تئاتر گرجستان برگرفته از ادبيات غني ايراني
تئاتر گرجستان برگرفته از ادبيات غني ايراني
تئاتر در کشور گرجستان داراي دوران کلاسيک همانند ديگر کشورهاي جهان نيست، اما ادبيات غني و ريشه دار اين کشور که در مضمون و محتوا با ادبيات کهن و هزاران ساله ايراني هم ريشه است باعث شده هنر نمايشي در اين سامان ارتباطي تنگانتگ با ادبيات پارسي داشته باشد.
به گزارش ايرنا، بنا به نوشته هاي تاريخي و فرهنگي تئاتر مدرن در کشور هاي استقلال يافته جمهوري شوروي پيشين از جمله در گرجستان با الهام از تئاتر روسي احيا شده است اما در اين بين هر جمهوري و هر کشوري براساس فرهنگ منطقه اي و بومي خود نيز گونه هاي مستقل تئاتري را عرضه کرده است که با همين تفاوت ها فرهنگ تئاتري اين کشور ها نسبت به هم متفاوت شده است .
تئاتر در کشور گرجستان داراي دوران کلاسيک همانند ديگر کشورهاي جهان نيست، اما ادبيات غني و ريشه دار اين کشور باعث شده است ارتباطي تنگانتگ بين ادبيات و هنر نمايشي ايجاد شود ادبياتي که به جهت ريشه هاي تاريخي با فرهنگ و هنر ايراني اسلامي در مضمون و محتوا نزديکي هاي بسياري به ادبيات ايراني دارد .
از مهمترين تئاتر ها و خرده نمايش هاي معروف در عرصه هنر نمايشي کشور گرجستان که ارتباط تنگاتنگي با ادبيات کهن اين کشور دارد، مي توان به تئاتر " بريکوبا " Berikoba اشاره کرد.
واژه بريکا Berika در زبان و ادبيات گرجي به معناي دلقک است و Berikoba يعني دلقک بازي. در معرفي شيوه هاي اجرايي نمايش بريکوبا مي توان به مواردي چون متفاوت بودن اين نمايش در اجرا با ديگر گونه هاي نمايشي و همچنين مشابهت ها و شيوه هاي همانندي آن با ديگر نمايش هاي مشابه در کشور هاي ديگر اشاره کرد که در اجراي اين نمايش همانند " کمديا دل آرته " ايتاليايي از ماسک هاي متفاوت استفاده مي شود.
در گرجستان نمايش ديگري به نام "تئاترکينو با" Keenoba وجود دارد که در اثر حمله ي مغول به اين کشور با فرهنگ گرجي تلفيق يافته و نمايشي مستقل را به وجود آورده است .
اين نمايش با رقص و آواز بسيار همراه است و درانتها شخصيت اصلي آن به نام"کا آن " تصميم به خودکشي مي گيرد و خود را به دريا و يا رودخانه مي اندازد.
نمايش کينوبا توسط هنرپيشه هاي دوره گرد اجرا مي شود و در هر روستا و شهري به صحنه مي رفته و هدف اصلي آن اعتراض به متجاوزاني است که تاريخ سرزمين گرجستان را صحنه ي تاخت و تاز خود قرار داده اند و از اين نظر تئاتري اعتراضي و افشاگرانه است .
اما نخستين تئاتر رسمي گرجستان در قرن 14 ميلادي بوجود آمد که از جمله ي مؤسسان اين تئاتر مي توان به " داويد چولوکاشويلي " و " جورجي آوا ليشويلي " اشاره کرد که در همان زمان به نوشتن نمايشنامه نيز مي پرداخته اند.
درست در همين دوره است که پادشاه گرجستان به نام"ارکله دوم "مکاني براي اجراي نمايش در قصر خود بنا کرد و موجب رونق بيش از پيش اين هنر در کشور گرجستان شد .
در سال 1850ميلادي با کوشش هاي فراوان " جورجي اريستاوي " از جمله پيشگامان فرهنگ و هنر نمايشي کشور گرجستان اولين گروه حرفه اي تئاتر گرجستان بوجود آمد و در سال 1851 مؤسسه ي " اپرا و باله ي تفليس" تأسيس شد.
