حقوق زن و شوهر بر گردن هم!

پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: مردی که بر بدخویی همسرش صبر کند؛ خداوند اجر مصائب ایوب را به وی دهد، و زنی که بر بدخویی شوهرش شکیبایی کند؛ خداوند ثواب آسیه بدو دهد.

از امام باقر (علیه السلام) است که پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: پیغمبر مرا درباره زن چندان سفارش کرد تا جایی که گمان کردم که او را جز بواسطه فاحشه آشکار (زنا و بی عفتی علنی) طلاق نتوان داد.

و فرمود: هر کس حتی بر یک سخن ناگوار زن شکیبایی کند؛ خداوند او را از دوزخ رهایی بخشد و بهشت را برایش حتمی سازد، و 200 هزار حسنه برایش بنویسد، و دویست هزار گناه از او محو نماید، و دویست هزار درجه بالایش برد، و بهر موی تنش عبادت سالی برایش بنویسد.

اسحاق بن عمار از امام ششم (علیه السلام) پرسید حق زن به شوهر چیست؟ فرمود: شکمش را سیر کند، بدنش را بپوشد، و اگر جهالت کرد از او درگذرد. ابراهیم خلیل به خداوند از تند خویی ساره شکوه کرد، خداوند باو وحی فرمود: زن همانند استخوان دنده است اگر بخواهی راستش کنی می شکند و اگر با او همچنان مدارا نمایی از او بهره ور گردی، گفتم: این سخنان از کیست؟ حضرت خشمگین شد، و فرمود بخدا این سخن پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) است.

و از آن حضرت (علیه السلام): امام صادق (علیه السلام) زنی داشت که او را اذیت می کرد، و امام از او در می گذشت.

از پیغمبر (صلی الله و علیه وآله): هیچ بنده ای از کسب حلال برای عیالش خرج نمی کند مگر آنکه خداوند هر درمی را هفتصد برابر به او عطا نماید.

و نیز فرمود: بهترین مردان امت من کسانی هستند که به اهل خانه خود تعدی روا ندارد، و بر آنها رحمت آرد و ستم نکند، بعد این آیه را خواند: «مردان بواسطه برتری هایى كه خداوند به آنان داده بر زنان تفوق دارند» (سوره نساء- 38).

از امام باقر (علیه السلام): هر که همسر دارد و لباس و غذای ضروری او را ندهد بر امام لازم است که بینشان جدایی افکند.

از امام ششم (علیه السلام)، در باره آیه شریفه: «و هر كس قدرت دارد باید از آنچه خدا به او داده است انفاق نماید» فرموده: مرد باید بزن چندان نفقه و خرجی دهد که بتواند خود را اداره کند و گر نه بینشان جدایی افکنده شود.

و از آن حضرت (علیه السلام): چون این آیه آمد: «اى مردم مۆمن خود و اهل بیت خود را از آتش بترسانید، و حفظ نمایید» (سوره تحریم- 6)، مردی مسلمان بگریه نشست، و گفت: من از خودم عاجزم، و تکلیف خانواده ام نیز بگردنم افتاد.

پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: همین کافیست که آنها را به آنچه خودت را میخوانی امر نمایی و از آنچه خودت را باز می داری نهی کنی.

و از آن حضرت (علیه السلام): زنی برای کاری خدمت پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) آمد. حضرت فرمود: گویا تو از تسویف دهندگانی، پرسید تسویف دهنده کیست؟ فرمود: زنی که شوهر او را برای حاجتی صدا کند، و او همچنان شوهر را سر بگرداند تا وقت بگذرد وشوهر بخواب رود، که چنین زنی را ملائکه لعنت کنند تا شوهر از خواب بر آید.

و از آن حضرت (علیه السلام): خدای رحمت کند بنده ای را که رابطه میان خود و زنش را نیکو سازد، که خداوند عز و جل سرنوشت زن را بدست او داده و وی را قیم و اختیاردار او نموده.

حق مرد بر زن چیست؟

از امام پنجم (علیه السلام) است که می فرماید: زنی به محضر پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) آمد و عرضه داشت: حق شوهر بر زن چیست؟ فرمود: آنکه فرمان او برد و مخالفت و عصیان او نکند، و چیزی از خانه او بدون اجازه او صدقه ندهد و روزه مستحب جز با اجازه او نگیرد، و اگر بر پشت مرکب (آماده سفر) است و شوهر از او آمیزش خواست امتناع نکند. و جز با اجازه او از خانه بیرون نرود، که اگر بی اجازه او بیرون رود فرشتگان آسمان وزمین و رحمت و غضب بر او نفرین فرستند، تا گاهی که به خانه برگردد.

زن پرسید: یا رسول اللَّه چه کسی حقش بگردن مرد بیش از همه می باشد؟ فرمود: پدر و مادر، پرسید چه کسی حقش بر زن بیش از همگان است؟ فرمود: شوهر، پرسید: منهم به اندازه شوهر بگردن او حق دارم؟ فرمود: نه؛ و صد یک آن را نیز ندارد، پرسید: قسم به خداوندی که ترا برگزید، اختیارم بدست هیچ شوهری نخواهم داد.

و پیغمبر (صلی الله و علیه وآله): هر زنی که شوهرش را به زبان اذیت کند، خداوند هیچ رفت و آمد (در باره خیرات) و حسنه ای را از او نمی پذیرد تا او را خشنود و راضی گرداند، و اگر چه روزها روزه بدارد و شبها نماز گزارد، و بردگان آزاد کند و آنها بر پشت اسبان در راه خدا (به جهاد) بفرستد و اول کسی خواهد بود که به آتش در آید، و همچنین است مرد اگر بر زن ستمگری کند.

پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) فرمود: هر زنی که با شوهرش مدارا نکند و او را بر آنچه قدرت ندارد وادارد؛ خداوند از او هیچ حسنه ای نپذیرد، و خدا را خشمگین ملاقات کند.

پیغمبر خدا زنی را به نکاح مردی در آورد، زن از شوهر ناملایماتی دید و به پیغمبر (صلی الله و علیه وآله) شکایت برد. پیغمبر فرمود گویا می خواهی طلاق بگیری که در نزدخداوند از مردار الاغ بدتر و پست تر باشی.

از امام صادق (علیه السلام) است که می فرماید: زن نمیتواند کاری مثل بنده آزاد کردن، و بخشش، و نذر در مال خود انجام دهد مگر با اجازه شوهر، مگر در حج واجب و زکاة، و نیکی به والدین و صله رحم.

از نبی اکرم (صلی الله و علیه وآله): حق مرد بر زن اینست که چراغ برایش برافروزد، و طعام خوب تهیه بیند، و تا در حیاط به استقبالش شتابد و به او خوش آمد گوید، و طشت و حوله آرد و دست او را بشوید و جز بواسطه علتی خود را از او منع ننماید.

از امام صادق (علیه السلام): جمعی خدمت نبی اکرم (صلی الله و علیه وآله) آمدند و گفتند: ما مردمی را می بینیم که به یک دیگر سجده می کنند، حضرت فرمود: اگر کسی را دستور میدادم که به کسی سجده کند، بزن می گفتم که شوهر را سجده نماید.

منبع: مکارم الأخلاق / ترجمه میرباقری، ج1، ص: 408تا409 و ص: 412تا415.

مطالب مرتبط:

آسیب های خانواده از نگاه قرآن و روایات

نذر زن بدون اجازه همسر(نذر در اموال خودش)

با مرد ناشز چگونه برخورد کنیم؟