بالا‌ترین نشان فرهنگی فرانسه برای شهرام ناظری

قرار است اواخر فوریه و اوایل مارس در مراسمی بالا‌ترین نشان فرهنگی فرانسه به شهرام ناظری، خواننده مطرح موسیقی سنتی، اعطا شود.

شهرام ناظری چندی پیش به مناسبت هشتصدمین سال تولد مولا‌نا در سالن دلا‌ویل فرانسه به اجرای كنسرت پرداخته بود كه با استقبال خوب فرانسویان مواجه شد. ‌شهرام ناظری آخرین‌بار اواسط سال جاری در ایران كنسرت برگزار كرد كه علی‌رغم استقبال مخاطبان، همانند كنسرت‌های دیگر هنرمندان مطرح، حواشی و جنجال‌های بسیاری را به همراه داشت.

منتظر یك اتفاق خوب در موسیقی

شهرام ناظری می‌گوید: برگزاری كنسرت از جنبه‌هایی بسیار مثبت است ولی به هرحال كنسرت برگزار كردن مقداری سخت شده است.

وی ادامه می‌دهد: مدیران مشكلا‌ت موسیقی را می‌دانند و اكنون همه منتظر یك اتفاق خوب در موسیقی هستند، اتفاق خوب یعنی برنامه‌ریزی درست و تعیین یك خط مشی صحیح در موسیقی توسط مدیران. وی ادامه می‌دهد: برای برگزاری كنسرت باید تسهیلا‌تی در اختیار هنرمندان قرار گیرد.

ناظری اضافه می‌كند: مشكلا‌تی بین خود موزیسین‌ها وجود دارد كه باید حل شود. متاسفانه هنوز این جو بین هنرمندان به وجود نیامده است كه به راحتی و با دیدگاه‌های سالم در كنار هم فعالیت كنند و تفاهم داشته باشند و اشكال كار در اینجاست كه روحیه كار كردن جمعی از بین رفته است.

او توضیح می‌دهد: در اوایل انقلا‌ب پیوند بین موسیقی بیشتر بود و روحیه جمعی بین موسیقیدان‌ها وجود داشت و الا‌ن این پیوند گسیخته شده و این باید درست شود. ‌ این از هم‌گسیختگی در موسیقی باید به سمت تمركز حركت كند و باید در این شرایط از كارشناسان واقعی موسیقی استفاده كرد، كارشناسانی كه دور هم جمع شوند.

رودخانه‌ای كه به شنزار رفته است

شهرام ناظری می‌گوید: اگر اعتماد بین موزیسین‌ها به وجود آید واقعا وضعیت موسیقی از وضعیت فعلی خارج شده و با دوستی و عشق مسالمت‌آمیز كه هم‌اكنون از دست رفته می‌توان رودخانه موسیقی را كه آب آن به شنزار و بیابان رفته است دوباره سر جایش برگرداند. ‌ روحیه كار جمعی باید تقویت شده و فضای مناسب برای فعالیت موسیقی سالم فراهم شود.

موسیقی بساز بفروشی، دست هفتم و تقلیدی

او می‌گوید: هم‌اكنون در موسیقی، یك عده كار بساز بفروشی، دست هفتم و تقلیدی انجام می‌دهند. فلا‌ن شركت می‌گوید فلا‌ن كار را بسازید كه شبیه صدای فلا‌ن كس است و این محیط سالمی‌ برای موسیقی نیست. ‌بخشی از موسیقی ما شبیه بنگاه معاملا‌ت ملكی است و در بخشی دیگر كه دولتی است با مشكلا‌ت بسیار و كاغذبازی مواجه هستیم. اینها مسائل خیلی حساس و ظریفی است كه باید به آن توجه كرد.

خستگی پایان‌ناپذیر، یك اقدام انقلا‌بی

خستگی كنسرت امسال ناظری بر تن او مانده است. او می‌گوید: تا مدت‌ها كنسرت دادن سخت است مگر اینكه نكاتی را در نظر گرفت.

ناظری به موضوع جالبی برای اولین بار درباره كنسرت اخیرش در ایران اشاره می‌كند. او درباره دلا‌یل برگزاری كنسرت در آن زمان می‌گوید: مدتی بود كه همه چیز در موسیقی بسته بود و كمتر كنسرتی برگزار می‌شد. من فكر می‌كردم در این وضعیت باید اقدام انقلا‌بی كرد و كنسرتی برگزار كرد ولی فشار بسیاری آمد و من ضربه خوردم.

ناظری در ادامه گفت وگو می‌گوید: گاهی وقت‌ها كارهایی می‌كنم كه جسارت و جرات می‌خواهد و راهی باز می‌شود.

روحیه ناظری به گفته خودش به گونه‌ای است كه دوست دارد درهای قفل شده را باز كند حتی اگر سر این روحیه ضربه و لطمه بخورد.

