چرا بعضی از کودکان فحش میدهند؟
چرا بعضی از کودکان فحش میدهند؟
همهی آدمها در سنین مختلف، چیزهای متفاوتی یاد میگیرند، مهم این است که ما به عنوان والدین بتوانیم رفتارهای خود را در برابر آموزههای فرزندانمان کنترل کنیم و به او یاد دهیم که چطور رفتار و کلامش را کنترل کند.
مادر: فرزند 3 سالهی من، مدتی است که حرفهای بسیار بد میزند و مدام از الفاظ و فحشهایی استفاده میکند که بسیار ما را نگران کرده است.
کارشناس: اخیراً چنین اتفاقی رخ داده یا قبلاً هم همینطور بوده است؟
مادر: قبلاً خیلی کم بوده، اما اخیراً خیلی زیاد از این واژهها استفاده میکند.
کارشناس: وقتی از او میپرسید در کجا یاد گرفتهای چه میگوید؟
مادر: میگوید در مهد کودک یاد گرفتهام. چون من و پدرش اصلاً در منزل چنین حرفهایی نمیزنیم.
کارشناس: به طور کلی، بچهها هر چیز جدیدی را که یاد میگیرند، برایشان جذاب و جالب است و سعی میکنند که آن را مدام تکرار کنند و حتی سعی میکنند واکنش دیگران را ببینند یا اینکه کنجکاو میشوند ببینند با انجام این کار، بعداً چه اتفاقی میافتد. تکرار رفتارهای بد بچه به واکنش شما بستگی دارد. برخی والدین، طوری برخورد میکنند که انگار تا حالا چنین حرفها و رفتارهایی را در عمرشان نشنیده و ندیدهاند و کنترل رفتار خود را از دست میدهند و بسیار عصبانی میشوند، در حالی که بچهها با دیدن واکنش تند والدین، برعکس بیشتر مشتاق میشوند که آن حرفهای بد را تکرار کنند.
مادر: خوب ما چه کاری میتوانیم انجام دهیم؟
کارشناس: چون بچهها در سنین پایین وقتی حرف بدی میزنند، خیلی بامزه بیان میکنند، برخی والدین به خنده میافتند و برایشان خیلی هم جذاب است که فرزندشان چنین کلماتی ادا کرده است، در حالی که اینها رفتارهای غلطی است که باعث میشود بچه آن را تکرار کند، چون به هر ترتیب، توجه والدین به آن جلب شده است، چه مثبت باشد و چه منفی.
وقتی که والدین از قبل برای بعضی چیزها آماده باشند، یکدفعه شوکه نمیشوند و کنترل خود را از دست نمیدهند. در این مواقع بهترین رفتار این است که ابتدا به حرف بدی که شنیدهایم، بی اعتنایی کنیم؛ نه داد و بیداد راه بیندازیم و نه عصبانی شویم و اگر باز هم تکرار کرد، خیلی جدی به فرزندمان میگوییم که دیگر دوست ندارم چنین کلمهای را به کار ببری و نمیخواهم بشنوم.
همهی آدمها در سنین مختلف، چیزهای متفاوتی یاد میگیرند، مهم این است که ما به عنوان والدین بتوانیم رفتارهای خود را در برابر آموزههای فرزندانمان کنترل کنیم و به او یاد دهیم که چطور رفتار و کلامش را کنترل کند. والدین باید سعی کنند که خودشان الگوی مناسبی برای فرزندشان باشند و از همان سنین پایین فرزندشان، باید مراقب رفتارهای خود باشند و در طرز صحبت کردن و بیان کلمات دقت داشته باشند. حتی چیزهایی که شاید به نظر زشت و ناپسند نیاید را هم نباید به کار ببرند، مثل اینکه به بچه بگویند تو چقدر لوسی، بی مزه، بی ادب و امثال آن؛ چرا که همهی اینها مجوزی هستند که كودك شبیه اینها رفتار کند.
مادر: اگر این اتفاق در جمع افتاد، چه واکنشی مناسب است که انجام دهیم؟
کارشناس: در مورد بی ادبی كودك در جمع، نکتهی کلیدی این است که او را به خاطر رفتارش در جلوی دیگران مورد سرزنش قرار ندهید که خجالت زده شود و احساس کند که تحقیر شده است.
باید او را به کناری ببرید و خیلی جدی به او تذکر دهید که در جمع و این جور صحبتها اصلاً شایسته نیست و نباید تکرار شود. بهتر است اگر در جمع به کسی فحش داده، به كودك یاد دهیم که از او معذرت خواهی کند.
مادر: اگر فرزند من به هر نوعی که شده باز هم رفتارش را تکرار کرد و همچنان به دیگران فحش داد چه باید بکنم؟
کارشناس: باید به او توضیح دهید که وقتی به کسی فحش میدهد، چه احساس بدی در او ایجاد میکند و باعث دلخور شدن و ناراحتی دیگران میشود. در ضمن به او بگویید که من میفهمم که تو در این لحظه خیلی عصبانی شدی، چون اغلب بچهها وقتی عصبانی میشوند فحش میدهند، اما باید به او یاد دهیم که به جای فحش دادن، احساس ناراحتیاش را بیان کند. مثلاً وقتی دوستش اسباب بازیاش را برداشت به جای اینکه به او فحش بدهد، بگوید «من از اینکه اسباب بازیام را برداشتی ناراحتم، لطفاً آن را پس بده».
كودك باید شیوهی بیان احساسش را یاد بگیرد و شما میتوانید از طریق بازیهایی که در منزل با او انجام میدهید، اینها را به او بیاموزید. حتی مواقعی که با همسرتان جر و بحث میکنید، به جای اینکه از الفاظ زشت استفاده کنید، احساسات خود را بیان کنید تا بچه از شما یاد بگیرد. شما میتوانید در بازیهایی که با او میکنید، نقش دوستش را داشته باشید که حالا به زور یکی از اسباب بازیهایش را از او میگیرید و در عین حال به او یاد میدهید که نباید به شما فحش دهد، بلکه احساسش را بیان کند. اگر این کار را درست انجام داد، حتماً تحسینش کنید. در ضمن، خیلی مهم است که بدانید از کجا یاد گرفته، از تلویزیون یا برنامهای خاص، از دوستانش در مهد کودک یا بچههای فامیل.
مادر: یکی از دوستانش که بچهی همسایهی ماست، حرف بد زیاد میزند، وقتی متوجه شدم، دیگر اجازه ندادم که با او رفت و آمد کند. آیا این کار درستی است؟
کارشناس: توجه داشته باشید که ما نمیتوانیم بچهها را کاملاً ایزوله کنیم و در یک محیط غیر واقعی تربیت کنیم. چون حتی اگر شما بتوانید كودك را در منزل کنترل کنید، در مهد کودک یا مدرسه نمیتوانید این کار را انجام دهید. كودك از طریق رسانههای مختلف و برنامهها و سریالهایی که میبیند، چیزهایی را میآموزد که در حیطهی کنترل والدین نیست. نکتهی مهم این است که به كودك بفهمانیم و توضیح دهیم که ما هم این فحشها و حرفهای بد را بلد هستیم، اما به کار نمیبریم. باید به او یاد دهیم که چگونه روی خودش کنترل داشته باشد و اگر با وجود تمام این آموزشها باز هم رفتارهای بدش را ادامه داد، میتوانیم از روش دیگری استفاده کنیم، به این ترتیب که یک سری پیامدهایی را برای فحش دادنهایش بگذاریم.
برای مثال، اگر فحش داد، او را از چیزی محروم کنید که دوستش دارد یا اینکه اگر فرزند شما 3 ساله است، 3 دقیقه در مکانی که توجه پدر و مادر به او نباشد باید بنشیند و در واقع برای مدتی از توجه آنها محروم بماند. این را روش محرومیت موقت میگویند که خود كودك هم باید نسبت به آن آگاه باشد که وقتی حرف بدی زد، حتماً محرومیتی موقتی خواهد داشت. این روشها معمولاً در مورد بچههایی که فحش میدهند جواب میدهد. پس در ابتدا باید در مقابل فحشهایی که بچه میدهد بی اعتنا باشیم و واکنش شدیدی نشان ندهیم و اگر تکرار شد، خیلی جدی به او تذکر میدهیم که دیگر دوست ندارم چنین حرفهایی را بشنوم و باید به او آموزش دهیم که موقعی که ناراحت و عصبانی است، چگونه احساسش را بیان کند. در ضمن، تمام رفتارها و حرفهای خوبش را هم مورد تشویق و تحسین قرار دهیم؛ و اگر اینها جواب نداد، از روش محرومیت موقت استفاده میکنیم.
منبع: رادیو سلامت
باشگاه کاربران تبیان - ارسالی از: میثم ومپایر
برگرفته از انجمن: امور تربیتی