اثرات فشار خون بالا بر چشم‌ها
نویسنده: الهه گودرزی
فشار خون چیست؟
پر فشاری خون یا فشار خون بالا، شرایطی است که جریان خون در رگ های خونی تحت فشار و به زور انجام می گیرد. زمانی که فشار خون شما بالاتر از 90/140 یا به اصطلاح 14 روی 9 باشد، به عنوان فرد مبتلا به فشار خون در نظر گرفته می‌شوید.
چرا فشار خون خطرناک است؟
فشار خون باعث فشار بر قلب می‌شود و قلب را مجبور می‌کند سخت کار کند.
به علاوه فشار خون، دیواره شریان ها را سفت و سخت می‌کند. زمانی که دیواره داخلی رگ خونی (شریان‌ها) سفت و سخت شود، فرد مبتلا به آترواسکلروز یا تصلب شرایین است.
در این زمان هنگامی که چربی‌های غذا از رگ های خونی عبور می‌کنند، توسط سلول‌های آسیب دیده دیواره شریان ها به دام می افتند و فرد به آترواسکلروز مبتلا می‌شود. این اتفاقات در عروق خونی بدن مانع جریان خون به اندام ها و اعضای حیاتی بدن نظیر قلب، کلیه ها، بازوها و پاها و البته مغز می‌شود.
فشار خون چگونه بر چشم‌ها تاثیر می گذارد؟
زمانی که فشار خون بالا برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، یعنی زمانی که فرد درمان مناسب برای این بیماری را نداشته باشد و یا داروها برای درمان فرد کافی نباشد، می‌تواند رگ های خونی موجود در شبکیه چشم را تخریب کند. اگر این آسیب به اندازه کافی شدید شود، رگ های خونی به مرور فرسوده و سپس پاره می‌شوند و جریان خون قطع می‌شود.
این امر منجر به تورم اعصاب بینایی، خونریزی های چشمی، اتساع عروق چشمی، تاری دید، سیاهی رفتن چشم و حتی از دست دادن کامل بینایی می‌شود. به این تخریب و آسیب عروق چشمی به اصطلاح رتینوپاتی گفته می‌شود.
زمانی که فشار چشم از مقادیر طبیعی بالاتر می رود، به این وضعیت فشار خون بالای چشمی گفته می‌شود
علائم رتینوپاتی کدام اند؟
متاسفانه معمولا زمانی فرد از علائم رتینوپاتی آگاه می‌شود که آسیب اصلی و جدی به عروق خونی رخ داده است. برخی علائم و عوارض رتینوپاتی از این قرارند:
- دید موج دار ناواضح
- دید مه آلود و تیره شدن اجسام نظیر مشکل در خواندن
- درد چشم‌ها
- از دست دادن نسبی بینایی (مانند وجود یک سایه یا پرده در مقابل چشم‌ها)
فشار چشم چیست و چرا بالا می‌رود؟
فشار چشم که اصولا به فشار داخل چشم (IOP) اطلاق می‌شود، با اندازه گیری مقدار مایعات پر کننده کره چشم (مایع چسبناک داخل چشم) اندازه گیری می‌شود.
زمانی که فشار چشم از مقادیر طبیعی بالاتر می رود، به این وضعیت فشار خون بالای چشمی گفته می‌شود.
مایعات چشمی
جریان مداومی از مایعات برای مرطوب نگه داشتن محیط داخل چشمی، محافظت از اعصاب داخل چشم‌ها، تامین مواد مغذی برای قرنیه و عدسی، شستشوی داخل چشمی و حفظ محیطی استریل و مخصوصا محافظت در برابر عفونت و ذرات خارجی، مورد نیاز است.
زمانی که مایعات چشمی نتوانند از چشم‌ها خارج شوند، در داخل چشم تجمع یافته و باعث افزایش فشار داخل چشمی می‌شود که به این وضعیت فشار خون چشمی گفته می‌شود.
سن
فشار خون چشمی می‌تواند در تمام افراد ایجاد شود، اما در افراد مسن بیشتر است، زیرا با پیر شدن، بخش‌های ظریف چشم و عملکرد آنها شروع به تضعیف و تحلیل رفتن می‌کند. فشار داخل چشمی بالا در افراد با سن بالاتر از 40 سال شایع تر است.
در واقع فشار خون داخل چشمی به مرور و با افزایش سن افزایش می‌یابد. از این رو سن بالای 40 سال به عنوان عامل خطری برای ابتلا به فشار خون داخل چشمی در نظر گرفته می‌شود.
جنس
برخی مطالعات شیوع بالاتر فشار خون داخل چشمی در زنان را نسبت به مردان گزارش کرده‌اند. دیگر مطالعات اظهار می‌دارند که زنان بعد از یائسگی، بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون داخل چشمی قرار می‌گیرند.
نژاد
محققان بیان کرده‌اند که شیوع فشار خون چشمی در آمریکایی های مقیم آفریقا نسبت به سایر نژادها بیشتر است و فشار خون بالای داخل چشمی در سیاه پوستان بیشتر از سفید پوستان است.
بر اساس مطالعه‌ای، آمریکایی های مقیم آفریقا که مبتلا به فشار خون داخل چشمی می‌باشند، پنج برابر بیشتر از سایر نژادها در معرض ابتلا به آب مروارید قرار دارند.
بهترین راه برای کاهش فشار خون، داشتن شیوه زندگی سالم است. اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید، فراموش نکنید که در معرض افزایش فشار خون چشمی و عوارض ناشی از آن قرار دارید
انسداد شبکیه ای
انسدادهای عروقی، موانعی هستند که در مسیر جریان خون ایجاد شده و انتقال اکسیژن و مواد غذایی را به سلول‌ها با مشکل مواجه می‌سازند. انسداد شریان‌های شبکیه‌ای و همچنین انسداد وریدهای شبکیه ای هر دو از شرایطی هستند که منجر به افزایش فشار داخل چشمی و البته در برخی مواقع منجر به از دست دادن کامل بینایی می‌شوند.
آب سیاه چشم
آب سیاه یا گلوکوم، یک مشکل چشمی است که طی آن فشار بسیار بالای چشمی، موجب آسیب اعصاب بینایی و کاهش و حتی از دست دادن بینایی می‌شود. در واقع فشار خون بالای چشم، اولین و مهم ترین علامت گلوکوم است.
چگونه می‌توان از فشار خون پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای کاهش فشار خون، داشتن شیوه زندگی سالم است. اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید، فراموش نکنید که در معرض افزایش فشار خون چشمی و عوارض ناشی از آن قرار دارید.
از این رو بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص و انجام درمان های توصیه شده توسط پزشک است.
اما علاوه بر درمان های پزشکی، روش های زیادی برای کاهش فشار خون بالا وجود دارد؛ برای مثال چاقی خطر ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهد. از این رو کاهش وزن و حفظ وزن مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون ضروری است.
چربی خون بالا هم عامل مهم و تاثیرگذاری در تغییرات فشار خون است. بنابراین کنترل چربی خون و کاهش چربی‌های غذایی از اهمیت زیادی برخوردار است.
برای افرادی که مستعد ابتلا به فشار خون بالا هستند، تنظیم نمک دریافتی از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود.
مصرف الکل و سیگار نیز فشار خون را افزایش می‌دهد.
امروزه رژیم‌های غذایی مختلفی برای مبتلایان به فشارخون بالا وجود دارد که علاوه بر کم چرب و کم نمک بودن، بر فعالیت بدنی مناسب تاکید دارد.
مطالب مرتبط:
چگونه فشار خون را پایین بیاوریم؟
فشارخون ناشی از بیماری‌های دیگر
درمان فشار خون بالا با تغییر شیوه زندگی