هنرنمایی یک خوشنویس بر رواق الهدایه حرم امام رضا (ع)

 
علیرضا اسکندری نقاش و خوشنویس در سال 1331 در شهر اهواز متولد شد و تحصیلات هنرستانی و دانشگاهی خود را در رشته نقاشی به پایان رساند.

وی تاکنون در بیش از 200 نمایشگاه گروهی شرکت داشته و بیش از 80 نمایشگاه انفرادی در نقاط قاره های آسیا، اروپا و آفریقا برگزار کرده است.

این هنرمند پیشکسوت تنها هنرمندی است که تابلوی او بر رواق الهدایه حرم مطهر امام رضا (ع) نصب است. در روز مخصوص امام رضا (ع)با او به گفتگو نشستیم و حال و هوای معنویش هنگام نگارش تابلو «السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا(ع)» را جویا شدیم:

  هنر را از چه سالی و با چه هدفی آغاز کردید؟  

دوران دبیرستان بودم که خط خوبم به چشم آمد. معلم هنرمان همیشه از من می خواست پای تخته بروم و برای بچه ها سرمشق بنویسم. خوشنویسی را به صورت جدی تر نزد استاد سبزواری در شهر اهواز آموختم. نقاشی را هم در کلاس های یک استاد نقاشی که از ایتالیا به ایران آمده بود ادامه دادم تا اینکه سال 1350 به تهران آمدم و با راهنمایی های استاد آراسته قدم های جدی خود در هنر را برداشتم. پس از طی این مراحل، تحصیلات دانشگاهی  را در رشته نقاشی همراه با نقاشان مشهور همچون کاظم چلیپا، حبیب الله صادقی و... به پایان رساندم و هنر تا به امروز از دغدغه های مهم زندگی من بوده است.

علاقه مند به نقاشیخط  بودید؟

بله از زمانی که آثار نقاشیخط استاد جلیل رسولی را در نمایشگاه انفرادی او دیدم علاقه درونی من به این رشته دوچندان شد، همچنین استاد فرامرز پیلارام و رضا مافی که تنها نقاشیخط کاران ایران محسوب می شدند چند جلسه به دانشگاه ما آمده و به دانشجویان نقاشیخط آموزش دادند. در دل این اتفاق ها گرایش من به نقاشیخط بیشتر از قبل شد و آثارم هم رنگ و بوی کارهای این بزرگان را گرفت البته سبک و سیاق شخصی ام را در آثار حفظ کردم.

چند سال پیش دوست عزیزم حمید عجمی نیز خطی را به نام معلی ابداع کرد. پیچ و تاب و منحنی های زیبای این خط توجه من را جلب کرد از این رو مدت هاست که در آثارم از این خط استفاده می کنم و در حال حاضر تابلوهای نقاشیخط من ترکیبی از خط معلی و خطوط مختلف است.

مهارت شما در نقاشی کمک حالتان در خلق تابلوهای نقاشیخط بود؟

بله. من از ابتدا دوست داشتم که کشیدن نقاشی های سخت را تجربه کنم. آن زمان با استاد بهشتی پلاکاردهای سینما را می کشیدیم، با استاد رحیم نوه سی نیز زندگی و اتفاق های بسیاری را تجربه کردیم. من در نقاشی با رنگ شناسی و فرم و بافت آشنا شدم و ترکیب این علم با علم خوشنویسی نتایج خوبی را در نقاشیخط رقم زد. از این رو معتقد هستم هنرمندی که نقاشیخط کار می کند حتما باید پیش زمینه ای هرچند مختصر از نقاشی داشته باشد.

در حال حاضر تدریس هم می کنید؟

دوست دارم تدریس کنم اما مدتی است که به دلیل شرایط جسمی و توصیه پزشک نمی توانم در جمع هنرجویان باشم انشالله پس از بهبود کامل و افتتاح گالری در خدمت هنرمندان جوان خواهم بود.

شما اولین هنرمندی هستید که تکنیک ایربراش را در ایران عملی کرده اید، درباره این تکنیک و موضوع آثارتان توضیح دهید
موضوع بیشتر نقاشی های من مکتب عاشورا است و من عضوی از نقاشان سقاخانه ای هستم. تابلوهای سقاخانه ای و دفاع مقدس را با این تکنیک کار کرده ام، تصاویر بخشی از این آثار که آن زمان روی جلد و وسط مجله سروش چاپ میشد هنوز هم موجود است.

