سردرد میگرنی چگونه است؟
رابطه سیستم عصبی سمپاتیک با میگرن
سیستم عصبی سمپاتیک، جزء سیستم عصبی خودکار است و استرس و درد را کنترل می‌کند.
در طی حملات میگرنی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می‌شود.
فعالیت عصب سمپاتیک باعث تاخیر در تخلیه معده به روده کوچک می‌شود.
افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب کاهش گردش خون و بیرنگ شدن پوست و سرد شدن دست ها و پاها می‌گردد.
افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب حساسیت به نور و صدا می‌شود و تاری دید را زیاد می‌کند.
علائم میگرن
بیشتر حملات میگرن با سردرد همراه است.
- سردرد میگرنی معمولا در یک شقیقه همراه با درد شدید و ضربان دار می‌باشد. برخی اوقات درد در پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر قرار دارد. ولی معمولا درد در یک طرف سر قرار دارد، گرچه در یک سوم موارد، درد در هر دو طرف سر قرار دارد.
- به طور کلی هنگامی که از بی خوابی رنج می‌برید، سردرد میگرنی شروع می‌شود.
- معمولا سردرد میگرنی در اثر فعالیت‌های روزانه از قبیل: بالا رفتن از پله، تشدید می‌شود.
- تهوع و استفرغ، اسهال، رنگ پریدگی صورت، سرد شدن دست و پا و حساسیت به نور و صدا در میگرن وجود دارد.
بیمار میگرنی معمولا ترجیح می‌دهد در طی حملات در یک اتاق تاریک و ساکت دراز بکشد. حملات میگرن بین 4 تا 72 ساعت طول می‌کشد
به طور میانگین 40 تا 60 درصد حملات میگرنی با علائم زیر همراه است:
- خواب آلودگی
- زودرنجی
- خستگی
- افسردگی و یا خوشحالی زیاد
- تشنگی بیش از حد و افزایش حجم ادرار
- یبوست و یا اسهال
- کمبود انرژی بدن و خمیازه کشیدن
- میل زیاد به خوردن غذاهای شیرین و یا شور
انواع سردرد میگرنی
1- هاله میگرن: حدود 20 درصد سردردهای میگرنی وابسته به هاله می‌باشند. این نوع میگرن می‌تواند باعث تغییرات بینایی، حرکتی و احساسی شود. هاله‌های میگرنی عبارتند از: نور، صدا، توهم، طعم و بوی غیرطبیعی که باعث ایجاد سردرد می‌شوند.
بیشترین نورهای ایجادکننده میگرن عبارتند از: نور چشمک زن، نور زیاد، نور نامنظم و نور موج‌دار.
همراه این نوع سردرد، سوزن سوزن شدن دست و یا اطراف دهان و بینی در یک طرف بدن شایع است.
بعد از گذشت 24 ساعت از حمله میگرن، فرد ممکن است احساس کمبود انرژی و سردرد خفیف همراه با حساسیت به نور و صدا داشته باشد.
2- میگرن ورتبروباسیلار (Vertebrobasilar): توسط اختلال عملکرد در ساقه مغز بوجود می‌آید. ساقه مغز، پایین‌ترین قسمت مغز است که مسئول فعالیت‌های خودکار می‌باشد.
علائم این میگرن شامل غش کردن، سرگیجه و تاری دید است.
3- میگرن مربوط به فلج نیمه بدن (Hemiplegic):
دارای علائم:
فلج و یا ضعف در یک طرف بدن و علائمی شبیه سکته مغزی می‌باشد.
فلج و یا ضعف موقتی می‌باشد، اما گاهی برای چند روز ادامه دارد.
4- میگرن چشمی ( Ocular) : یک نوع میگرن نادر است.
حملات تکراری کاهش جزئی بینایی و یا نابینایی کامل در یک چشم که کمتر از یک ساعت باقی می‌ماند و می‌تواند با سردرد همراه باشد.
نابینایی غیرقابل برگشت از عوارض این میگرن می‌باشد.
در برخی زنان، هنگام عادت ماهیانه، هورمون استروژن در خون کم می‌شود و موجب بروز سردرد میگرنی می‌گردد
ویژگی‌های سردرد میگرن
موسسه بین‌المللی سردرد، مشخصات میگرن را این گونه بیان می‌کند: فرد بیش از 5 بار دچار سردرد شده باشد و هر کدام 4 تا 72 ساعت طول کشیده شده باشد.
دارای حداقل دو ویژگی زیر باشد:
سردرد یکطرفه سر، ضربان‌دار، متوسط و یا شدید که با تحرک بدنی بدتر می‌شود.
به علاوه باید حداقل یک مورد زیر را داشته باشد:
تهوع یا استفراغ، ترس از صدا و ترس از نور.
