آثار سوء صدای زیاد بر شنوایی
آثار سوء صداي زياد بر شنوايي
سر و صدا از معضلات دنياي امروزي است. گسترش تكنولوژي و صنعت باعث ايجاد صداهايي با شدت زياد در اطراف ما شده است، در حالي که اگر شدت صدا از حد مجاز خود بالاتر برود، به افرادي كه در مواجهه با آن هستند آسيب وارد مي شود. البته شدت اين آسيب با توجه به شدت صدا و مدت زمان مواجهه با آن متغير است. صداي بلند، چه موسيقي باشد و چه صدايي آزاردهنده در صنعت، مي تواند بر شنوايي ما تأثيرات نامطلوبي داشته باشد.
شدت صدا را با واحدي به نام دسي بل مي‌سنجند، به عنوان مثال، شدت صداي ناشي از پرواز كردن يك هواپيماي جت از فاصله 100متري برابر با 130دسي بل است. شدت صدا در يك اتاق ساكت و خلوت 20 دسي‌بل است.
استاندارد شدت صدا براي محيط هاي صنعتي و در مدت 8 ساعت كار مداوم، برابر با 85 دسي بل است. به ازاي هر 3 دسي بل افزايش صدا، زمان كار فرد در آن محيط بايد به نصف، كاهش يابد تا از آثار سوء صدا بر سلامتي فرد جلوگيري شود. صدا به صورت امواج مكانيكي مي تواند بر كل بدن از جمله دستگاه شنوايي، تأثير سوء داشته باشد.
آثار صدا بر انسان
آثار صدا شامل آثار مستقيم و غير مستقيم است. آثار مستقيم يعني صدماتي كه به سيستم شنوايي انسان وارد مي شود. آثار غير مستقيم نيز شامل تاثير بر راندمان كار، اثر رواني، اثر بر وضع عمومي بدن و آثار پوششي بر شنوايي است.
اثر مستقيم:
* صدمه به دستگاه شنوايي كه موجب كري موقت، كاهش شنوايي و كري دايم مي گردد.
اثر غيرمستقيم:
* تداخل در مكالمه و اختلال در ايجاد ارتباط كه مي تواند باعث بروز اشتباه در فهميدن گفتار شخص شود.
* اتساع مردمك چشم
* ترشح هورمون از تيروئيد
* تپش قلب
* ترشح هورمون آدرنالين
* تحرك معده و روده‌ها
* تحريك ماهيچه اي
* اثر روي سيستم تعادلي بدن
افت شنوايي
افت شنوايي شامل دو نوع موقت و دائم است:
• در افت شنوايي موقت، فرد در معرض صدايي با شدت نسبتا زياد و در مدت زمان كم قرار مي گيرد و با قطع تماس، افت شنوايي (با توجه به زمان تماس، شدت و حساسيت فرد) از بين مي رود. اين افت در فركانس 3000 تا 6000 هرتز مي باشد.
• افت دايم شنوايي، در صورت تماس مداوم با صدا به وجود مي آيد و از نوع حسي، عصبي و غير قابل درمان (به دليل نابودي سلول‌هاي عصبي) مي باشد. اين افت از فركانس 4000 هرتز شروع مي شود و تا فركانس‌هاي 6000 و 8000 هرتز ادامه مي يابد.
مراحل كري شغلي
• شروع : اوايل اشتغال فرد خستگي شنوايي، افت شنوايي در فركانس 4000 هرتز، احساس ناراحتي، گرفتگي گوش و خستگي عمومي اتفاق مي افتد.
• پنهان : ناشنوايي در فركانس 4000 هرتز و امكان كاهش شنوايي در ساير فركانس‌ها وجود دارد.
• نيمه پنهان : ناشنوايي در فركانس 2000 و 1000 هرتز و نشنيدن صداي آهسته.
• كري واضح : نقصان در فركانس بم و زير و شنيدن دشوار صداي مكالمه ديده مي شود.
در كري شغلي دو طرفه و متقارن، پرده صماخ سالم است و عدم برگشت شنوايي حسي، عصبي، و شروع افت از فركانس 4000 هرتز وجود دارد و غير قابل درمان است.
در كري شغلي عواملي چون شدت، فركانس، ريتم، زمان تماس، محيط كار، سن فرد، ضايعات قبلي و حساسيت فردي مداخله مي نمايد.
با افزايش شدت صوت، زمان تماس و افزايش سن، ميزان افت شنوايي بيشتر مي شود.
فركانس‌هاي زير مضرترند:
صداي يكنواخت و مداوم، كم خطرتر از صداي منقطع و غير يكنواخت است (با فركانس برابر).
صدا در محيط باز قابل تحمل تر است.
ضايعاتي چون ضربات وارده به سر، انفجار، صدمات شنوايي، مننژيت، مصرف ساليسيلات، جنتامايسين در افت شنوايي موثر است.
حساسيت در برابر صدا
افراد نسبت به صدا حساسيت هاي متفاوتي دارند كه قابل شناسايي است.
يك نمونه از روش‌هاي تعيين گوش حساس، آزمايش PEYSER است و مراحل آن عبارتند از:
1- تعيين آستانه هوايي در فركانس 1000 هرتز
2- اثر صوتي با شدت 100 دسي بل و فركانس 1000 هرتز به مدت 3 دقيقه
3- پانزده ثانيه استراحت
4- تعيين آستانه فركانس 1000 از راه هوايي
5- استراحت يك ساعت
6- تعيين آستانه در فركانس 1000 هرتز از راه استخواني
7- تماس 3 دقيقه فرد با فركانس 1000 هرتز و شدت 100 دسي‌بل از راه هوايي
8- پانزده ثانيه استراحت
9- تعيين آستانه در فركانس 1000 هرتز از راه استخواني
در صورتي كه آستانه شنوايي تا 5 دسي‌بل باشد طبيعي، 5 تا 10 دسي‌بل مشكوك و بيش از 10 دسي‌بل، غير طبيعي است (به دليل حساسيت فرد مناسب نمي باشد).
*مطالب مرتبط:
بخش تغذيه و سلامت تبيان