ارزیابی آموزشی (1)

یکی از مشکل ترین اقداماتی که یک معلم انجام می دهد ارزیابی است. شما به عنوان یک معلم مجبور هستید که موضوعاتی را در نظر بگیرید که قابل ارزیابی و سنجش باشند. از این طریق به میزان تلاش دانش آموزان در جهت رسیدن به موضوعات مورد نظر پی ببرید. این نوع ارزیابی علاوه بر میزان تلاش دانش آموزان، بیانگر نحوه ی رفتار معلم نیز می باشد. تفاوت زیادی بین آموزش موضوعات درسی و آموزش دانش آموزان وجود دارد.

با دو روش ارزیابی آشنا شوید.

ارزیابی تکوینی

اولین نوع ارزیابی ارزیابی تکوینی است که بسیار مفید می باشد، اما بیش تر اوقات موقع ارزیابی مورد توجه قرار نمی گیرد. این ارزیابی نوعی آزمون تشخیصی است که بیانگر میزان سطح اطلاعات دانش آموزان از مواد درسی تدریس شده برای معلم می باشد. در این نوع ارزیابی نمره دادن در نظر گرفته نشده است. این روش اطلاعات مورد نیاز معلم را در اختیارش قرار می دهد، بدون این که مشکلی برای دانش آموزان فراهم شود. دانش آموزان معتقدند که آزمون به هر صورتی برگزار گردد آزمون است و باید برای آن نمره ای در نظر گرفته شود. دانش آموزان بر این باورند که اگر وقتی برای برگزاری آزمون صرف می شود باید برای آن نمره ای در نظر گرفته شود. به خصوص آن دسته از افرادی که به خوبی از عهده ی آزمون بر می آیند، بیشتر از بقیه بر روی این موضوع پافشاری می کنند و خواهان کسب نمره می باشند. بدین طریق معلم اطلاعات مورد نیاز خود را که ار طریق ارزیابی تکوینی ارائه می گردد، به دست می آورد. وی باید هدف از اجرای این نوع آزمون را به گونه ای بیان کند که دانش آموزان قادر به درک کامل آن باشند و در جهت بهتر برگزاری این آزمون تلاش نمایند و انتظار دریافت نمره را نداشته باشند. این مسئله ممکن است باعث تغییراتی در شیوه ی عملکرد معلم و شرایط برگزاری و اجرای آزمون گردد.

برخی معتقد هستند معلم نمی تواند دانش آموزی را که در سطح علمی خود موفق می باشد، انتخاب نموده و به سطوح بالاتری که در آن هیچ گونه پیشرفت تحصیلی کسب نمی کند، انتقال دهد. دانش آموز باید در هر دوره ای یک مرحله از مراحل یادگیری را پشت سر بگذارد.

وقتی دانش آموزان آمادگی درک مطلب خاصی را ندارند این نوع آزمون به معلم تازه کار کمک می کند تا از پراکنده گویی جلوگیری نماید. و هم چنین به وی کمک می کند تا از تمرین مجدد مطالبی که دانش آموزان از قبل می دانند خودداری نماید.

فواید به کار گیری آزمون های تشخیصی چیست؟

فعالیت دانش آموزان در سطوحی پایین تر از سطح توانایی شان ممکن است باعث بروز رفتار مخرب از سوی آن ها گردد. چرا که در این صورت به انجام فعالیت هایی که خیلی پایین تر از سطح درک شان است، تمایل ندارند. یا از طرف دیگر، اگر سطح فعالیت مورد نظر از سطح توانایی آن ها بسیار بالاتر باشد، خسته و ناراضی می شوند. چرا که فکر می کنند نمی توانند در سطح مورد نظر فعالیت کنند و شاید رفتار نامناسبی از خود بروز دهند . بنابراین به یک معلم با تجربه یا معلم مبتدی در مورد این سوال چه پاسخ مناسبی می توان داد؟ پاسخ مناسب همان آزمون تشخیصی است.

آزمون تشخیصی سطوح موضوعاتی را که معلم می تواند در آن زمینه فعالیت انجام دهد، تعیین می نماید. هنگامی که به بررسی دانش آموزان تان می پردازید، با تشخیص سطح توانایی آن ها در مورد موضوع ارائه شده می توانید موضوعاتی را که در کسب اهداف مورد نظر به دانش آموزان کمک نماید، یادداشت کنید. باید بدانید که دانش آموزان مقطع دبیرستان به آزمون های چند مرحله ای عادت کرده اند و انتظار دارند که برای هر پاسخی که به هر سوال می دهند، نمره ای دریافت نمایند حتی در مورد آزمون های تشخیصی. سوالی که اغلب دانش آموزان از شما می پرسند این است: اگر نمره ای داده نمی شود پس چرا مجبوریم به سوالات پاسخ دهیم؟ این گروه از دانش آموزان به روش جایزه ای عادت کرده اند و اگر پاداشی ارائه نشود از انجام فعالیت مورد نظر خودداری می کنند. خیلی بد است که دانش آموزان نفهمند چرا شما به عنوان معلم این قدر تلاش می کنید تا با تعیین موضوعاتی از میزان درک و اطلاعات آن ها آگاه شوید و اگر آن ها از پاسخ گویی به آزمون های تشخیصی طفره روند، شما در تعیین موضوعات مورد نظر اشتباه می کنید. وقتی از دانش آموزان خواسته می شود موضوعاتی را که قبلا فرا گرفته اند، منعکس نمایند، با بی حوصلگی سر و صدا می کنند.

ارزیابی پایانی

دومین نوع ارزیابی معمولا شامل مجموعه ی مشخصی از موضوعات طراحی شده برای یادگیری دانش آموز می باشد که این نوع ارزیابی ارزیابی پایانی نام دارد. این نوع ارزیابی برای معلم ها طراحی شده تا به خاطر موفقیت در اجرای آن پاداش ارائه دهند و معمولا این پاداش در قالب نمره می باشد. همچنان که موضوعات درسی و طرح درس خود را مورد بررسی قرار می دهید، به مفاهیمی که در کلاستان یاد داده اید توجه می کنید و به ارزیابی کلاس های تان می پردازید. مطمئن باشید که تنها از آن چه که آموزش داده اید آزمون بگیرید. گرچه اغلب معلم ها طرح ارزیابی خود را در زمان پایان واحد درسی اجرا می نمایند، اگر در ابتدای شروع واحد درسی قبل از پایان آن در مورد این که چه مطلبی را باید مورد ارزیابی قرار دهند کمی بیندیشند، در برقراری هماهنگی بین ارزیابی های خود با آموزش واقعی و یادگیری فعالیت ها، موفق تر خواهند بود. اگر شما ارزیابی و معیارهایتان را در مورد آن چه که مورد ارزیابی قرار خواهید داد در ابتدای طراحی و اجرای واحد درسی تان را در نظر بگیرید، آزمون معتبرتر خواهد بود.

در مقاله بعدی به تفصیل درباره ارزیابی خواهیم پرداخت.

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: نسیم گوهری