سرطان دهانه رحم

دومين سرطان مرگبار زنان

درباره سرطان دهانه رحم، دومين سرطان شايعي که موجب مرگ زنان مي‌شود، چه مي‌دانيد؟ در کشور ما متاسفانه اطلاعات کمي‌ در اين‌باره وجود دارد، در حالي که به راحتي مي‌توان از آن پيشگيري کرد، چون حداقل 15 سال طول مي‌کشد تا عامل آن، از يک ضايعه ي پيش سرطاني، يک سرطان تمام عيار بسازد. ضمن اين که با معاينات دوره‌اي هر يک يا دو سال يک ‌بار مي‌توان آن را در مراحل اوليه تشخيص داد و به راحتي آن را ريشه‌کن کرد.

اگر مي‌خواهيد درباره سرطان دهانه رحم بيشتر بدانيد، گفتگوي زير را که با خانم دکتر نادره بهتاش، فوق‌تخصص سرطان‌هاي زنان و استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران انجام داده ايم، بخوانيد.

خانم دکتر، براي آشنايي بيشتر ما با سرطان دهانه رحم، کمي‌ درباره اين بيماري توضيح دهيد.

سرطان دهانه رحم، دومين سرطان مرگبار بين زنان است که امروزه مشخص شده، عامل اصلي ابتلا به آن، نوعي ويروس است و در صورتي که اين ويروس وجود نداشته باشد، اين سرطان هم به وجود نخواهد آمد.

کدام ويروس؟

ويروسي به نام "ويروس پاپيلوماي انساني" يا به طور مخفف، "اچ‌ پي‌ وي"(HPV) که بيش از 100 نوع از آن وجود دارد که 15 نوع آن موجب بروز سرطان دهانه رحم مي‌شود. اين ويروس، عامل اصلي ابتلا به سرطان دهانه رحم است.

چه کساني در معرض آلوده شدن به اين ويروس و احتمالا ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند؟

ببينيد، اين ويروس از طريق تماس جنسي با فرد آلوده انتقال مي‌يابد و در نتيجه از عفونت‌هاي قابل انتقال از طريق تماس جنسي محسوب مي‌شود. بنابراين در افرادي که در سنين باروري و پس از بلوغ قرار دارند، بروز اين عفونت و ابتلا به سرطان ناشي از آن، بيشتر مشاهده مي‌شود. همچنين در کشورهاي غربي که روابط پرخطر جنسي و کنترل نشده و خارج از ضوابط خانواده دارند و زناني که با چند نفر روابط جنسي دارند، خطر ابتلا بيشتر است.

يعني خانم‌هاي يائسه به سرطان دهانه رحم مبتلا نمي‌شوند؟

بله، حتي شدت سرطان دهانه رحم در بانوان يائسه به مراتب شديدتر است، چون اين بانوان پيش از رسيدن به سنين يائسگي به اين ويروس آلوده شده‌اند، اما به علت سهل‌انگاري يا نداشتن اطلاعات به پزشک مراجعه نکرده اند، لذا بيماري پيشرفت کرده و کيفيت درمان و زندگي آنها را تحت تاثير قرار مي‌دهد. در حقيقت وقتي خانمي ‌به اين ويروس آلوده مي‌شود، دست‌کم 15 سال طول مي‌کشد تا مبتلا به سرطان دهانه رحم شود و در اين مدت براي ريشه‌کني ويروس و بازگشت به حالت طبيعي و سلامت فرصت کافي وجود دارد، البته با معاينه منظم و مرتب. اما سهل‌انگاري برابر است با افزايش شدت سرطان دهانه رحم در دوران يائسگي.

در کشور ما به چه صورت است؟ آيا آماري دراين باره وجود دارد؟

در کشور ما به علت حاکميت فرهنگ اسلامي، انتقال از طريق راوبط پر خطر جنسي، بسيارکم يا ناچيز است، اما نکته مهم اين است که با ازدواج‌هاي مکرر که طبيعتا افراد را در معرض تماس‌هاي جنسي متعدد(حتي مشروع و قانوني) قرار مي‌دهد، احتمال بروز سرطان دهانه رحم افزايش مي‌يابد که البته همين موضوع نيز با پيگيري و معاينه منظم و مراجعه به پزشکان به مراتب کاهش، و کيفيت درمان بيماران و زندگي آنان افزايش مي‌يابد.

در کشور ما به علت نبود آمار دقيق و پژوهشي در اين زمينه و آمارگيري کلي از سرطان‌هاي رحم و دهانه رحم که دقت آمارها را زير سوال مي‌برد، متاسفانه نمي‌توان گفت که به‌طور دقيق چه تعداد از زنان به اين بيماري مبتلا مي‌شوند.

خانم دکتر، درباره معاينه منظم و مراجعه مرتب به پزشکان و بيماريابي و مراجعه افراد و شيوه‌هاي آن توضيح مي‌دهيد.

همان‌طور که گفتم، زنان پس از رسيدن به سن بلوغ و باروري و به ويژه پس از ازدواج که تماس جنسي وجود دارد، در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دارند. بنابراين بانوان از همين سنين بايد به فکر معاينه منظم دستگاه تناسلي به ويژه رحم و ضمايم آن باشند و پس از انجام تست "پاپ اسمير" که جديدترين روش آن نيز در ايران انجام مي‌گيرد، از بابت بيماري خود اطلاعات کافي به دست آورند. البته ما متخصصان زنان، و به ويژه من و همکارانم که در زمينه سرطان‌هاي دستگاه تناسلي زنان به صورت فوق‌تخصصي فعاليت مي‌کنيم، به خانم ها توصيه مي کنيم در سنين زير 18 سال باردار نشوند، چون احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در اين گروه سني بيشتر است. اما به هر حال هر قومي، ‌فرهنگ خاص خود را دارد، هر خانمي‌که به سن بلوغ و باروري مي‌رسد و به ويژه کساني که ازدواج کرده‌اند، و بالطبع روابط زناشويي دارند بايد سالي يک بار يا دست کم هر دو سال يک بار تا آخر عمر براي معاينه رحم و دهانه رحم و نمونه برداري و انجام آزمون پاپ اسمير به پزشک‌شان مراجعه کنند و در صورت ازدواج در سن زير 18 سال بهتر است از اين دوران تا آخر عمر براي انجام چنين مراقبت‌هاي بهداشتي به پزشک مراجعه کنند.

اگر کسي مادرش به سرطان دهانه رحم مبتلا شده باشد، امکان ابتلاي دختر خانواده به اين بيماري وجود دارد؟

درباره برخي سرطان‌ها مانند سرطان پستان ، بافت رحم(نه دهانه رحم)، دستگاه گوارش و مواردي ديگر ممکن است ابتلا به سرطان تحت تاثير مسايل ژنتيک قرار گيرد، اما درباره سرطان دهانه رحم بايد گفت که اين نوع سرطان در اثر تماس جنسي و آلودگي به ويروس پاپيلوماي انساني است. بنابراين، اين نوع سرطان فقط اکتسابي است و منشا ارثي ندارد.