شهرام ناظری محبوب فرانسوی‌ها

اما درسال‌های اخیر فرانسه میزبان خوبی برای هنرمندی این استاد موسیقی بوده است. كنسرت اخیر ناظری در پاریس پنجمین كنسرتی بود كه از سال 1990 ناظری در تئاتر شهر پاریس كنسرت برگزار می‌كرد و اجرای اخیر او به گونه‌ای بود كه بلیت‌های این كنسرت از ماه‌ها قبل پیش‌فروش شد و بسیاری از علا‌قه‌مندان پشت درهای بسته ماندند.

در كنسرت اخیر ناظری علیرضا فیض‌باشی‌پور با تنبور، حسین رضایی با دف و دهل و خود شهرام ناظری با سه‌تار هنرنمایی كردند. شهرام ناظری پس از بازگشت از پاریس به خبرگزاری هنر گفته بود: تفاوت این كنسرت با كنسرت‌های دیگر این بود كه 80 درصد مخاطبان برنامه‌های ما را مردم فرانسه تشكیل می‌دادند. ناظری در سال‌های اخیر در واقع هر دو سال یكبار در تئاتر شهر پاریس كنسرت برگزار كرده است.

ناظری در این سال‌ها در قالب جشنواره‌های معتبری چون جشنواره‌های آوینیون، جشنواره اكس، جشنواره‌های مختلف تابستانه در جنوب فرانسه و جشنوار سن فلورانس كنسرت برگزار كرده و علا‌قه‌مندان فرانسوی شناخت خوبی از كارهای این هنرمند مطرح پیدا كرده بودند.

برای مسوولا‌ن و دست‌اندركاران فرهنگی فرانسه بسیار جالب بود كه هنرمندانی از شرق بیایند و بتوانند طیف گسترده‌ای از فرانسویان را به خود جذب كنند.

شهرام ناظری به روایت لوموند

حضور ناظری در فرانسه با استقبال مطبوعات این كشور مواجه شد، به‌طوری كه روزنامه معروف لوموند درباره ناظری نوشت: شهرام ناظری برای اولین‌بار در سال 1988 به تئاتر شهر پاریس آمد و پس از آن به فستیوال آوینیون. در سال 2004 از سوی آریان منوشكین دعوت شد تا به نفع زلزله‌زدگان بم كنسرتی را اجرا كند و فردای آن روز نیز در رویال آلبرت‌هال لندن به همراه همتای خود محمدرضا شجریان به هنرنمایی پرداخت.

دوری مردم از یكدیگر به روایت ناظری

شهرام ناظری در فرانسه در پاسخ به سوالی از سوی لوموند گفته بود:

« جهان پیچیده شده است و مردم نیز از یكدیگر دور شده‌اند.» لوموند در ادامه گزارش خود كه سایت هنر و موسیقی آن را منتشر كرده نوشت در یكی از شعرهای رومی (كه ناظری اغلب آنها را در كنسرت‌های خود می‌خواند) یك گیاه نی‌به‌نی (آلت موسیقی) تبدیل می‌شود و درد و رنج زن و مردهایی را كه به خاطر جدا كردن این گیاه از مزرعه شكوه می‌كنند توصیف می‌نماید. این روزنامه معتبر فرانسوی در ادامه می‌نویسد:

« شهرام ناظری برخلا‌ف برخی دیگر در رفت و آمدهای خود آزادی عمل دارد. او به عنوان یك مرد اصیل هیچگاه در خارج از ایران، كشوری با این همه دوگانگی، زندگی نكرده است. »

جاده خاكی، جاده آسفالت

ناظری در آن گفت‌وگوی معروف خود با لوموند از چگونگی علا‌قه خود به مولا‌نا نیز سخن گفته بود:

« من به اشعار رومی‌ جذب شدم، زیرا كرد هستم و این فرهنگ و همچنین اظهارات حماسی او را همواره با خود دارم. من به هیچ‌وجه از روبه‌رو شدن با مشكلا‌ت واهمه‌ای ندارم. زمانی كه هنوز نوجوان بودم، پیش استادم بنان می‌رفتم و برای او اشعار رومی ‌را می‌خواندم؛ اشعاری از طوفان، دریا، كشتی شكسته یا نهنگ غول‌پیكری كه آب و خون می‌نوشد.

بنان بسیار متعجب به من می‌گفت كه در این كلمات خشونت زیادی وجود دارد و این مسأله زیبایی صدا را از بین می‌برد.

من به مانند راننده‌ای عمل می‌كردم كه جاده خاكی را به جاده آسفالت ترجیح می‌داد. سال‌ها بعد به او گفتم: استاد! می‌بینید كه من از آن دسته افرادی هستم كه شنا در امواج متلا‌طم دریا را به استخر ترجیح می‌دهند. »

منبع : روزنا