ترتیب قائل شدن برای فعالیت‌ها

منظور از «ترتیب قائل شدن در فعالیت‌ها» (Sequencing) عبارت است از: فعالیت مناسب در زمان مناسب. در حالی كه فرمول جادویی‌ایی وجود ندارد كه كمك كند به برنامه‌ایی كامل دست یابیم اغلب یك جزء مهم در دستیابی به موفقیت عبارت است از: «ترتیب قائل شدن به فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده».

«ترتیب قائل شدن برای فعالیت‌ها» شامل ایجاد ترتیب در فعالیت‌ها به‌ گونه‌ای است كه با نیازهای گروه تناسب داشته باشد؛ بدین ‌معنا كه گروه از لحاظ: ذهنی، جسمی و احساسی برای آن‌ چیزی آماده شود كه بنا داریم آن را ارتقا دهیم.

این نه ‌تنها مفهومی جدید است بلكه یكی از مفاهیمی است كه صرف ‌نظر از محتوا، گستره‌ی وسیعی نیز دارد. استفاده از كلمه‌ی «استارت زدن» (Lead up) اهمیت دارد؛ بدون شروع مناسب ممكن است گروه به فعالیت‌هایی مشغول شود كه آمادگی انجام آن را ندارد.

به‌عنوان مثال می‌توان به استفاده از یك مقدمه یا فعالیتی اشاره كرد كه موجب شكستن یخ ارتباطی می‌شود (Ice- Breaker) و به افراد كمك می‌كند همدیگر را بشناسند و به آنان اجازه می‌دهد انرژی بیشتری صرف فعالیت كنند (Let off some stream)؛ این امر ممكن است به ما كمك كند شروع هیجان‌انگیزتر و پُر انرژی‌تری در برنامه‌ها داشته باشیم یا احتمالاً این فعالیت‌ها می‌تواند موجب تشدید نتایج و مهارت‌های یادگیری در زمینه‌ایی ویژه شود كه می‌خواهیم بعداً با آن رو به ‌رو شویم.

«ترتیب قائل شدن برای فعالیت‌ها» هم‌چنین باعث ایجاد قضاوت‌های ضروری‌ایی می‌شود كه به برنامه‌ها مربوط می‌شود؛ آن‌هم در شرایطی كه فعالیت به فعالیت در حال پیشرفت هستیم. علت آن است كه همه‌ی فعالیت‌ها از دامنه‌ی وسیعی از رفتارها، احساس‌ها و گرایش‌ها نشأت می‌گیرد و هیچ دو گروهی نیز در این متغیرها یكسان نخواهند بود.

مشاهده‌های ما از آن‌چه قصد داریم با یك گروه ویژه محقق كنیم با «ترتیب قائل شدن برای فعالیت‌ها» اهمیت كلیدی یكسانی دارد. به‌عنوان مثال این حقیقت كه بازی «گوجا» (Gotcha) را بارها و بارها اجرا كنیم و بیشتر گروه‌هایی كه با آنان كار می‌كنیم ویژگی‌های مشابهی را بروز دهند بدین ‌معنا نیست كه هر گروه نباید به‌شكل مستقل عمل كند.

این امر هم‌ چنین بدین‌معناست كه حتی اگرچه فهرست كارهایی كه باید انجام شود می‌گوید فرض می‌شود گروهمان باید فعالیت معینی را در زمانی مشخص اجرا كند اگر تعداد گروه ما آماده نباشد نباید آن‌ها را وادار به انجام كاری كنیم. بعد از این‌كه ما فعالیت‌های آماده‌سازی بیشتری را می‌افزاییم باید درصدد تغییر آن‌چیزی براییم كه اصالتاً قصد داشته‌ایم انجام دهیم یا می‌خواهیم شروع به تحقق آن نماییم. این امر همان است كه می‌گوییم:

« چهار دست و پا راه رفتن را قبل از راه رفتن روی پاهایمان یاد می‌گیریم».

ترتیب قائل شدن مناسب برای فعالیت‌ها، گروهمان را به‌سمت موفقیت پیش می‌برد؛ اما این امر همچنین به گروهمان كمك می‌كند سرگرمی ایجاد كرده و تجربه‌ی مثبتی را در هر فردی ایجاد نماییم تا احساس ارزشمندی بیشتری را نسبت به اجبار تجربه كند. تجربیات انجام شده نشان می‌دهد می‌توان مدل ساده‌ایی برای «ترتیب قائل شدن برای فعالیت‌ها» نظیر ذیل قائل شد: 

فعالیت‌هایی كه موجب شكستن یخ ارتباطی می‌شود (Ice- Breakers):

منظور از فعالیت‌هایی كه موجب شكستن یخ ارتباطی می‌شود (Ice- Breakers)، فعالیت‌هایی است كه موجب ایجاد فرصت‌هایی برای گروه می‌شود تا افراد گروه شروع به شناخت یكدیگر كنند؛ سرگرم فعالیت‌ها شده و این احساس در آنان ایجاد شود كه آرامش بیش‌تری با یكدیگر دارند. ابتدائاً می‌توانیم انتظار داشته باشیم این مرحله از برنامه دارای ویژگی‌های ذیل باشد: 

در جهت موفقیت باشد 

 بر سرگرم‌كننده بودن فعالیت‌ها تأكید داشته باشد 

 دارای ارتباط متقابل بالاتری باشد 

حداقل تصمیم‌گیری‌ها را در آنان شاهد باشیم

برداشتن موانع (De- Inhibitizers):

در مرحله‌ی «برداشتن موانع» (De- Inhibitizers) است كه افراد، احساس آرامش بیش‌تری نسبت به یكدیگر، ما و برنامه‌ی در نظر گرفته شده دارند؛ در این مرحله است كه افراد دعوت می‌شوند به فعالیت‌هایی ورود پیدا كنند كه از لحاظ احساسی، جسمی و ذهنی دارای ریسك بیش‌تری است و بدین‌ترتیب «منطقه‌ی امن عادت‌ها» (Comfort Zone) در آنان توسعه یابد.

در این مرحله باید بر موارد ذیل تأكید كنیم تا گروه بتواند احساس كند از پشتیبانی و اطمینان بیش‌تری برخوردار است:

تلاش (صرف‌نظر از موفقیت یا شكست) 

 سرگرم‌كننده بودن فعالیت‌ها 

ایجاد فضایی مثبتی.

توسعه‌ی مهارت‌ها (Skill Development):

در مرحله‌ی توسعه‌ی مهارت‌ها (Skill Development)، گروه از مهارت‌ها و آماده‌سازی‌های پیش نیاز برای ارتباط، مشاركت و اعتماد به یكدیگر در فضایی امن و پشتیبان بهره‌مند خواهد شد. در این مرحله است كه افراد، آماده‌ی «رویداد اصلی» (Main Event) خواهند شد.

آماده‌سازی می‌تواند از رشد مهارت‌ها در یك كلینیك بسكتبال باشد تا رشد مهارت‌های اجتماعی در چهارچوب یك سلسله فعالیت‌های حل ‌مسأله تا ایجاد روحیه‌ی بازی یا بهره‌وری برای یك برنامه‌ی پُر انرژی و برنامه‌ی سرگرم‌كننده‌ی شبانگاهی در یك برنامه‌ی سه‌روزه‌ی اردوگاهی.

باید از خودمان بپرسیم: «تلاش می‌كنیم چه مهارت‌هایی را در درون گروه و یا در برنامه توسعه دهیم؟» به‌عنوان مثال آیا فعالیت سرگرم‌كننده است یا موجب تجدیدقوا، توسعه‌ی مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های ویژه و ... می‌شود؟ سپس در این‌باره باید فكر كنیم كه چگونه می‌توانیم به بهترین شكلی، گروه را آماده نماییم تا با این چالش مواجه شود و مهم‌تر آن ‌كه به موفقیت دست یابد.

مرکز یادگیری سایت تبیان - مترجم: محمد ابراهیم علیمردانی

تنظیم: مریم فروزان کیا

طرح ملی سپهر - http://www.Tnci.ir