مقایسه تغییر فیزیکی و شیمیایی در مواد

( آموزش علوم به روش ساختار گرایی) پایه: پنجم دبستان

زمان تقریبی مطالعه :

تاریخ : شنبه 1397/10/08 ساعت 14:45

محبوبه همت - مرکز یادگیری تبیان

اهداف یادگیری
انتظار می رود در فرآیند آموزش هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

1. با ویژگی های تغییرات فیزیکی آشنا شود.

2. با ویژگی های تغییرات شیمیایی آشنا شود.

3. تغییرات مواد را با توجه به تغییرات خواص آنها طبقه بندی کند.

4. به مشاهده پدیده های اطراف خود علاقه مند و نسبت به آن کنجکاو شود.

5. در فعالیت های گروهی احساس مسئولیت کند.

ابزار مورد نیاز:
یخ- آب- بشر- نشاسته- روغن- شکر- نمک- خاک اره- پودر آهن- پنبه- کبریت- شمع- ماسه- منبع گرما- کاغذ

مراحل / اقدامات	فعالیت های معلم	فعالیت های دانش آموزان
درگیری کردن	معلم چند نمونه تغییر حالت مانند ذوب یخ، آب، میعان بخار آب و نیز چند نمونه مخلوط کردن مانند مخلوط آب و نشاسته، مخلوط آب و روغن، محلول شکر و آب را در کلاس به نمایش می گذارد و از دانش آموزان می خواهد در همه موارد خواص مواد را قبل و بعد از تغییر بررسی کنند.و بر روی این موضوع تأکید می کند که در همه تغییراتی که عنوان شده مواد، ویژگی های اصلی خود را حفظ کردند یعنی به ماده جدیدی تبدیل نشدند. سپس در این مرحله، از دانش آموزان می خواهد با توجه به وسایلی که در اختیار آنها قرار می گیرد، تغییراتی در مواد ایجاد کنند که در در مرحله اول ماده به مده جدیدی تبدیل نشود. سپس در مرحله بعد تغییراتی ایجاد کنند که ماده به ماده جدید تبدیل شود.	دانش آموزان با توجه به وسایلی که روی میز دارند به بررسی تغییرات در دو زمینه مطرح شده می پردازند. وسایل عبارتند از: جوش شیرین- آب- شکر- نمک- نشاسته روغن، خاک اره- پنبه- پودر آهن- کبریت شمع- ماسه- کاغذ- جوهر و منبع گرما- باید معلم و مسئول آزمایشگاه را در جریان بگذارند. و ضمن مشاهده دقیق آزمایش های انجام شده در کلاس، بررسی می کنند که آیا خواص اصلی که نشان دهند یک ماده هستند در طی تغییر، ثابت مانده یا تغییر کرده است. مثلاً وقتی یخ ذوب می شود آیا به ماده جدیدی تبدیل می شود؟ یا وقتی شکر در آب حل می شود، مزه شیرینی خود را از دست می دهد؟
کاوش	معلم دانش آموزان را به مشورت در گروه تشویق می کنند و در صورت نیاز در مورد انجام آزمایشات راهنمایی می کند.	دانش آموزان با افراد گروه به مشورت می پردازند و سپس آزمایش هایی را که به نظرشان می رسد، انجام می دهند و در مرحله آخر مشاهدات و منایج آنها را یادداشت می کنند.
توصیف	معلم از دانش آموزان می خواهد یافته های گروه را به زبان خود بیان کنند. او همچنین با طرح سؤالاتی، دانش آموزان را به روشن شدن مسائل هدایت می کنند مانند: وقتی ماده ای را به قطعات کوچکتر تبدیل می کنیم، چه نوع تغییری در آن ماده ایجاد شود؟ آیا هر وقت دو ماده را روی هم بریزیم حتماً خاصیت های آنها مثل قبل حفظ می شود؟ آیا در هر سوختنی ماده به ماده جدید تبدیل می شود؟	دانش آموزان با استفاده از نتایج آزمایش ها به بررسی انواع تغییرات مواد می پردازند. آنها همچنین نتایج مشاهدات خود را در کلاس بیان می کنند، مانند: وقتی کاغذ را قطعه قطعه می کنیم، ماده جدیدی درست نمی شود. وقتی جوهر را در آب حل می کنیم. قرمزی رنگ جوهر حفظ می شود. وقتی یخ ذوب می شود و به آب تبدیل می شود. وقتی کاغذ می سوزد از بین می رود و دیگر کاغذ نداریم. وقتی ماسه را با براده آهن قاطی می کنیم، هر کدام خاصیت قبلی خود را دارند. وقتی نشاسته را در آب می ریزیم، ماده جدیدی درست نمی شود. وقتی سرکه را روی جوش شیرین می ریزیم، حباب جدیدی درست می شود که قبلاً نداشتیم.
شرح و بسط	معلم اطلاعاتی را درباره تغییرات فیزیکی، تغییراتی که در آنها خواص مواد عوض نمی شود و تغییرات شیمیایی، تغییراتی که در آنها خواص مواد عوض می شود، در اختیار دانش آموزان قرار می دهد. سپس از دانش آموزان می خواهد با توجه به این اطلاعات انواع تغییراتی را که ایجاد کرده اند در جدولی طبقه بندی کنند.	دانش آموزان نام گذاری و اطلاعات آموخته ها را با یافته های خود از آزمایشات جمع بندی می کنند.و سپس تغییراتی را که انجام دادند در جدول وارد می کنند.
ارزشیابی	معلم از دانش آموزان می خواهد یافته های خود را در کلاس ارائه کرده مورد ارزیابی سایر گروه ها و معلم، قرار دهند.	دانش آموزان جدول های نهایی خود را به کلاس ارائه کرده و در معرض ارزیابی توسط سایر گروه ها و معلم، قرار می دهند.