هر آنچه لازم است در مورد مالاریا بدانید

هر ساله در ایالات متحده آمریکا ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ مورد مالاریا تشخیص داده می‌شود اما این افراد معمولا افرادی هستند که بعد از سفر به کشورهایی که در آنها مالاریا شایع است به کشور خود برمی‌گردند. این کشورها شامل بیابان ساهارا در آفریقا و قسمت‌هایی از آمریکایی جنوبی و آسیای جنوبی می‌شود. این کشورها دارای آب و هوای بسیار گرمی هستند که میزبان پشه‌های حامل انگل مالاریا (آنوفل) می‌باشند.
هر ساله در ۸۵ کشور دنیا حدود ۶۰۸۰۰۰ نفر در اثر مالاریا جان خود را از دست می‌دهند. افراد در کشورهایی که دسترسی به دارو دارند کمتر ممکن است در اثر عفونت مالاریا بمیرند.

علت‌های مالاریا

مالاریا ناشی از گروهی از انگل‌ها به نام پلاسمودیوم است. این انگل‌ها توسط پشه‌های ماده آنوفل حمل می‌شوند که وقتی کسی را نیش می‌زنند، این انگل‌ها را به خون او انتقال می‌دهند.

مالاریا چگونه منتشر می‌شود؟

بیشتر افراد وقتی توسط پشه‌ مبتلا گزیده می‌شوند دچار عفونت مالاریا می‌شوند. این بیماری هر چند نادر است اما در برخی موارد می‌تواند از راه‌های زیر منتشر شود:
. انتقال خون یا پیوند عضو از افرادی که مبتلا بوده‌اند (البته خون و اعضای پیوندی پیش از استفاده تست می‌شوند، به همین دلیل این اتفاق بسیار نادر است)
. استفاده از سوزن و سرنگ مشترک و آلوده به خون مبتلا به مالاریا
. انتقال مالاریا از مادر باردار مبتلا به جنین، قبل یا حین زایمان

آیا مالاریا مُسری است؟

مالاریا مُسری نیست زیرا مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا از شخص به شخص منتقل نمی‌شود. همچنین شما نمی‌توانید از طریق تماس نزدیک یا رابطه جنسی با کسی که مالاریا دارد، این بیماری را از او بگیرید. به طور کلی مالاریا فقط از طریق نیش پشه آلوده به مالاریا قابل انتقال است.

چرخه زندگی مالاریا

یک پشه وقتی فرد مبتلا به مالاریا را نیش می‌زند یا از خون او تغذیه می‌کند به مالاریا دچار می‌شوند. حدود یک هفته بعد از نیش زدن فرد آلوده، انگل‌هایی در آب دهان پشه وجود خواهد داشت که به فرد بعدی که نیش می‌زند انتقال می‌دهد. بنابراین عفونت پلاسمودیوم چرخه‌ای است که از پشه به انسان و از انسان به پشه تکرار می‌شود.
وقتی این انگل وارد بدن شما می‌شود به سمت کبدتان می‌رود و در آنجا تکثیر می‌شود. این انگل‌ها وارد گلبول‌های قرمز خون شده و در آنجا تخم‌گذاری می‌کنند. وقتی تخم انگل‌ها بعد از یک هفته باز می‌شوند، انگل‌های جدید به گلبول‌های قرمز خون حمله‌ور شده و آنها را پاره می‌کند. این اتفاق باعث رهاشدن انگل‌های بیشتری در خون می‌شود و گلبول‌های قرمز بیشتری را آلوده می‌کند. با بیشترشدن این روند، شما بسیار بدحال خواهید شد.

ریسک فاکتورهای مالاریا

هر کسی ممکن است مالاریا بگیرد اما حدود ۳ میلیارد نفر یا نیمی از جمعیت کره زمین در معرض ابتلا به مالاریا هستند. بیشتر کسانی که به مالاریا دچار می‌شوند در کشورهایی زندگی می‌کنند که مالاریا در آنجا شیوع دارد. اما افراد از کشورهای دیگر که مالاریا ندارند ممکن است به این کشورها سفر کرده و در آنجا به مالاریا دچار شوند. مالاریا در مناطق بسیار گرمسیر رواج دارد، مانند:
. آفریقا خصوصا قسمت‌های مربوط به جنوب بیابان ساهارا
. جنوب و جنوب شرقی آسیا
. نواحی پیرامون مدیترانه شرقی، از ترکیه تا شمال آفریقا و از سمت شرق تا ایران
. آمریکای جنوبی و مرکزی
. استرالیا، نیوزیلند و دیگر جزایر اقیانوس آرام غربی
اگر جایی زندگی می‌کنید که آمار مالاریا بالاست، شاید تا حدودی نسبت به آن ایمنی پیدا کنید. این ایمنی بدان معناست که علائم شما ممکن است چندان جدی نباشند. اما اگر به جایی که مالاریا بسیار کمتر است سفر کنید، ایمنی‌ شما نیز کمتر خواهد شد.

برخی از افراد بیشتر مستعد ابتلا به موارد شدید مالاریا هستند:
. کودکان و خردسالان
. افرادی که HIV یا ایدز دارند
. زنان باردار
. مسافرهایی که در نواحی بدون مالاریا زندگی می‌کنند

علائم مالاریا

علائم مالاریا معمولا ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از گزیده شدن توسط پشه آلوده شروع می‌شوند:
. تب بالا
. لرز
. تعریق
. تهوع و استفراغ
. سردرد
. اسهال
. خستگی زیاد
. بدن درد
. زردی پوست (یرقان)
. نارسایی کلیوی
. تشنج
. گیجی و پریشانی
. مدفوع خونی
. تکانه‌های عصبی
. مرگ
علائم مالاریا می‌تواند مشابه سرماخوردگی و آنفلوآنزا باشد، بنابراین شاید در ابتدا به سختی تشخیص داده شود. علائم مالاریا همیشه هم در عرض دو هفته خود را نشان نمی‌دهند، خصوصا اگر از نوع P. vivax باشد (پلاسمودیوم ویواکس).

چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

مالاریا می‌تواند به سرعت جدی و خطرناک شود، بنابراین مهم است که در اسرع وقت تحت درمان پزشکی قرار بگیرید. اگر فکر می‌کنید در سفری که داشته‌اید مالاریا گرفته‌اید، به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر سفری در پیش دارید می‌توانید از پزشک برای داروهای مالاریا راهنمایی بخواهید، خصوصا اگر مستعد عفونت هستید. درمان به موقع می‌تواند به پیشگیری از عوارض جدی کمک کند.

علائم مالاریای خطرناک

. اختلال در هشیاری
. تشنج
. مشکل در تنفس
. خستگی زیاد
. تیره یا کدر شدن ادرار
 زردی چشم‌ها و پوست (یرقان)
. خونریزی غیرمعمول
اگر هر یک از این علائم را دارید فورا به اورژانس مراجعه کنید.

تشخیص مالاریا

پزشک ممکن است بر اساس سوابق سفری که داشته‌اید، علائم و معاینه فیزیکی به مالاریا مشکوک شود. برای تائید اینکه مالاریا گرفته‌اید یا نه، پزشک دستور یک سری آزمایشات را می‌دهد تا موارد زیر مشخص شوند:
. آیا انگل پلاسمودیوم در خونتان هست؟
. آیا داروهای بخصوصی ضدانگل عمل خواهند کرد؟
. آیا بدن شما قبلا آنتی‌بادی‌های لازم برای مبارزه با مالاریا را ساخته یا نه؟

درمان مالاریا

درمانی که پزشک در نظر می‌گیرد بستگی به چند عامل دارد:
. نوع انگلی که دارید
. میزان شدت علائم
. منطقه جغرافیایی که در آنجا آلوده به مالاریا شده‌اید (این اطلاعات به دکتر سرنخ‌هایی در مورد داروهای موثر خواهد داد)
. اینکه قبلا یک داروی آنتی‌مالاریا مصرف کرده‌اید یا نه
. سن شما (کودک یا بزرگسال)
. بارداربودن یا نبودن شما

عوارض مالاریا

عوارض جدی ناشی از مالاریا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
. کُما
. مالاریای مغزی
. اِدم ریوی
. نارسایی کبد، کلیه یا طحال
. آنمی (در اثر از دست دادن گلبول‌های قرمز زیاد)
. قند خون بسیار پایین
اگر قبلا یک بار مالاریا گرفته باشید احتمال دارد باز هم به آن دچار شوید. برخی از انواع این انگل باعث نوع خفیف‌تری از این بیماری می‌شوند که می‌تواند مدت زیادی طول بکشد و در آینده دوباره برگردد.

پیشگیری از مالاریا

اگر به مناطقی سفر می‌کنید که مالاریا در آنجا وجود دارد، برای پیشگیری می‌توانید موارد زیر را رعایت کنید:
. لباس‌هایی بپوشید که بیشتر از پوستتان محافظت می‌کنند. لباس‌های آستین بلند، شلوار بلند و کلاهی که صورت را می‌پوشاند. لبه‌های لباس را جوری ببندید که هیچ قسمتی از پوستتان در معرض نباشد. می‌توانید روی لباس‌هایتان پرمترین اسپری کنید.
. در زمان‌های طلوع و غروب خورشید که پشه‌ها بیشترین فعالیت را دارند در محیط بیرون نباشید.
. عطر و افترشیو و ... نزنید.
. زیر پشه‌بند بخوابید و اگر پنجره‌ها توری ندارند می‌توانید روی پشه‌بند، اسپری دورکننده حشرات بزنید.
. برای پیشگیری دارو مصرف کنید. پزشک می‌تواند برای شما داروهایی مثل کلروکین، پریماکین یا مالارون تجویز کند. دارویی که پزشک توصیه می‌کند بستگی به منطقه‌ای که قرار است بروید و اینکه چه داروهای دیگری مصرف می‌کنید دارد. شما این دارو را قبل از سفر، حین سفر و بعد از برگشت باید مصرف کنید.

در مورد واکسن مالاریا

سازمان بهداشت جهانی واکسن‌های RTS,S/AS01 و R21/Matrix-M را برای پیشگیری از مالاریا برای کودکانی که در مناطقی زندگی می‌کنند که پلاسمودیوم فالسیپاروم رواج دارد توصیه می‌کند. این واکسن‌ها می‌توانند احتمال عفونت‌های خطرناک و کشنده مالاریا را کمتر کنند.
سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند این واکسن‌ها از حدود ۵ ماهگی شروع شوند و بچه‌ها این واکسن‌ها را در ۴ دوز دریافت کنند. در مناطقی که ریسک بالای مالاریا وجود دارد بچه‌ها می‌توانند ۵ دوز واکسینه شوند.
کارشناسان دریافته‌اند این واکسن‌ها اثرات چشمگیری بر سلامت عمومی دارند. تقریبا ۲ میلیون کودک در بعضی از قسمت‌های آفریقا در حال حاضر واکسن RTS,S/AS01 را دریافت کرده‌اند. واکسیناسیون باعث افت ۱۳ درصدی مرگ و میر در اثر مالاریا در کودکان شده است.

---