دنیای جوجه تیغی‌ها

جوجه تیغی جانور کوچکی از دسته پستانداران است. جوجه تیغی را نباید با خارپُشت که از خانواده دیگری است اشتباه گرفت. جوجه‏تیغی‏ها در جنگل‏های حاشیه ی اروپا، آسیا و آفریقا زندگی می‏کنند. پشت جوجه‏تیغی‏ از هزاران خار تیز پوشیده شده است. خارها در مقابل شکارچیان از حیوان حفاظت می‏کند. نوعی جوجه‏تیغی‏ پشمالو نیز وجود دارد که در آسیا زندگی می‏کند.

جوجه‌تیغی تقریباً در تمام مناطق دنیا موجود است، همچنین در ایران و به‌ویژه در مناطق گرمسیر به ویژه استان هرمزگان زیاد است وبه گویش محلی هرمزگانی به آن زُزُه می‌گویند،

معمولاً جوجه‏تیغی‏ ماده در هر بار زایمان، چهار جوجه‏تیغی‏ به دنیا می‏آورد. نوزادان تا هنگامی که از شیر مادر تغذیه می‏کنند، خارهای نرم دارند. مادر نیز فقط در پشتش خار دارد. جوجه‏تیغی‏‏ها بعد از تاریکی هوا برای خوردن غذا و شکار از لانه‏های خود خارج می‏شوند. آنها از گیاهان تغذیه می‏کنند؛ اما خوردن حشره‏ها و شکار قورباغه‏ها را بیشتر دوست دارند.

قوه شنوایی نیز در جوجه‌تیغی ها بسیار خوب است بطوریکه قادرند اصواتی با فرکانس بالا را بشنوند. همگی جوجه‌تیغی ها از جمله جوجه‌تیغی برانت علاوه بر سوسک ها و کرم های خاکی به عنوان رژیم غذایی عمده، میل شدیدی به خوردن  حلزون ها، جیرجیرک ها، ملخ ها وکرم های حشرات دارند.

همان طور که خارهای بدن، آن ها را از حیوانات بزرگی که به دنبال شکار آنها هستند، محافظت می کند این خارهای غیرقابل نفوذ محیط خوبی را نیز برای مکنده های خون با جثه کوچک ایجاد میکنند . کک ها، کنه ها، مایت ها و قارچ ها از جمله آفت های پوستی هستند که در جوجه‌تیغی به تعداد بسیار زیاد دیده می شوند.

جوجه‌تیغی‌ها در طول روز می‌خوابند، عصرها در جستجوی غذا به بیرون می‌روند، حتی گاهی تا نیم فرسنگ برای پیدا کردن غذا راه طی می‌کنند. آنها از حشرات، حلزون‌ها، لیسه، لارو حشرات و به ندرت قورباغه و مارمولک، « تخم پرندگان»، « میوه جات»، « مار»، « کرم ها‌»، موش، صمغ درختان و سبزیجات صحرایی، تغذیه می‌کنند.

جوجه‌تیغی‌ها غذای خود را عمدتاً به کمک حس بویایی می‌یابند و در مقایسه با اندازه جثه شان زیاد غذا می‌خورند. در سرمای زمستان هنگامی که غذای دیگر به وفور در دسترس نیست زیستگاه و قلمرو و محیط بیابان‌های شنی، دره‌های کوهستانی، دشتها، پشتخه‌های سنگلاخی، مناطق خاکی ونرم که دارای درختچه باشد. این جانور لانه‌اش را در زیر زمین می‌سازد.

جوجه‌تیغی عاشق آب وهوای لطیف و آزاد است، بنابراین هنگام ساختن لانه زیر زمین دو درب برای آن می‌سازد، یکی رو به سمت شمال و دیگری رو به سمت جنوب، بطوری که هروقت باد از سوی شمال باشد به درون لانه وارد شود و از درب جنوبی خارج شود، همچنین اگر هوای جنوبی باشد از سمت شمال خارج گردد، به این صورت لانه اش را همیشه خنک نگه می‌دارد. بیشتر در شبهای مهتابی و زیر نور ماه به دنبال غذا می‌رود.

جوجه تیغی ها خواب زمستانی می‌کنند و از ذخیره چربی ای که در فصل فراوانی غذا ذخیره کرده‌اند استفاده می‌کنند.

از جوجه تیغی هم به عنوان حیوان خانگی و هم در بعضی فرهنگها به عنوان غذا استفاده میشود.(به عنوان مثال در مصر به عنوان غذا به مصرف می شده است)اما مهمترین استفاده ای که میتوان از جوجه تیغی کرد، کنترل آفات درکشاورزی است، به طوریکه هر عدد جوجه تیغی قادر است 200 گرم حشره را در هر شب خورده و بدین طریق به کنترل آفات و حشرات در کشاورزی کمک کند.

فراوری: زهرا فرآورده

بخش کودک و نوجوان تبیان

منابع: ترانه های کودکان- وبلاگ دنیای علم- ویکی پدیا

مطالب مرتبط:

شگفتی‌های یخ زده طبیعت

قایم موشک بازی حیوانات

راز اثر انگشت

پرنده‌ای زیبا و عجیب در آفریقا

حس هفتم در پرندگان مهاجر

شگفتی‌های اقیانوس