دانستنی‌های مسمومیت در کودکان

بچه‌ها بی‌نهایت کنجکاوند و دوست دارند همه چیز را کشف کنند و حتی برای کشف خود هر چیزی را می‌چشند. علت‌های معمول مسمومیت در کودکان بیشتر مربوط به مواد شیمیایی می‌شود که در خانه‌ها هستند و کاربرد روزمره دارند. تشخیص علامت‌های مسمومیت و اقدام درست و به موقع و از همه مهم‌تر پیشگیری از مسمومیت کودکان از ضروریاتی است که خانواده‌ها باید از آن مطلع باشند.

دلایل مسمومیت در کودکان

مسمومیت در کودکان اغلب در سنین یک تا دو سال روی می‌دهد. در این سن، بچه‌ها بسیار بسیار کنجکاوند و می‌توانند راه بروند، از چیزهایی بالا بروند و به چیزهایی دسترسی پیدا کنند که قبلا نمی‌توانستند. برای پیشگیری از مسمومیت کودکان لازم است بسیاری از چیزها هم در دید کودک نباشد و هم دور از دسترس او باشد.

داروها
داروها شایع‌ترین علت مسمومیت کودکان می‌باشند. انواع داروهایی که اعضای خانواده مصرف می‌کنند می‌توانند برای بچه‌ها خطرناک باشند. انواع مسکن‌ها و داروهای ضدتشنج و آرام‌بخش از معروف‌ترین علت‌های مسمومیت‌ها در کودکان هستند اما داروهای مربوط به فشارخون، داروهای مربوط به اختلالات روانی و داروهای مربوط به دیابت نیز برای بچه‌ها خیلی خطرناکند. یک عدد قرص به تنهایی می‌تواند برای یک کودک خردسال کُشنده باشد.
خیلی از داروهایی که برای بچه‌ها تجویز می‌شوند نیز در صورت مصرف دوزهای بالا خطرناکند. همیشه پیش از دادن دارو به کودک، دوز مناسب آن را با پزشک چک کنید. برای دادن داروهای مایع به کودک هرگز از قاشق‌های خانگی استفاده نکنید و فقط با پیمانه یا قطره‌چکان یا هر وسیله‌ی دیگری که همراه دارو است استفاده کنید.
از داروهای کودک به درستی نگهداری کنید. شربت‌ها معمولا شیرین هستند و ممکن است کودک برای بیشتر خوردن از آن سراغ شیشه‌ی دارو برود.

شوینده‌های خانگی
بیشتر مواد شوینده‌ی خانگی دارای سود سوزآورند و این مواد حتی به مقدار کم هم می‌توانند باعث سوختگی مری و دیگر آسیب‌های جدی شوند. ضدعفونی‌کننده‌ها حاوی بنزالکونیوم، سدیم هیپوکلریت یا الکل‌اند و باید آن‌ها را در کابینتی که درش قفل می‌شود نگهداری کنید.

الکل
ضدعفونی‌کننده‌ها، عطرها و خوشبوکننده‌ها و داروهای سرماخوردگی و دهان‌شویه‌ها الکل دارند و مصرف آن‌ها می‌تواند باعث افت قندخون در خردسالان، تشنج و کما شود.

کربن مونوکسید
کربن مونوکسید گازی بی‌رنگ و بی‌بو است. مسمومیت با این گاز زمانی رخ می‌دهد که هیدروکربن‌ها در محیطی بسته و بدون تهویه مناسب می‌سوزند. معمول‌ترین وسیله‌هایی که باعث مسمومیت با کربن مونوکسید می‌شوند ژنراتورها، سیستم‌های گرمایشی، گریل‌های ذغالی و فرهای گازی‌اند. مسمومیت با کربن مونوکسید باعث سرگیجه، حالت تهوع و خواب‌آلودگی می‌شود که می‌تواند فرد را به کما ببرد و در صورت عدم درمان به موقع منجر به مرگ خواهد شد.

