گیاهان دارویی و افزایش ماندگاری گلهای صادراتی، دستاورد برتر دوره دوم فرزانگان 1

سیزدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید.
در این دوره از جشنواره از 20 استان کشور در سه بخش به تفکیک، 350 گروه در بخش غرفه های نمایشگاهی، 650 گروه در بخش سمینارهای علمی و 750 گروه در بخش مسابقات دانش آموزی از مدارس و پژوهش سراهای دانش آموزی سراسر کشور انتخاب شده اند و به جشنواره کشوری دعوت شده اند.
که تعداد 53 گروه در بخش سمینارهای علمی مقام برتر را کسب نمودند.
بر آن شدیم تا با معرفی پروژه های گروه های برتر علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم.

مقطع: دوره دوم متوسطه
موضوع: بررسی تاثیر عصاره گیاهان دارویی بر افزایش ماندگاری گل های صادراتی
نام مدرسه: فرزانگان 1
نام استاد: خانم متینه جلائیان
دانش آموزان: سوگل خدایاری، نگار بیکی

مقدمه:
صنعت پرورش گل های شاخه بریده یکی از شاخه ای اصلی کشاورزی نوین را تشکیل می دهد، همچنین گل های شاخه بریده جزء گران بهاترین محصولات باغبانی محسوب می شوند. یکی از معضلات این صنعت، ضایعات زیاد تولیدات آن می باشد. باتوجه به ارزش سودآوری این صنعت، کاهش ضایعات و افزایش طول عمر گل ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از جمله عواملی که موجب عدم موفقیت در صادرت گل های بریده می گردند می توان به روش های نادرست بسته بندی، بالا بودن هزینه های تولید، حمل و نقل و مراقبت های ناکافی پس از برداشت گل های شاخه بریده، اشاره کرد. در نتیجه امروزه تحقیقات بسیاری در زمینه فیزیولوژی پس از برداشت گل های شاخه بریده به منظور افزایش ماندگاری و کاهش ضایعات محصولات این صنعت انجام می پذیرد. با جدا نمودن گل ها  از پایه مادری منبع اصلی تغذیه گیاه حذف می شود و در صورت عدم تامین این نیاز در گیاه شاهد تخریب (پژمردگی) گل های جدا شده خواهیم بود و اگر این عامل با شرایط نامناسب محیطی همراه شود این فرایند تسریع پیدا خواهد کرد. بر همین اساس در پروژه حاضر تلاش می شود تا با استفاده از اسانس های گیاهی که مواد موثره برخی از گیاهان دارویی هستند که کاملاً طبیعی، ایمن و تجزیه پذیر می باشند، میزان ماندگاری و طراوات گل های صادراتی بسته بندی شده، را افزایش داد.

روش اجرا
در این پروژه در ابتدا دو نمونه از گل های شاخه بریده انتخاب می شود که یکی به عنوان شاهد و دیگری به عنوان نمونه آزمایش، مورد بررسی قرار بگیرد. هر یک از گل ها در ظرف هایی با جنس و ابعاد یکساان و در مکان مشخصی قرار داده می شوند. در ظرف نمونه مقداری از عصاره گرفته شده گیاهان دارویی روی بدنه داخلی ظرف پوشش داده می شود تا اثر آن ها بر افزایش عمر و ماندگاری گل ها بررسی شود. در مرحله بعد در بازه های زمانی مشخص، از تغییرات ظاهری گل ها  عکس برداری می شود و وزن هر دو نمونه اندازه گیری می شود تا میزان اثرگذاری عصاره های استفاده شده بر ماندگاری گل ها بررسی شود.

در سه دهه گذشته بازار گل های شاخه بریده به یک بازار جهانی تبدیل و گل های بریده از سراسر جهان جمع آوری و به صورت بسته بندی یا ترکیب در دسته های گل در بازارهای اصلی مثل آمریکای شمالی، ژاپن، اروپا و دیگر نقاط فروخته می شود. همچنین می توان از گل های شاخه بریده به عنوان یکی از گران بهاترین محصولات باغبانی یاد کرد که استفاده های متنوعی در زندگی امروزه شهری نیز دارند. کشور ایران با توجه به چهارفصل بودن و وسعت زیاد بستر مناسبی برای پرورش انواع گل فراهم می آورد، اما متاسفانه ایران در میان کشورهایی که صادرات گل را انجام می دهند جزء آخرین کشورها می باشد، آن هم در شرایطی که افزایش این صادرات به خصوص در کشور روسیه، که با توجه به شرایط آب و هوایی ای که دارد اصلاً زمینه مناسبی برای پرورش گل ندارد، می تواند بسیار از نظر اقتصادی برای این مثمر ثمر واقع شود. در این پروژه تحقیقاتی تلاشی شده است تا بتوان هر چه بیشتر شرایط صادرات گل را برای کشور که بسیار مستعد آن است فراهم آورده و آن را بهبود داد. یکی از معضلات مهم در این زمینه مسئله ماندگاری گل های شاخه بریده است، چرا که با جدا نمودن گل ها از پایه مادری منبع اصلی تغذیه گیاه حذف می شود و در صورت عدم تأمین این نیاز شاهد تخریب (پژمردگی) گل های جدا شده خواهیم بود. یکی از عوامل مؤثر در کاهش عمر گل های شاخه بریده انسداند آوندی است، که از علل آن وجود میکروارگانیسم های موجود در محلول گلدانی می باشد. انسداد آوندهای چوبی به دلیل وجود میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها و قارچ ها در محلول گلدانی و رشد آن ها و همچنین رسوب موادی همچون صمغ ها، تشکیل تایلوز و وجود حباب های هوا در سیستم آوندی است که باعث بسته شدن آوندها و عدم انتقال آب شده که در نتیجه ادامه یافتن کاهش جذب آب، علائم به صورت پوسیدگی گل برگ، برگ، خمیدگی گردن ظاهر می گردد و عمر پس از برداشت گل های بریده را کاهش می دهد.

نتیجه گیری:
آزمایشات گروه پژوهشی بر مبنای این فرض طراحی و اجرا شد که عصاره ی اکالیپتوس به دلیل وجود 1-8 سینئول می تواند پژمرده شدن گل شاخه بریده را به تعویق بیندازد. پس از انجام آزمایشات و اندازه گیری وزن نمونه ها، نتایجی که به دست آمد نشان دهنده این امر بود که فرضیه اولیه به درستی نطرح شده است، عصاره اکالیپتوس می تواند باعث حفظ رطوبت گل شاخه بریده شود. از جمله نتایج دیگری که به دست آمد این بود که غلظت عصاره نیز بر میزان اثرگذاری آن روی حفظ رطوبت حائز اهمیت است. همچنین مسئله دیگر این نکته را مورد هدف قرار نی دهد که در استفاده از این عصاره باید ابتدا دقت کرد که عصاره ی روی رنگدانه های گلی که در محیط آغشته به عصاره قرار می گیرد اثر سوء نداشته باشد و موجب تغییر رنگ آن نشود. در انتها این نتیجه گرفته می شود که با استفاده از عصاره ی اکالیپتوس، عصاره ای که خود از طبیعت به دست می آید، می توان در حفظ هر چه بیشتر یکی از عناصر طبیعی، گل ها، نقش موثر ایفا کرد و از آن بسیار در زمینه صادرات گل شاخه بریده بهره برد.

برای مشاهده مجموعه فایل های ضمیمه اینجا کلیک کنید.
بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان، تهیه و تنظیم: نسرین صادقی