فواید و خطرات مصرف آسپیرین

آسپرین یک علامت تجاری متعلق به شرکت داروسازی آلمانی، بایر است. اصطلاح کلی آسپیرین، استیل سالیسیلیک اسید (ASA) است.
آسپیرین یک داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است.
NSAID ها دارای اثرات زیر هستند:
• ضد درد: درد را بدون بیهوشی یا از دست دادن هوشیاری تسکین می‌دهد.
• ضد تب: تب را کاهش می‌دهد.
• ضدالتهاب: با مصرف دوزهای بالاتر، التهاب را کاهش می‌دهد.
غیراستروئیدی یعنی استروئید نیستند. استروئیدها اغلب فواید مشابهی دارند؛ اما می‌توانند عوارض جانبی ناخواسته‌ای را به همراه داشته باشند. به عنوان مثال خاصیت ضددردی NSAID ها معمولاً غیرمخدر است؛ یعنی باعث بی‌حسی یا گیجی نمی‌شوند. آسپیرین اولین NSAID بود که کشف شد.
سالیسیلات به شکل پوست درخت بید بیش از 2000 سال است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مردم هنوز از پوست این درخت به عنوان داروی طبیعی‌تر برای سردرد و دردهای جزئی استفاده می‌کنند.
آسپیرین به شکل فعلی بیش از 100 سال است که وجود دارد. این دارو هنوز هم یکی از پرکاربردترین داروها در جهان است و تخمین زده می‌شود که سالانه حدود 35000 تن آسپیرین مصرف می‌شود.

موارد استفاده

آسپیرین یکی از داروهای رایج در درمان درد خفیف تا متوسط، میگرن و تب است.
مصارف رایج شامل سردرد، دردهای پریودی، سرماخوردگی و آنفلوانزا، رگ به رگ شدن و مشکلات طولانی مدت مانند ورم مفاصل است.
برای درد خفیف تا متوسط، آسپرین، به تنهایی استفاده می‌شود. برای درد متوسط تا شدید، اغلب به همراه مسکن‌های مخدر و NSAIDهای دیگر استفاده می‌شود.

در دوزهای زیاد، آسپرین می‌تواند علائم بیماری‌های زیر را کاهش دهد یا به آن‌ها کمک کند:
• تب روماتیسمی
• آرتریت روماتیسمی
• سایر مشکلات التهابی مفصل
• پریکاردیت

موارد استفاده در دزهای کم:
• برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون و کاهش خطر حمله ایسکمیک گذرا (TIA) و آنژین ناپایدار
• برای جلوگیری از انفارکتوس میوکارد در بیماران مبتلا به بیماری قلبی عروقی یا جلوگیری از تشکیل لخته خون
• برای جلوگیری از سکته مغزی، اما نه برای درمان سکته مغزی
• برای جلوگیری از سرطان کولورکتال

آسپیرین و کودکان

آسپرین معمولاً برای افراد زیر 16 سال مناسب نیست، زیرا می‌تواند خطر ابتلا به سندرم «ری» را افزایش دهد که می‌تواند پس از ویروس مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا آبله‌مرغان ظاهر شود. این سندروم می‌تواند منجر به آسیب دائمی مغز یا مرگ گردد؛ اما، در صورت ابتلا به بیماری کاوازاکی، متخصص ممکن است برای کودک تحت نظر آسپیرین تجویز کند و از لخته شدن خون بعد از عمل قلب جلوگیری نماید. در عوض به طور کلی از استامینوفن (پاراستامول، تایلنول) و ایبوپروفن استفاده می‌شود.

آسپیرین با دوز کم

دوز کم آسپیرین، به میزان 75-81 میلی‌گرم در روز، می‌تواند به عنوان داروی ضد پلاکت، برای جلوگیری از ایجاد لخته خون استفاده شود.
آسپرین با دز پایین ممکن است به بیماران زیر داده شود:
• عمل پیوند بای‌پس عروق کرونر
• حمله قلبی
• سکته مغزی
• فیبریلاسیون دهلیزی
• سندرم حاد عروق کرونر
همچنین در صورت وجود فاکتورهای خطر زیر و اعتقاد پزشک به محتمل بودن حمله قلبی و سکته مغزی، ممکن است به افراد آسپیرین با دوز کم داده شود:
• سطح کلسترول خون بالا
• فشارخون بالا
• دیابت
• سیگار کشیدن
سایر افرادی که ممکن است به آن‌ها مصرف آسپرین با دوز کم توصیه شود عبارت‌اند از:
• کسانی که دچار آسیب شبکیه یا رتینوپاتی شدند
• افرادی که بیش از 10 سال است به دیابت مبتلا شده‌اند
• بیمارانی که داروهای ضد فشارخون مصرف می‌کنند
در حال حاضر استفاده روزانه از آسپرین با دز کم برای جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان روده بزرگ به بزرگسالان 50 تا 59 ساله‌ای که شرایط زیر را دارند، توصیه می‌شود:
• خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی 10 درصد یا بیشتر است
• افرادی که خطر خونریزی بالایی ندارند
• احتمالاً حداقل 10 سال دیگر زندگی می‌کنند
• مایل به مصرف دز کم حداقل تا 10 سال هستند
در تمام این موارد، فرد به طور معمول، روزانه تا آخر عمر به مصرف آسپرین با دز کم ادامه می‌دهد.

آسپرین برای چه کسانی توصیه نمی‌شود؟

افرادی که دچار شرایط زیر هستند نباید از این دارو استفاده کنند:
• زخم گوارشی
• هموفیلی یا هر اختلال خونریزی دیگر
• آلرژی شناخته شده به آسپرین
• آلرژی به هر NSAID مانند ایبوپروفن
• در معرض خطر خونریزی دستگاه گوارش یا سکته مغزی خونریزی دهنده قرار دارند
• به طور مرتب الکل می‌نوشند
• هرچند اندک، تحت معالجه دندانپزشکی یا جراحی قرار دارند
افرادی که شرایط زیر دارند باید نسبت به مصرف آسپرین احتیاط کنند و فقط در صورت دستور پزشک باید آن را مصرف کنند:
• آسم
• فشارخون کنترل نشده
• سابقه زخم معده
• مشکلات کبدی
• مشکلات کلیوی
آسپرین در هنگام سکته مغزی تجویز نمی‌شود، زیرا تمام سکته‌های مغزی در اثر لخته خونی ایجاد نمی‌شوند. در بعضی موارد، آسپیرین می‌تواند سکته مغزی را بدتر کند.
هرکسی که آماده عمل جراحی است باید در صورت مصرف منظم آسپیرین، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد. ممکن است لازم باشد حداقل 7 روز قبل از عمل، مصرف آسپرین را متوقف نماید.
بیمارانی که باردار هستند و یا به کودک خود شیر می‌دهند ممکن است بتوانند آسپرین با دوز کم مصرف کنند، اما فقط تحت نظر پزشک. برای این افراد، آسپیرین با دوز بالا توصیه نمی‌شود.

تداخلات دارویی

گاهی اوقات، یک دارو می‌تواند اثر داروی دیگر را کم کند، یا ترکیب این دو دارو می‌تواند بیمار را در معرض خطر قرار دهد. به این، تداخل دارویی گفته می‌شود.
رایج‌ترین داروهایی که آسپرین با آن‌ها تداخل دارد عبارت‌اند از:
• مسکن‌های ضدالتهاب مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، ایندومتاسین و ناپروکسن.
در صورت مصرف این داروها با آسپیرین، می‌توانند خطر خونریزی معده را افزایش دهند.
• متوترکسات، داروی مورد استفاده برای درمان سرطان و برخی بیماری‌های خود ایمنی است.
آسپرین باعث می‌شود که از بین بردن متوترکسات موجود در بدن برای بدن سخت‌تر شود و در نتیجه سطح متوترکسات افزایش یابد که به طور بالقوه خطرناک است.
• داروهای ضدافسردگی از نوع مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مانند سیتالوپرام، فلوکستین، پاروکستین، ونلافاکسین و سرترالین.
با مصرف آسپیرین همراه این داروها، خطر خونریزی افزایش پیدا می‌کند.
• وارفارین، یک داروی ضد انعقادی یا رقیق‌کننده خون است که مانع از لخته شدن خون می‌شود.
اگر آسپرین با وارفارین مصرف شود، می‌تواند اثرات ضد انعقادی دارو را کاهش داده و خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، در برخی شرایط، پزشک ممکن است آسپیرین را به همراه وارفارین تجویز نماید.
این‌ها تنها داروهایی نیستند که نباید به همراه آسپرین مصرف شوند. در صورت تجویز آسپرین توسط پزشک، باید او را از داروهای دیگری که مصرف می‌کنید، مطلع نمایید.

چگونه و چه زمانی آسپرین را مصرف کنیم؟

دُز آسپیرین که برای شما مناسب است به نوع آسپیرینی که می‌خورید، علت مصرف و میزان کمک به بهبود علائم شما بستگی دارد.
قرص آسپرین
آسپرین معمولاً به‌صورت قرص 300 میلی‌گرمی تولید می‌شود و دز معمول 1 یا 2 قرص هر 4 تا 6 ساعت است.
نکته بسیار مهم: بیش از 12 قرص در 24 ساعت مصرف نکنید. بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.
شیاف آسپرین
شیاف آسپرین دارویی است که به‌آرامی به قسمت مقعد وارد می‌شود. برای استفاده از آن‌ها، دستورالعمل‌های موجود در کاغذ داخل بسته را دنبال کنید.
شیاف‌های آسپرین حاوی 150 میلی‌گرم یا 300 میلی‌گرم آسپرین هستند.
اگر از نوع 150 میلی‌گرم استفاده می‌کنید: مقدار معمول 3 تا 6 شیاف است. این از میلی‌گرم 450 تا میلی‌گرم 900 در هر 4 ساعت است. حداکثر دوز 24 از شیاف‌های 150 میلی‌گرم در 24 ساعت می‌باشد.
اگر از نوع 300 میلی‌گرم مصرف می‌کنید: مقدار معمول دوز 1 تا 3 شیاف است. این 300 میلی‌گرم تا 900 میلی‌گرم هر 4 ساعت است. حداکثر دوز 12 از شیاف 300 میلی‌گرم در 24 ساعت می‌باشد.
اگر به دوز 450 میلی‌گرم یا 750 میلی‌گرم نیاز دارید، پزشک یا داروساز شما را راهنمایی کرده و نحوه مصرف آن را توضیح می‌دهد.
نکته بسیار مهم: بیش از 24 مورد از شیاف‌های 150 میلی‌گرم یا 12 عدد از 300 میلی‌گرم در 24 ساعت استفاده نکنید. بین دوزها حداقل 4 ساعت صبر کنید.
ژل دهان آسپیرین
می‌توانید از داروخانه‌ها ژل آسپیرین دهان (Bonjela) را خریداری کنید. هرگز این ژل را به کودکان ندهید.
برای جراحات یا زخم‌های دهان حدود یک سانتی‌متر ژل را روی ناحیه زخم ماساژ دهید. در صورت لزوم آن را هر 3 ساعت در قسمت داخلی دهان یا لثه خود بمالید.
اگر پروتز دندان دارید (دندان‌های مصنوعی)، آن‌ها را قبل از استفاده از ژل از دهان خارج کنید. سپس قبل از این که پروتز را دوباره در دهان خود قرار دهید، حداقل 30 دقیقه صبر نمایید.

اثرات جانبی آسپرین

شایع‌ترین عوارض جانبی آسپرین عبارت‌اند از:
• سوزش معده یا روده
• سوءهاضمه
• حالت تهوع
عوارض جانبی زیر کمتر رایج است:
• وخیم‌تر شدن علائم آسم
• استفراغ
• التهاب معده
• خونریزی معده
• کبودی
یک عارضه جانبی نادر از آسپیرین با دوز کم، سکته مغزی است.
در صورتی که به طور عمدی یا غیرعمدی دز بالایی از آسپیرین را مصرف کردید، بهتر است به اورژانس مراجعه نمایید. همچنین، علائم مصرف دز بالا ممکن است شامل ضعف شنوایی موقتی، اختلال در فعالیت یا تشنج باشد.

در صورت بروز هر کدام از نشانه‌های زیر هرچه سریع‌تر با پزشک تماس بگیرید:
• حالت تهوع و استفراغ
• تشنج
• علائم آلرژیک به آسپیرین مانند تنفس سخت، تورم صورت، لب‌ها، زبان و یا گلو
• زنگ زدن گوش
• تنفس سریع
• تورم یا درد طولانی مدت بیش از 10 روز
• سرفه خونی
• سردرگمی
• خونریزی یا اختلال در مدفوع
• توهم
• استفراغ مداوم بیش از 3 روز
• درد معده
آسپیرین می‌تواند به پیشگیری و درمان طیف وسیعی از مشکلات کمک کند، اما هرکسی که آسپرین مصرف می‌کند، ابتدا باید با پزشک مشورت نماید. کسی که زیر 16 سال سن دارد به طور معمول نباید آسپرین مصرف کنند؛ مگر در موارد نادر و تحت نظارت پزشک.

---