندارد و فقط کلنل چارلز در زمان ناصرالدين شاه در کتاب سفرنامه خراسان و سيستان به توصيف اين منطقه اسرارآميز پرداخته است.

موقعيت جغرافيايي ماخونيک

روستاي ماخونيک از نظر تقسيمات کشوري جزو دهستان درح ، بخش سربيشه و شهرستان بيرجند از استان خراسان جنوبي به شمار مي رود. اين روستا در جنوب غربي شهرستان بيرجند و در ?? درجه و ?? دقيقه طول شرقي و در ?? درجه و ?? دقيقه عرض شمالي و در فاصله ??? کيلومتري اين شهرستان قرار دارد.

منطقه ماخونيک از ?? آبادي تشکيل مي شود که روستاي ماخونيک بزرگترين آنهاست. معمولا تمامي ساکنان اين ?? روستا را در شهر به نام ماخونيکي مي شناسند. اين روستاها عبارتند از ماخونيک ، کفاز، چاپنسر، توتک ، سفال بند، سولابست ، لجونک (سفلي و عليا)، کلاته بلوچ ، دامدامه ، ميش نو، خارستو و جلارو. اهالي اين روستاها از نظر مذهب ، معيشت ، شيوه زندگي و اوضاع اجتماعي با يکديگر وجه اشتراک زيادي دارند، ولي غالب اين روستاها اصل و نسب خود را از روستاي ماخونيک مي دانند و گفته شده که افرادي از ماخونيک رفته و اين روستاها را تشکيل داده اند.

درباره وجه تسميه ماخونيک نيز حرفهاي بسياري وجود دارد از جمله اين که:

در گذشته عده اي از ماموران دولت به اين روستا آمده و اهالي به گرمي از آنها استقبال نکرده اند و با آنها برخورد سردي داشته اند و آنها اين نام را براي روستا انتخاب کرده اند.

روستاي ماخونيک از شمال به روستاي لجونگ ، از غرب و شمال غرب به توتک و سفال بند، از جنوب و جنوب شرق نيز به روستاي باغ سنگي محدود مي شود.

زمستان هاي ماخونيک سرد و تابستان ، هوا گرم و خشک است. سالهاست برف نباريده ، اما اهالي به خاطر دارند که گوسفندان و مردم نتوانسته اند از روستا خارج شوند.ماخونيک تجربه خشکسالي و قحطي در ?? سال قبل را دارد که گوسفندان از تشنگي هلاک شدند و مردم براي رفع گرسنگي ، شوربا و علفهاي کوهي مي خوردند و عده اي نيز از گرسنگي ميمردند

مردم‌شناسي

مذهب مردم منطقه ماخونيک سني و از نوع حنفي است، که با زبان فارسي و با لهجه? خاص محل تکلم مي‌کنند. جاذبه? اين روستا اين است که اهالي آن کوتاه‌قد بوده و به زحمت قدشان از ?/?? متر تجاوز مي‌کند. البته شايان ذکر است که اين موضوع براي دوران گذشته‌ است و اکنون در اين روستا تقريباً قدها متعادل گشته‌ است.

فرهنگ

يکي از عمده نشانه‌هاي فرهنگي روستاي ماخونيک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه‌ است. بافت مسکوني روستا در دامنه? تپه و خانه‌ها به طور فشرده‌ به‌هم و در گودي زمين ساخته شده‌اند. کف خانه حدود يک متر از سطح زمين پايين‌تر است و داراي يک درب کوتاه چوبي است.

براي رفتن به داخل خانه بايد دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد. اغلب يکي دو پله درگاهي را به کف خانه متصل مي‌کنند.

هر خانه داراي فضاهايي همچون کنديک Kandik (مخزن نگهداري گندم و جو)، کرشک Koresk (اجاق گلي براي طبخ غذا)، طاق و طاقچه‌ است.

بايد دانست عمده مصا لح به کار رفته در مسکن سنگ، چوب و هيزم است.

علاوه بر مسکن به جاذبه‌هاي فرهنگي ديگري همچون مراسم عروسي و نامزدي، مراسم ماه رمضان و عيد فطر و عيد قربان، مراسم باران‌خواهي و همچنين خوراک و غذاهاي سنتي و پوشاک محلي منطقه مي‌توان اشاره کرد.

حرفه و پيشه

شغل اصلي مردم روستا دامداري است و در کنار آن به کشاورزي نيز مشغول هستند، علاوه بر اين تعدادي از اهالي در معادن سنگ کار مي‌کنند و تعداد ي ديگر نيز قاليبافي مي‌کنند و اين صنعت از عمده صنايع دستي روستا به شمار مي‌رود.

عمده محصولات کشاورزي منطقه شامل گندم، سير، جو، شلغم، چغندر و زردک است و مردم اين منطقه به ميزان محدودي به کشت گوجه فرنگي، پياز و زعفران نيز مي‌پردازند.

کاشت محصولات باغي در روستا چندان به چشم نمي‌خورد و فقط تعدادي درختان عناب، توت، انجير، انار، سيب، انگور و بادام در کنار جوي‌هاي آب و نزديکي استخر کاشت شده‌ است.

امکانات

راه روستا در سال‌هاي اخير ايجاد و آسفالت شده‌است و علاوه بر اين روستا داراي آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدايي، مکتب خانه، حمام و چندين مغازه از جمله خوار و بار فروشي، قصابي، نانوايي، تعميرگاه موتور و جوشکاري هستند.

در حال حاضر گردشگران خارجي و داخلي زيادي از اين روستا ديدن مي‌کنند و اين روستا از روستاهاي هدف گردشگري خراسان جنوبي به شمار مي‌رود.

منبع: بيابانهاي ايران