درمان های خانگی میگرن
- با استفاده از کمپرس سرد، بیوفیدبک و روش های تمدد اعصاب می توان حملات میگرنی را متوقف کرد.
- خوابیدن یکی از بهترین درمان های میگرن می‌باشد.
- طب سوزنی نیز مفید است.
دارودرمانی میگرن
میگرن‌های خفیف که با فعالیت‌های روزانه فرد تداخلی ندارند، معمولا با داروهای مسکن بدون نسخه (مثل استامینوفن) و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (مثل بروفن و ادویل) بهبود می‌یابند.
آسپیرین و کافئین نیز برای درمان میگرن استفاده می‌شوند.
اما اگر درد متوسط تا شدید باشد، باید نزد پزشک بروید تا داروی مناسبی را برایتان تجویز کند.
* هشدار
- کودکان و نوجوانان، افراد دچار عدم تعادل، مصرف کنندگان وارفارین (ضد انعقاد خون)، افرادی که سابقه زخم معده و روده دارند و بیماران کبدی نباید از آسپرین و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی استفاده کنند.
- نباید از داروهای مسکن زیاد استفاده کنید، زیرا در صورت مصرف زیاد، تاثیرشان بر درد کم خواهد شد.
تشدیدکننده‌های میگرن
اگر در معرض یک عامل تشدیدکننده میگرن قرار بگیرید، ممکن است ساعت‌ها و یا دو روز بعد به سردرد میگرنی دچار گردید.
البته باید گفت که قرار گرفتن در معرض این تشدیدکننده‌ها همیشه موجب سردرد نمی شود. همچنین اجتناب از عوامل تشدیدکننده میگرن نیز موجب جلوگیری کامل از سردرد نمی شود.
کافئین مثل قهوه در مقادیر کم باعث افزایش هوشیاری و انرژی بدن شود. اما کافئین زیاد باعث بی‌خوابی، زودرنجی، اضطراب و سردرد می‌شود
در اینجا 14 عامل تشدیدکننده میگرن را می‌گوییم:
- استرس
- اختلالات خواب: کم خوابیدن، زیاد خوابیدن، کیفیت پایین خواب و بیدار شدن مکرر در طول خواب شب.
- گرسنگی بیش از حد که موجب آزاد شدن هورمون‌های وابسته به استرس و افت قند خون می‌شود.
- هورمون‌ها: در برخی زنان، هنگام عادت ماهیانه، هورمون استروژن در خون کم می‌شود و موجب بروز سردرد میگرنی می‌گردد. به این نوع میگرن، میگرن قاعدگی گویند و از دو روز قبل تا یک روز بعد از قاعدگی ادامه دارد. مصرف قرص‌های ضدبارداری نیز به دلیل کاهش هورمون استروژن باعث میگرن می‌شود.
- نور زیاد و نور چشمک زن
- بوهای مختلف
- دود سیگار
- الکل
- پنیر کهنه (موادغذایی دارای تیرامین): هنوز شواهدی مبنی بر آنکه یک رژیم غذایی دارای مقادیر کم تیرآمین باعث کاهش میگرن می‌شود، وجود ندارد.
- شکلات: گزارش شده است که شکلات باعث سردرد میگرنی می‌شود، اما مطالعات علمی هنوز این رابطه را ثابت نکرده است.
- گلوتامات سدیم ( MSG) که در غذاهای چینی، سبزیجات کنسرو شده، سوپ‌ها و گوشت‌های کنسرو شده وجود دارد.
- نیتریت که در سوسیس، کالباس، ماهی دودی و هر نوع گوشت فرآوری شده می‌باشد.
- آسپارتام
- کافئین: کافئین مثل قهوه در مقادیر کم باعث افزایش هوشیاری و انرژی بدن شود. اما کافئین زیاد باعث بی خوابی، زودرنجی، اضطراب و سردرد می‌شود.
جلوگیری از میگرن
- از عوامل تشدیدکننده میگرن که در بالا ذکر شدند، دوری کنید.
- سیگار نکشید.
- هیچ وعده غذایی اصلی را ترک نکنید.
- از گرسنگی بیش از حد خودداری کنید.
- به مقدار کافی مایعات بنوشید.
- به مقدار کافی بخوابید. هر روز سر یک ساعت مشخص بخوابید و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید.
- به طور مرتب ورزش کنید.
- با استفاده از ورزش منظم و تکنیک های تمدد اعصاب، استرس را از خودتان دور کنید.
- در روز کمتر از دو لیوان نوشیدنی های کافئین‌دار مصرف کنید.
- از نور زیاد و درخشان دوری کنید و در روزهای آفتابی حتما از عینک آفتابی استفاده کنید.