گل و گیاه
گل‌ها و گیاهان خانگی هرچند خانه را زیبا می‌کنند؛ اما برخی از آن‌ها برای بچه‌ها واقعا خطرناکند و اگر بچه‌ها آن‌ها را بخورند مسموم خواهند شد. دیفن‌باخیا، کالادیوم، سانسوریا، خرزهره و پتوس تنها چند نمونه‌ی رایج از این گیاهان هستند. مثلا خرزهره دارای گلیکوسید است که به قلب آسیب می‌زند و در صورت خورده شدن می‌تواند کشنده باشد.

هیدروکربن‌ها
گازوئیل، نفت سفید، روغن موتور و تینر و پاک‌کننده‌های رنگ در صورتی که خورده شوند می‌توانند بر مغز و سیستم تنفس کودک اثر بدی بگذارند.

نیکوتین مایع
نیکوتین مایع که در سیگارهای الکترونیکی وجود دارد بسیار غلیظ و خطرناک است. حتی مقدار کمی از آن اگر خورده شود یا روی پوست کودک بریزد می‌تواند منجر به مرگ شود.

باتری‌ها
بچه‌های کوچک معمولا با اسباب‌بازی‌هایی بازی می‌کنند که باتری‌های کوچک دارند و ممکن است بتوانند به راحتی باتری را از جای خود درآورند. این باتری‌های دکمه‌ای اگر توسط کودک بلعیده شوند می‌توانند در راه‌های هوایی یا بافت مری گیر کنند. علائم اولیه شامل گلودرد و سرفه می‌شوند که ممکن است منجر به تب و استفراغ و مشکل و درد در بلع شوند.

چه باید بکنید؟

اگر کودکتان ماده‌ای مایع بلعیده او را وادار به استفراغ نکنید. اگر می‌تواند درخواستتان را انجام دهد از او بخواهید هر مقداری از ماده در دهانش باقی مانده را تف کند.
اگر کودکتان تماس پوستی با یک ماده سمی داشته، ناحیه مورد نظر را به مدت ۱۵ دقیقه با آب ولرم خوب بشویید. تمام لباس‌های کودک را از تنش درآورید و با هیچ چیز دیگری در خانه قاطی نکنید.
اگر چشم‌های کودک با ماده سمی در تماس بوده، چشم‌هایش را با آب فراوان (نه گرم و نه سرد) به مدت ۱۵ دقیقه بشویید.
اگر کودک ماده‌ای سمی استنشاق کرده، فورا او را به محیطی انتقال دهید که با هوای تازه خوب تهویه می‌شود یا او را از ساختمان یا خانه بیرون ببرید.
اگر شک دارید کودکتان باتری بلعیده او را به اورژانس برسانید.

پیشگیری از مسمومیت کودکان

. محصولات شیمیایی را در ظرف خودشان نگهداری کنید چون معمولا دارای کاپ‌ها یا درپوش‌هایی هستند که بچه‌ها نمی‌توانند آن‌ها را باز کنند.
. هرگز از ظرف غذا برای نگه‌داشتن محصولات پاک‌کننده یا بهداشتی استفاده نکنید.
. هرگز بچه‌ها را با مواد شیمیایی یا داروها تنها نگذارید.
. بعد از استفاده از داروها یا مواد شیمیایی خانگی آن‌ها را سر جای خودشان قرار دهید و هرگز جایی نگذارید که بچه‌ها به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
به طور کلی اگر کودک هر یک از علائم زیر را دارد فورا با اورژانس تماس بگیرید:
. گلودرد
. مشکل در تنفس
. بی‌حالی و سرگیجه و عصبی بودن
. تهوع، استفراغ یا شکم‌درد بدون تب
. سوختگی دهان یا لب‌ها
. جاری شدن آب از دهان کودک
. بوی غیرمعمول از دهان کودک
. لکه‌های غیرمعمول روی لباس کودک
. تشنج یا از دست دادن هشیاری
۹۵ درصد مسمومیت کودکان در خانه اتفاق می‌افتد. بنابراین گذاشتن مواد شیمیایی و کلا هر ماده یا وسیله‌ی خطرناک در جایی که اطمینان دارید کودک به آن دسترسی ندارد، بهترین روش برای پیشگیری از مسمومیت و آسیب بچه‌هاست.

---