آغاز فصلی جدید در زندگی

 

در چرخش روزگار، همه انسان ها به سنین میانسالی و پیری خواهند رسید. در جوامع و ملل مختلف دیدگاه ها و اقدامات متفاوتی برای افراد در این سن در نظر گرفته شده است. در برخی از کشورها با شروع این سن افراد دچار استرس  و ترس های ناشی از کار افتادگی و پیری خود می شوند ولی ممکن است در کشورهای دیگری افراد  در این سن به استراحت و کارهایی را که تا آن لحظه فرصت پرداختن به آن را نداشته اند، بپردازند و از این دوران بسیار لذت ببرند. یکی از دلایل مطالعه و درک فرایند پیری آن است که همه افراد را با چالش ها و سازگاری هایی مواجه می سازد.

مطالعه در ارتباط با جامعه سالمندی را می توان جدید دانست.  تنها در 20 سال گذشته بود که روان‌شناسان توجهشان را به مطالعه پیری معطوف کرده‌اند. علت این بود که بخش اعظم جامعه بشری آمادگی مواجه شدن یا تجربه سالمندی را نداشتند. علت دیگر پیشرفت این حوزه پژوهشی، ناشی از این واقعیت بود که جمعیت سالمندان در جهان به طور دائم در حال افزایش است. با توجه به این که افراد سالمند بخش بزرگی از جمعیت را تشکیل می دهند، از این رو در آینده از قدرت و نفوذ کافی برای تضمین رفتار بهتر جامعه با خود برخوردار خواهند شد. به همین دلیل شناخت ویژگی های آن و ترسیم و تدبیر راه های مناسب مواجه شدن با آن، برای حفظ سلامت جوامع انسانی اثرگذار و ضروری است.


مشکلات جسمانی دوران پیری
پیری با دو مشکل عمده همراه است. مشکل اول، جسمی است که نتیجه افت اجتناب ناپذیری است که با بالا رفتن سن در بدن ایجاد می شود. مشکل دوم، روان‌شناختی است و از نیاز انسان به غلبه یافتن پیری، حفظ عزت نفس، تسلط و احساس شایستگی خود ناشی می شود که در ارتباط با این موضوع  و هم چنین مهارت های مقابله با مسائل دوران سالخوردگی در مقاله هایی مجزا به آنها خواهیم پرداخت.

مشکلات جسمی دوران پیری: رایج‌ترین مشکلات پزشکی که افراد سالمند به آن دچار می شوند، عبارت اند از:
آرتروز: بیماری رایجی است که هیچ درمان پزشکی ندارد.
مشکلات استخوانی: استخوان ها در پیری ضعیف شده و به آسانی می شکند. (برای توصیه و تجویز یک رژیم غذایی مناسب و برنامه ورزش با یک پزشک مشورت کنید).
روده ها: یبوست و به هم خوردن نظم روده ها در اواخر زندگی معمول است. (برای تجویز رژیم غذایی مناسب شامل میوه ها و سایر غذاهایی سلولزدار یا یک پزشک مشورت کنید).
سینه: سرطان سینه یکی از نگرانی های خانم‌هاست. (باید آزمایشات منظمی از خود به عمل آورید).
چشم ها: آب مروارید بیماری رایجی است ولی به طور معمول قابل درمان است. در سالمندی چشم بیشتر افراد پیر، دوربین می شود.
قلب: آرترواسکاروزیس، حملات قلبی و نارسایی و سایر مشکلات شایع است.
(اقدامات سلام بخش مانند سیگار نکشیدن و رژیم غذایی درست و ورزش منظم در سنین جوانی بسیار مهم است.)
حرکت: حرکت دچار مشکل می شود و مشکلات فزاینده ای در راه رفتن ایجاد می شود.
پروستات: مشکل پروستات در مردان سالمند شایع است. (معاینات منظمی از خود به عمل آورید.)
سکته مغزی: سکته مغزی از شایع ترین علل گذاشتن افراد سالمند در خانه سالمندان و یا فشارهای روانی است. اگر چه بیشتر افراد سالمند برخی از این مشکلات را دارند؛ ولی از لحاظ سرعت و آهنگ پیر شدن بین افراد تفاوت های زیادی وجود دارد.