بعدها در سال 1873ميلادي گروه دولتي" کُر " تفليس به وجود آمد که در سال هاي بعدي مکان آنها تبديل به "کنسرواتوار دولتي" شد.
در سال 1879م. دو نويسنده و روشنفکر مشهور گرجي به نام هاي" اليا چاوچاوادزه "و " آکاکي تسِرتلِي " در تفليس براي اولين بار تئاتري با کادر ثابت بوجود آوردند که موفقيت آنها باعث شد گروهي با همين خصوصيات در شهر دوم بزرگ گرجستان يعني "کوتائيس " بوجود آيد.
در همين زمان بود که نمايش هاي موزيکال کلاسيک و نمايشنامه نويسي اين کشور رو به رشد نهادند از آهنگسازان تئاتري مهم اين دوره مي توان به "ذکريا پالياشويلي "،" ويکتور دوليدزه "، " آندريا کارا شويلي " ، " مليتون بالانچيوادزه " و " جورج بالانچين " امريکايي اشاره کرد.
از مهمترين درام نويسان و نويسندگان حوزه تئاتر کشور گرجستان ميتوان به"سنتي تساگارلي" ، "داويد کيديا شويلي" ، " آلکساندر سومبا تاشويلي " اشاره کرد که آثار نمايشي متعددي را به رشته تحرير در آورده اند.
اما درعرصه کارگرداني تئاتر درکشور گرجستان مي توان به کارگردانان مهمي چون "کوته مارجا نيشويلي"، " ساندرا احمتلي" ، " آلکساندر تستوناوا "، " شوتا آقاباده " اشاره کرد.
کشور گرجستان به نسيت ديگر جمهوري هاي استقلال يافته شوروي پيشين درعرصه بازيگري تئاتر بازيگران مطرحي را به تئاتر معرفي کرده است که از آن جمله مي توان به افزادي چون " واسوا آبشيدزه "، " والرين گونيا " ،" سيسيليا تسوتساناوا "، " اوشانگي شيدزه "،" وريکو آنکاباريدزه "و... اشاره کرد که هر کدام درشيوه اجرايي تئاتر داراي سبک خاص به خود هستند .
در تئاتر گرجستان و در کنار آثار مهم نويسندگان گرجي از نويسندگان بزرگ دنيا نيز نمايشنامه هايي در تالار هاي نمايشي اين کشور همه ساله به صحنه مي رود که از آن جمله مي توان به شکسپير، مولير، لوپه دوگا، شيلر ، گارسيا لورکا ، گلدوني، چخوف، گوگول و... اشاره کرد .
اما در نيمه ي دوم قرن 19 ميلادي، نسل جديدي با افکار نو تئاتر وارد عالم هنر نمايشي اين کشور شدند و با حضور خود تئاتر گرجستان را تحت تأثير قرار داد، اين گروه را نويسندگاني چون: " پوليگاپره کاکابادزه "،" کيتا بوآچيتزه " و... رهبري مي کردند و کارگرداناني چون " آرچيل چارتيشويلي" و"ديميتري آلکسيدزه " نيز با آنان همکاري مي کردند .
هم اکنون کشور گرجستان داراي پنج ميليون نفر جمعيت است و 34 تئاتر فعال در سراسر اين کشور فعاليت مي کنند در ميان اين تئاترها مي توان به سه تئاتر مهم دولتي " اپرا و باله"، " يک تئاتر موزيکال" ، " يک تئاتر کمدي"، " يک تئاتر پانتوميم" و بيش از 20 تئاتر ديگر اشاره کرد. به جز اينها در شهر تفليس، مدرسه هايي براي کارگرداني، بازيگري، تاريخ تئاتر، کارگرداني تلويزيون، کارگرداني سينما و بازيگري تئاتر موزيکال نيز وجود دارد.
همچنين در کنسرواتوار دولتي تفليس رشته هاي تخصصي هنري مانندآهنگسازي، خوانندگي، رهبري ارکستر و تئوري موسيقي درس داده مي شود و در آکادمي نقاشي هم در کنار رشته هاي ديگر، صحنه آرايي و يا طراحي دکور تئاتر نيز به دانشجويان تدريس مي شود.
براساس نوشته اي از : وارلام نيکولادزه Varlam Nikoladze ، ترجمه : عطا ابراهيمي راد
تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي