بیماری‌های مری؛ آشالازی و مری‌بارت

آشالازی نوعی بیماری مری است که با بسته بودن دریچه پایینی مری مشخص می شود. همچنین برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهای مری شبیه بافت معده شود که با آن مری بارت می گویند. 

آشالازی (Achalasia)

آشالازی نوعی اختلال حرکتی مری است که با انقباض (بسته بودن) اسفنگتر تحتانی مری مشخص می‌گردد. این اسفنگتر یا دریچه، بین مری و معده قرار دارد (تصویر مقابل).

در این بیماری، اسفنگتر پایینی مری به طور متناسب با بلع غذا شل نمی‌شود، لذا غذا نمی تواند از مری وارد معده شود. همزمان با این مشکل، مری متسع (گشاد) می شود.

آزردگى ناشى از غذاى باقى‌مانده ممکن است باعث بروز زخم‌هاى کوچک در دیواره مری شود، ولى خونریزى ناشى از زخم گوارشی واقعى در آشالازى نادر است.

علت این اختلال، تحلیل اعصاب مری است.

دیسفاژى (بلع سخت غذا) مهم‌ترین علامت این بیماری است، ولى با وجود انسداد عملکردى مری، کاهش وزن معمولاً شدید نیست.

درد شایع نیست، حتى اگر مخاط مرى به ‌دلیل احتباس و تجزیه مواد غذایى دچار زخم‌هاى سطحى شود.

برگشت محتویات باقى‌مانده در مرى به دهان علامت شایعى است، به‌خصوص در شب، هنگامى که بیمار در وضعیت خوابیده قرار مى‌گیرد.

نوع شدید آشالازى با درد قفسه سینه و گرفتگی عضلات مرى مشخص مى‌شود.

با پیشرفت بیماری، مرى هرچه بیشتر گشاد مى‌شود و پیچ مى‌خورد. ولى پایین‌ترین قسمت مرى حتى در مراحل انتهایى بیماری، تنگى خود را حفظ مى‌کند.

تشخیص بیماری با مانومتری مری مقدور می باشد.

درمان با گشادکردن مرى با فشار و یا قطع فیبرهاى عضلانى اسفنکتر تحتانى مرى امکان‌پذیر خواهد بود.

مری بارت  (Barrett's esophagus)

این بیماری در افرادی که دچار ریفلاکس یا ترش کردن غذا هستند، دیده می شود. در بیماری ریفلاکس، اسید معده به مری بر می گردد و فرد اصطلاحا غذا را ترش می کند.

برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می شود دیواره انتهای مری شبیه بافت معده شود؛ یعنی بعد از چند سال که مری به طور دایم با اسید معده در تماس باشد، به تدریج تغییراتی در مری ایجاد می شود که دیواره آن را شبیه معده می سازد. این وضعیت را اصطلاحاً مری بارت می نامند، زیرا اولین بار، پزشکی به نام بارت (Barrett) آن را کشف نمود.

در حال حاضر هیچ‌گونه درمان موثر و تایید شده ای برای معالجه مری بارت وجود ندارد، با این حال در آینده ممکن است لیزردرمانی از طریق یک آندوسکوپ، نقش مهمی در درمان این بیماران داشته باشد.

مری بارت ممکن است بعد از چند سال به سرطان مری تبدیل شود، بنابراین اگر مشکل شما شدید می باشد و شما جوان هستید، باید هر سال یکبار آندوسکوپی انجام دهید تا به محض تغییر مری بارت به سرطان مری، اقدام به درمان آن نمایید.

در صورت مشاهده تغییرات سرطانی، برای جلوگیری از پیشرفت سرطان، باید اقدام به عمل جراحی و برداشتن مری نمود که عمل خیلی سنگینی می باشد.

بر اساس این که چه مقداری از مری باید با عمل جراحی برداشته شود، ممکن است لازم شود که معده به سمت بالا کشیده شود و یا اینکه به جای مری، یک قسمت از روده بزرگ قرار داده شود.

خود مری بارت باعث بروز علایمی نمی شود، اما اگر تشخیص داده شود که شما دچار مری بارت هستید، درمان طولانی مدت با داروهای مهارکننده پمپ پروتون (مثل اومپرازول) برای علایم شدید ریفلاکس ممکن است لازم باشد.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

پایگاه الکترونیکی خدمات پزشکی ایران

سایت دکتر قدرت ا.. منتظری – متخصص گوارش و کبد

ویستا