 یک بررسی در افراد سالمند نشان داده که آنها مشکلات جسمی زیر را تجربه کرده اند. 40% از پاسخ‌دهندگان مشکل در بالا و پایین رفتن از پله ها، 35% در شستشو و حمام کردن، 25% در نظافت خانه، 15% در لباس پوشیدن و 19% در غذا پختن مشکل داشتند. این افت های جسمی خوشایند نیست، با این حال افراد سالمند با مقایسه عملکردشان با عملکرد همسالان خود، با این مشکلات کنار می‌آیند.


سالمندی؛ شروع یک زندگی جدید
اگر چه پیر شدن برای افراد سالمند مشکلاتی ایجاد می کند، اما ذکر این نکته ارزشمند است که این مشکلات آن قدر هم که جوان‌ترها می پندارند بد نیست. در یک نظر سنجی اوئیس هاریس و همکارانش (1975) عقاید جوانان و سالمندان آمریکایی را درباره میزان ناراحتی افراد سالمند از مشکلاتی مانند: ترس از جنایت، تهیه منزل و لباس مناسب، مراقبت پزشکی و حمایت اجتماعی که متحمل می شوند مقایسه کرده اند. جالب است که برآوردی که افراد جوان‌تر از میزان ناراحتی سالمندان از این مسایل کرده بودند بسیار بیشتر از گزارش های واقعی خود سالمندان بود. هم‌چنین ذکر این نکته حائز اهمیت است که در یک بررسی ملی افراد گروه سنی 65- 85 سال خودشان را بسیار خوشبخت‌تر از افراد سایر گروه های سنی ارزیابی کردند.

در همان بررسی افراد سالمند بیان کرده اند که در مقایسه با افراد جوان‌تر و میان سالان مسایل مالی و تنهایی برای آنها کمتر مشکل‌زاست. هم‌چنین افراد سالمند به طور معمول از وضعیت سلامتی خود راضی و خشنود بودند. بیش از 80% از سالمندانی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته بودند با عبارات زیر موافق بودند.

1- وقتی به زندگی گذشته ام نگاه می کنم آن را نسبتاً رضایت بخش می بینم.

2- در مقایسه با سایر افراد هم سن خودم از ریخت و ظاهر خوبی برخوردارم.

3- آنچه را که از زندگیم انتظار داشتم تا حدود زیادی به دست آورده ام.

ظاهراً ما از پیری و سالمندی می ترسیم و فکر می کنیم که بسیار بدتر از آن است که ما می پنداریم. در حالی که بررسی ها حاکی از آن است که افراد مسن دید مثبت‌تری به زندگی خود دارند. برداشت های منفی و ترس‌هایی که بسیاری از ما از پیری داریم می تواند به یک پیش‌گویی خود کامرواساز منفی منجر شود. اگر شما انتظار داشته باشید که پیری منفی و ترسناک باشد، مطمئناً این‌طور خواهد شد. اگر فکر کنید که افراد پیر کُند، فراموش کار و ناتوان هستند به احتمال زیاد وقتی که پیر شدید همان طور خواهید شد. یعنی هر نگرشی به پیری داشته باشید ناخودآگاه به آن گرفتار خواهید شد. اگر شما انعطاف پذیر باشید و این نکته را درک کنید که پیر شدن جنبه های مثبت نیز دارد کمتر دچار یأس و ناامیدی خواهید شد. بنابراین بهتر است با دیدی مثبت و با عزت نفس قوی و منطقی با پیری مواجه شوید تا از این مرحله از زندگی خود لذّت بیشتری ببرید.

---

منبع: برگرفته از کتاب "مهارت های اساسی زندگی سالم" نوشته خسرو امیرحسینی