بی اشتهایی عصبی یک بیماری است
بی اشتهایی عصبی یک بیماری است
بی اشتهایی عصبی اختلالی بسیار جدی است که می تواند زنان و مردان تمام گروه های سنی را تحت تاثیر قرار دهد. این وضعیت می تواند سلامت شما را به خطر بیاندازد.
در میان موجودات زنده، تنها انسان است که می تواند قوانین طبیعت را بشکند و بر خلاف آنها عمل کند. انسان حتی می تواند با واکنش های فیزیولوژیک بدن خود نیز به مخالفت برخیزد. این ستیز با واکنش های طبیعی در درجه اول برای انسان خوشایند است و احساس پیروزی می کند. اما مساله آنجاست که تداوم این ستیز در نهایت به بیماری فرد منجر خواهد شد.
یکی از جنگ های خیلی قدیمی که بین افراد و واکنش های فیزیولوژیکشان بوده، پاسخ به گرسنگی است.
آنورکسیا (Anorexia) یا بی اشتهایی اختلالی بسیار جدی است که می تواند زنان و مردان تمام گروه های سنی را تحت آسیب قرار دهد. این وضعیت می تواند سلامت شما را به خطر بیاندازد.
اما بی اشتهایی هم انواع مختلفی دارد. یکی از انواع بی اشتهایی، بی اشتهایی عصبی است که به آن Anorexia Nervosa می گویند. بی اشتهایی عصبی اختلال تغذیه ای پیچیده ای است که با سه ویژگی اصلی زیر تظاهر می کند:
- راضی نبودن از وزن فعلی
- ترس و نگرانی شدید از چاق شدن
- تصور غلط از هیکل خود
اگر شما مدام نگران چاق شدن باشید، بدون شک غذاخوردن برای شما بسیار استرس زا خواهد بود. در این شرایط است که باید و نبایدهای چاق شدن، مداوم در ذهنتان شما را آزار می دهند.
بعضی از از افرادی که تصمیم جدی برای لاغر شدن می گیرند، تقریبا همه ی وقتشان را به رژیم، کالری غذاها، اینکه چقدر کم کرده اند و چقدر چاق شده اند و خلاصه رژیم گرفتن و لاغری اختصاص می دهند. لذا وقتی برای دوستان، نزدیکان و فعالیت های دیگر ندارند و همواره نگران چاق شدن هستند. به گونه ای که دیگر این برنامه به یک وسواس جدی تبدیل می شود. در این شرایط است که زندگی جدا آزاردهنده شده و تبدیل به زندان کاهش وزن می شود. این فرد خودش بی خبر است که در معرض ابتلا به Anorexia Nervosa قرار دارد.
اما مساله آنجاست که برای این فرد اصلا مهم نیست که چقدر وزن کم کرده است و هر چقدر هم لاغر باشد، خود را چاق می داند. به همین خاطر می تواند گفت: Anorexia Nervosa فقط مربوط به رژیم لاغری و کاهش وزن نیست، بلکه یک بیماری است.
واقعیت آن است که این رفتارها، راه رسیدن به کاهش وزن نیست، بلکه مساله ای بسیار مهم تر از رژیم لاغری در میان است. این توجه جدی به غذا، کاهش وزن و مسائل مربوط به آن همگی علائم و نشانه هایی از مشکلی مهم ترند، مشکلاتی شبیه افسردگی، احساس تنهایی، عدم امنیت و ترس، فشار روحی برای بهترین بودن، استرس و احساس رفتارهای غیر قابل کنترل. چیزهایی که هیچ رژیم کاهش وزنی نمی تواند آنها را از فرد دور کند.
علائم و نشانه های آنورکسیا از قرار زیرند:
1- رژیم گرفتن علی رغم لاغر بودن: این افراد، رژیم های لاغری سخت و بسیار کم کالری را اجرا می کنند. غذاهای بسیار کم کالری می خورند، در حدی که حتی نصف کالری مورد نیاز روزانه آنها هم تامین نمی شود و شدیدا ترس از خوردن غذاهای کربوهیدارتی و شور دارند.
2- وسواس شدید به کالری ها، میزان چربی و ترکیبات غذاها: این افراد همیشه می خواهند ترکیبات دقیق مواد غذایی، میزان مصرف روغن آنها و نحوه طبخ آنها را بدانند. گاهی اوقات ترس آنها از مواد غذایی باعث می شود حتی در مهمانی ها هم شرکت نکنند. این افراد هرگز در خارج از منزل غذا نمی خورند.
3- وانمود می کنند که غذا می خورند: اصرار اطرافیان برای غذا خوردن باعث می شود این افراد غذا را مخفی کنند، با آن بازی کنند و در فرصتی که پیدا کردند آن را دور بریزند و اظهار کنند که خیلی غذا خورده اند و معده شان پر شده است.
4- تمایل شدید به قرص های لاغری، مدرها و مسهل ها: داروهای گیاهی مختلف، تحریک کننده های دستگاه گوارش که باعث اسهال می شوند، شربت های مسهل، داروهای ادرار آور و خلاصه هر دارویی که نقشی در کاهش وزن داشته باشد را مصرف می کنند.
5- استفراغ و برگرداندن غذا بعد از غذاخوردن: به طور مکرر دیده می شود که فرد بعد از غذا خوردن به دستشویی یا حمام مراجعه می کند. شیر آب را باز می کند تا کسی متوجه موضوع نشود. سپس با وارد کردن انگشت در گلوی خود و ایجاد تهوع و استفراغ، عمدا غذاهای خورده شده را بالا می آورد.
6- ورزش شدید: ورزش های روزانه مکرر و آزاردهنده، همواره در برنامه زندگی شان وجود دارد. این ورزش ها در بیشتر موارد باعث آسیب بدن و مخصوصا مفاصل، بیماری و ضعف عمومی در آنها می شود.
یکی از علل این رفتار ها، به طور قطع تصور غلط ذهنی است که این افراد از هیکل خود دارند. افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی همیشه فکر می کنند چاق هستند.
این تفکر غلط، ریشه بسیاری از رفتارهای آنهاست که به صورت زیر تظاهر می کند:
- کاهش وزن عجیب: کاهش وزن سریع، یکدفعه ای و بدون هیچ علت خاصی مثل بیماری.
- احساس چاق بودن، علی رغم کمی وزن: فرد ممکن است احساس چاقی کلل بدن را کند یا حداقل فکر کند بخشی از بدنش بسیار بزرگ شده. مخصوصا زمانی که غذا می خورد این احساس را درباره معده و دستگاه گوارش خود دارد.
- توجه شدید به شکل ظاهری اندام خود: وسواس درباره وزن، شکل بدن و سایز لباس ها باعث می شود هفته ای چند باز خود را وزن کنند. دور کمر و باسن را اندازه بگیرند و همواره نگران تغییرات حتی جزئی در وزن خود باشند. این افراد مدت زمان زیادی را در مقابل آینه می گذرانند و هیچوقت از اندام خود راضی نیستند.
- قبول نکردن لاغری و کم وزن بودن: این افراد همیشه کم وزن بودن خود را انکار می کنند. خیلی وقت ها برای اثبات اینکه چاق هستند، مثلا زمانی که دوستانشان می خواهند روی وزنه بروند، به طور پنهانی قبل از وزن کردن خود، لباس های زیادی می پوشند تا بیش از وزنی که هستند شوند.
سایر خطرات بی اشتهایی عصبی
خطرات همراه با این اختلال آنقدر شدید ند که می توانند گاهی تهدید کننده زندگی باشند. افراد مبتلا به انورکسیا نرووزا ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
- کم خونی (مخصوصا کم خونی فقر آهن)
- کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن و آسیب پذیری بدن نسبت به بیماری ها
- مشکلات گوارشی (نظیر درد شکم، یبوست و اسهال متناوب)
- بی نظمی قاعدگی در خانم ها و حتی قطع قاعدگی در دختران
- افزایش خطر ناباروری در زنان و مردان
- اختلالات کلیه
- پوکی استخوان و آسیب پذیری شدید استخوان در مقابل فشارها و ضربه ها
- مشکلات قلبی (آریتمی ، نارسایی احتقانی قلب و سکته قلبی)
- مرگ
درمان انورکسیا نرووزا چگونه است؟
در مرحله اول ممکن است به نظر برسد که هیچ راه حلی برای درمان این اختلال وجود ندارد. اما درمان دور از دسترس نیست. مساله مهم آن است که در بیشتر موارد خود فرد بیمار خطایی را در رفتار خود نمی بیند که بخواهد به دنبال درمان آن باشد. او فقط فکر کاهش وزن بیشتر و بیشتر است. بنابراین این وظیفه سایر افراد خانواده است که به کمک بیمار بیایند. اما چگونه؟
از آنجایی که انورکسیا نرووزا اختلالی ذهنی و جسمی است، درمان بیماری چند جانبه و تیمی می باشد.
افرادی که می توانند به بیمار کمک کنند شامل گروه زیرند: پزشک بالینی، روانشناس، مشاور، و رژیم درمان. خانواده نیز در این میان، نقش بسیار مهمی را بر عهده دارد.
وجود یک تیم متخصص و مهم تر از آن اعتماد بیمار به تیم درمان، فرایند درمان را راحت تر می کنند. اهداف درمانی در این بیماری شامل سه مرحله اصلی است: بازگشت به وزن سالم بدن، شروع غذاخوردن به میزان بیشتر و تغییر تفکرات فرد درباره اندام خود، سلامت خود و آرامشی که در زندگی دارد.
الهه گودرزی
بخش سلامت تبیان
مطالب مرتبط:
انورکسیا (بی اشتهایی عصبی) چیست؟