درباره تابلو نقاشیخط که برای حرم امام رضا (ع) کارکرده اید توضیح دهید

خدا را بابت این افتخاری که به برکت امام رضا (ع) نصیب من شد شکر می کنم. تابلو «السلام علیک یا علی ابن موسی الرضا (ع)» یکی از رنگارنگ ترین تابلوهایی است که من تا به حال کار کرده ام. چند سال پیش مسئولان آستان قدس رضوی نگارش اسامی و القاب امام رضا(ع) را به من سفارش دادند. من هم این اسماء متبرکه را با نهایت عشق و ایمان و به صورت های مختلف نگارش کردم. در حال حاضر 8 تابلو مختلف از القاب امام رضا (ع) در آستان موجود و نام مبارک حضرت نیز بر رواق الهدایه نصب شده است. هربار که به پابوسی امام رضا (ع) می رویم با دیدن آن تابلو خداوند را از عمق وجود سپاس می گویم.

حال و هوایتان در روزهایی که آن تابلو را نگارش می کردید چطور بود؟

علاقه قلبی من به امام رضا (ع) زیاد است. اعتقاد راسخ دارم که اگر کسی خواسته ای داشته باشد  امکان ندارد بی جواب از در خانه امام رضا (ع) بازگردد. نگارش آن تابلو با اتفاق های عجیبی که در زندگی من افتاد و در تک تک آن لحظات لطف حضرت ضامن آهو شامل حالم بود مصادف شد. هرگز باورم نمی شد که یک نفر در را باز کند و بگوید که من مسئول رواق امور آستان رضوی هستم. آن شخص عطری به من داد که آن عطر را هنگام شست وشوی ضریح استفاده می کنند و او گفت «این عطر، عطر مخصوص امام رضا(ع) است» و سپس خواسته نگارش القاب حضرت را مطرح کرد. این اتفاق شبیه یک معجزه در زندگی من بود و واقعا حال و هوای آن دوران قابل وصف نیست.

تابلو امام رضا (ع) با چه تکنیکی خلق شده است؟

کل تابلو انتزاعی و خط آن معلی است. روی کار با ورق طلا و رنگ های رنگارنگ برجسته شده و در واقع مجموعه ای از انواع خطوط و رنگ ها در آن به کار گرفته شده است.

 تعدادی از هنرمندان جوان درون مایه مذهبی را از آثار خود حذف می کنند و نظرشان این است که موضوعات مذهبی طرفدار چندانی در داخل و خارج از کشور ندارد، نظر شما در این باره چیست؟
من همواره به دانشجوها و هنرجویان می گویم که مسائل اعتقادی و احساسی خود را از آثار جدا نکنند، در هنر سینما که یک هنر عمومی است، مطرح ترین فیلم هایی که جایزه اسکار را دریافت کرده اند فیلم هایی هستند که درون مایه مذهبی دارند مانند بنهور، ده فرمان و فیلم محمد رسول الله(ص). من همواره موضوعات مذهبی را دست مایه آثار خود قرار داده و معتقد هستم که وقتی تابلوی عاشورایی کار می کنم امام حسین (ع) از من دلجویی و دست گیری می کند.

 معتقد هستید که تلفیق مذهب با هنر تاثیرگذاری آن را بیشتر می کند؟

بله، حرکت هنر به سمت مذهب موجب ماندگاری هنر خواهد بود. چند سال پیش جلساتی با سازمان صدا و سیما برگزار کردیم که پس از آن شکل پخش اذان به طور کامل تغییر کرد. این تغییرها به گونه ای بود که من متن کامل اذان را با خط های مختلف تحریر کردم، هر بار که اذان پخش می شود زیبایی و گیرایی خطوط همراه با صوت دلنشین، تاثیر اذان بر روح و جسم مخاطب را بیشتر می کند. هربار که این موارد را می بینم به فرزندانم می گویم معنای واقعی ماندگاری همین است. انسان پس از مدتی از دنیا می رود و تنها اعمالش باقی می ماند.

آیا در فکر اجرای طرح و پروژه ای جدید با موضوع امام رضا (ع) هستید؟

بله. خیلی دوست دارم که اثر حجمی انجام دهم؛ حرم امام رضا (ع) از چهار طرف وسعت زیادی دارد و برای نصب آثار حجمی بسیار مناسب است. قبلا یکی از دیدنی ترین قسمت ها در حرم جایی بود که کبوترها فرود می آمدند و مردم به آنها گندم می دادند اما متاسفانه چندسالی است که دیگر چنین فضایی وجود ندارد. می خواهم طرحی را پایه ریزی کنیم که بار دیگر این مکان در فضای حرم ایجاد شود.

---

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان