چشم امید ملائکه به لیلة الرغائب!

باید وقت را غنیمت شمرد و خود را از لیست محرومان پاک نمود، باید آرزوها را خوشه چین کرد، خدا منتظر بنده ای با کوله بار درخواست هاست. «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَكُم؛ [سوره غافر، آیه60] پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعاى) شما را بپذیرم!»

استادی در درس اخلاقش می گفت: خدا به دنبال بهانه ای است که ببخشاید، چرا که بخشیدن، گذشت کردن، چشم پوشی از خطا و دستگیری و لطف و عطا با ذات کبریایش عجین شده است. شب  لیلة الرغائب، اولین شب جمعه ماه رجب، شبی که ملائکه الهی نیز چشم امید به فضل و بخشش کرم الهی دارند، فرصت خوبی است برای بدست آوردن خوبی ها، «إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا؛ [1] همانا در طول عمر شما، نسیم های الهی وزیدن می گیرد، پس بیدار باشید و خود را در معرض این نسیم ها قرار دهید».

شب لیلة الرغائب را دریابیم!

هر چند که درگاه لطف و کرم الهی همواره به روی بندگان خدا گشوده است، ولی گویی در ایام خاصی از سال این پذیرایی و مهمان نوازی رنگ بوی دیگری به خود می گیرد، این که چه سرّی در این مهمانی و بنده نوازی وجود دارد، هر چه هست باید خاستگاه آن را در ذات الهی جستجو کرد. ذاتی که منبع فیض، بخشش و جود و کرم است.
اولین شب جمعه ماه مبارک رجب یکی از این ایام است که حتی ملائکه الهی نیز چشم امید به برکات این شب دارند، کما اینکه در روایتی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) این چنین نقل شده است: «عن رسول اللَّه صلى الله علیه و آله- فی ذِكرِ فَضلِ شَهرِ رَجَبٍ-: لا تَغفُلوا عَن أوَّلِ لَیلَةِ جُمُعَةٍ مِنهُ، فَإِنّها لَیلَةٌ تُسَمّیهَا المَلائِكَةُ لَیلَةَ الرَّغائِبِ، وذلِكَ إنَّهُ إذا مَضى ثُلُثُ اللَّیلِ لَم یَبقَ مَلَكٌ فِی السَّماواتِ وَالأَرضِ إلّایَجتَمِعونَ فِی الكَعبَةِ وحَوالَیها، ...، فَیَقولُ لَهُم: یا مَلائِكَتی، سَلونی ما شِئتُم، فَیَقولونَ: رَبَّنا، حاجَتُنا إلَیكَ أن تَغفِرَ لِصُوّامِ رَجَبٍ، فَیَقولُ اللَّهُ تَبارَكَ وتَعالى: قَد فَعَلتُ ذلِكَ؛ [2] از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید، زیرا شبی است که فرشتگان آن را لیلة الرغائب می نامند به این جهت که هنگامی که یک سوم از شب گذشت هیچ فرشته ای در آسمان و زمین نمی ماند مگر اینکه در کعبه و اطراف آن جمع می شوند و آنگاه خداوند متعال به فرشتگان می فرماید: ای فرشتگانم هر چه می خواهید از من درخواست کنید، فرشتگان عرض می کنند: حاجت ما این است که از روزه داران رجب در گذری. خداوند متعال می فرماید این کار را انجام دادم.»

قطب نما و معیار تشخیص دعاهای خوب

در فرهنگ و منابع اسلامی توجه به آرزوهای خوب دارای جایگاه و اهمیت خاص است. اگر انسان را از خواسته هایش جدا کنند گویی امید به زندگی و طراوت، تحرک و نشاط را از او گرفته باشند و بی جهت نیست که در روایتی از رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) این چنین نقل شده است: «الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِی وَ لَوْ لَا الْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَ لَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً؛ [3] آرزو، رحمت است براى امت من و اگر آرزو نبود مادر بچه اش را شیر نمى داد و باغبان نهالى نمى كاشت».
هر چند همه انسان ها در زندگی فردی و اجتماعی خود دارای آرزوهای مختلف هستند، ولی با اندک توجهی در محتوا و ماهیت آرزوهای افراد به خوبی می توان میزان ارزش و اعتبار آن آرزوها را مشخص و معین نمود.
گروهی از انسان ها به واسطه نوع نگاه و جهان بینی که نسبت به حیات مادی دارند، دایره و حیطه آرزوهایشان تنها در زندگی مادی خلاصه می شود؛ دستیابی به موقعیت اجتماعی، ثروت فراوان، ماشین لوکس و خانه های مجلل و شیک منتهی انتظار این افراد می باشد.
خداوند متعال این دسته افراد را این چنین مورد توجه قرار می دهد: «فَمِنَ النَّاسِ مَن یَقُولُ رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا وَ مَا لَهُ فِی الآخِرَةِ مِنْ خَلاَقٍ؛ [سوره البقرة، آیه200] برخی از مردم می گویند: پروردگارا، ما را در دنیا چیزی بخش. اینان را در آخرت نصیبی نیست».

کسانی که افق دید آنها تنها حیات مادی را در برگرفته و هیچ گونه توجهی به حیات ابدی ندارند و آرزوی خوشبختی جاودان ندارد، این چنین مورد نکوهش خداوند متعال قرار می گیرند: «ذَرْهُمْ یَأْكُلُوا وَ یَتَمَتَّعُوا وَ یُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ؛[سوره حجر، آیه3] بگذار آنها بخورند، و بهره گیرند، و آرزوها آنان را غافل سازد ولى بزودى خواهند فهمید».
در مقابل این دسته افراد خداوند متعال کسانی را معرفی می فرماید که افق دیدشان تنها زندگی مادی را در بر نمی گیرد، بلکه آرزوهایشان از جامعیت و گستردگی بیشتری برخوردار می باشد: کما اینکه باری تعالی در توصیف این افراد می فرماید: «وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ أُولئِكَ لَهُمْ نَصیبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللَّهُ سَریعُ الْحِسابِ؛ [بقره/202-201] و بعضى مى گویند: «پروردگارا! به ما در دنیا (نیكى) عطا كن! و در آخرت نیز (نیكى) مرحمت فرما! و ما را از عذابِ آتش نگاه دار!» آنها از كار (و دعاى) خود، نصیب و بهره اى دارند و خداوند، سریع الحساب است.»
معیار آرزوهای خوب در ضمانت پایداری، ثبات، قرب آور بودن آنها به سوی خداوند متعال می باشد. در مکتب اخلاقی اسلام آرزویی ارزشمند است که ضامن سعادت ابدی افراد نیز باشد.

آرشیو دعاهای خوب در شب لیلة الرغائب!

چه خوب است انسان قبل از فرارسیدن این شب، لیست بلندی از حاجات خوب را برای خود ثبت نماید و همواره آن حاجات را برای استجابت با خدای مهربان خود زمزمه نماید و امید اجابت آن را به خود نوید دهد، کما اینکه خداوند متعال نیز نوید اجابت دعا را پیش از این به بندگان داده است. «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونی أَسْتَجِبْ لَكُم؛ [سوره غافر، آیه60] پروردگار شما گفته است: «مرا بخوانید تا (دعاى) شما را بپذیرم!»

1-آرزوی ظهور مصلح جهانی:

یکی از زیباترین و با ارزش ترین حاجات ممدوح در شب لیلة الرغائب، دعا برای فرج مصلح جهانی حضرت اباصالح المهدی (علیه السلام) است؛ چرا که با دعا و آرزوی فرج و ظهور او تمام گرفتاری ها و سختی ها برطرف می شود، کما اینکه از امام مهدی (علیه السلام) این چنین نقل شده است: «أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِیلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُم ؛[4] برای تعجیل در فرج و ظهور من بسیار دعا كنید، همانا این كار برای خودتان گشایش خواهد بود».

2-آرزوی بهره مندی از حیات طیبه:

همان طور که در نکات پیش نیز بیان شد، افراد هوشمند و با کیاست نه تنها آرزوی خوشبختی در دنیای مادی، بلکه توجه خاصی به حیات ابدی نیز دارند. خوشبختی و سعادتی که ایشان را نه تنها در حیات مادی  بلکه غرق در مکارم و فضایل اخلاقی نموده است. سعادتی که تنها در قالب آرزو نیست بلکه عمل و حرکت به سوی خوشبختی واقعی را نیز به دنبال دارد: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما كانُوا یَعْمَلُونَ؛[سوره نحل، آیه 97] هر كس كار شایسته اى انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالى كه مؤمن است، او را به حیاتى پاك زنده مى داریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالى كه انجام مى دادند، خواهیم داد».

نتیجه ی دعا و آرزوی حیات طیبه

نتیجه آرزوی خوب و تمنای حیات طیبه و پایبندی به عمل صالح، تحقق جامعه اى قرین با آرامش، امنیت، رفاه، صلح، محبت، دوستى، تعاون و مفاهیم سازنده انسانى خواهد بود، و از نابسامانی ها و درد و رنج هایى كه بر اثر استكبار و ظلم و طغیان و هوا پرستى و انحصارطلبى به وجود مى آید و آسمان زندگى را تیره و تار مى سازد در امان است. این از یك سو، از سوى دیگر خدا آنها را بر طبق بهترین اعمالشان پاداش خواهد داد. [5]
به امید آنکه با دعاها و درخواست های خوبی که در این روز خواهیم داشت، بهترین ها برای خود و عزیزانمان رقم بخورد.

پی نوشت ها:
[1]. بحار الأنوار: ج 68، ص221.
[2]. إقبال الأعمال: ج 2، ص632
[3]. أعلام الدین فی صفات المؤمنین: ص295 .
[4]. بحار الأنوار، ج 52، ص92، ح7.
[5]. تفسیر نمونه: ج 11، ص390.