عوارض و تشخیص زخم های گوارشی
در قسمت اول این مطلب به تعریف زخم های گوارشی (پپتیکی) و علل و عوامل خطر آن پرداختیم، حال عوارض و راه تشخیص آن را می گوییم.
عوارض:
اگر زخم های پپتیکی درمان نشوند، عوارضی را به دنبال خواهند داشت. این عوارض شامل:
* خون ریزی داخلی: خون ریزی سبب کاهش خون و در نتیجه بروز آنمی یا کم خونی شدید می گردد که نیاز به بستری شدن بیمار یا تزریق خون خواهد داشت.
* عفونت: زخم های پپتیکی می توانند تمام دیواره معده و روده باریک را از بین ببرند و فرد را در معرض عفونت های جدی حفره شکمی (پریتونیت) قرار دهند.
* بافت های توده ای ناشی از زخم: زخم های پپتیکی، بافت های زخمی ای را ایجاد می کنند که مسیر عبور غذا از مجرای گوارشی را می بندند و سبب می شوند شما سریع تر احساس سیری کنید یا استفراغ نمایید و در نهایت دچار کاهش وزن گردید.
آن چه که شما می توانید انجام دهید:
از کارهایی که قبل از مراجعه به پزشک باید انجام دهید، آگاه شوید: وقتی از پزشک وقت ملاقات می گیرید، برای کسب اطمینان بپرسید آیا اقدامی هست که باید آن را قبل از مراجعه به پزشک انجام دهید، مثل رعایت برخی محدودیت های غذایی.
همچنین ممکن است داروهای خاصی بر آزمایش زخم معده تاثیر بگذارند که پزشک از شما بخواهد این داروها را مصرف نکنید و یا داروهای دیگری را به شما پیشنهاد دهد.
هر علامتی را که تجربه می کنید، یادداشت نمایید: هر موردی را که حتی به نظرتان غیرمرتبط با زخم معده است، برای مراجعه به پزشک یادداشت نمایید. همچنین علایمی را که هنگام غذا خوردن احساس می کنید، یادداشت نمایید. معمولا افرادی که زخم معده دارند، زمانی که معده شان خالی است، علایم بیشتری را احساس می کنند.
اطلاعات شخصی کلیدی را یادداشت نمایید: شامل استرس ها یا تغییراتی که اخیرا در زندگی تان رخ داده است.
لیستی از تمامی داروهایی که مصرف می کنید، تهیه نمایید: به خصوص هر داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی که استفاده می کنید و همچنین هر ویتامین یا مکملی که دریافت می کنید.
سوالاتی را که می خواهید از پزشک تان بپرسید، از قبل تهیه نمایید: این کار باعث صرفه جویی در وقت تان می شود. برخی از سوالات اصلی که می توانید در مورد زخم های گوارشی از پزشک تان بپرسید، شامل موارد زیر است:
* علت اصلی علایم مشاهده شده چیست؟
* آیا دلایل دیگری هم برای این علایم وجود دارد؟
* به چه آزمایش هایی نیاز دارم و چگونه خود را برای این آزمایش ها آماده نمایم؟
* چه درمان هایی را پیشنهاد می کنید؟
* چنان چه علایم بهبود نیافت، چه اقداماتی را می توانم انجام دهم؟
* چه نکاتی را در مراحل ابتدایی، توصیه می کنید؟
* آیا نیاز به محدودیت های غذایی دارم؟
* چه پیشنهادات کلی را برای مصرف داروها دارید؟
* چه کتابچه یا وب سایت هایی را برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنید؟
* چه دلایلی ممکن است زخم را بدتر کنند؟
علاوه بر سوالاتی که آماده کرده اید، در طی ملاقات با پزشک هر موردی را که متوجه نشدید، از او بپرسید.
آن چه که پزشک انجام می دهد:
پزشک نیز ممکن است سوالاتی از شما بپرسد. خود را برای پاسخ گویی به این سوالات آماده کنید.
سوالاتی که ممکن است، پزشک تان از شما بپرسد:
* چه زمانی اولین علایم را احساس کردید؟
* علایمی که مشاهده می کنید، همیشگی است یا مقطعی؟
* شدت علایم چگونه است؟
* آیا علایم شما در زمان گرسنگی، بدتر می شود؟
* آیا عاملی وجود دارد که علایم بیماری شما را بهبود بخشد؟
* چه چیزی علایم بیماری شما را بدتر می کند؟
* برای کاهش درد چه اقداماتی انجام می دهید؟
* آیا حالت تهوع یا استفراغ دارید؟
* آیا در استفراغ، خون یا مواد تیره رنگ مشاهده می کنید؟
* آیا متوجه خون در مدفوع یا تیرگی رنگ آن شده اید؟
* چه چیزی علایم شما را کاهش می دهد؟
اقداماتی که می توانید تا زمان مراجعه به پزشک انجام دهید:
با خودداری از استعمال سیگار، مصرف الکل و غذاهای پُرادویه و حاوی مواد افزودنی و نیز استرس، می توانید به کاهش علایم کمک نمایید.
چنان چه برای کاهش درد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مصرف می کنید، به جای آن از استامینوفن استفاده نمایید.
به علاوه برای تسکین درد در کوتاه مدت، می توانید به صورت مقطعی از داروهای آنتی اسید استفاده نمایید.
آزمایش ها و تشخیص:
به منظور مشخص کردن زخم، باید از آزمایش های تشخیصی استفاده گردد، مانند:
آزمایش خون: این آزمایش وجود آنتی بادی هلیکوباکترپیلوری را بررسی می کند.
یکی از مضرات این روش این است که گاهی اوقات قادر به افتراق بین عفونت در زمان گذشته و حال نیست. به علاوه چنانچه از داروهای خاصی مانند آنتی بیوتیک ها یا مهارکننده های پمپ پروتونی استفاده می کنید ممکن است جواب آزمایش به طور کاذب، منفی گردد.
آزمایش تنفس: در این روش از اتم کربن رادیواکتیو برای مشخص کردن هلیکوباکترپیلوری استفاده می گردد. در این آزمایش، یک لیوان کوچک از مایعی شفاف و بی مزه می نوشید. این مایع حاوی کربن رادیواکتیو می باشد که بخشی از ماده ای است که هلیکوباکترپیلوری را می شکند. کمتر از یک ساعت بعد، در یک کیسه می دمید و در آن را کاملا می بندید. چنانچه آلوده به هلیکوباکترپیلوری باشید، نمونه تنفس شما حاوی کربن رادیواکتیو به فرم کربن دی اکسید می باشد.
مزیت این روش این است، که می توان کارآیی درمان را پیگیری کرد، که آیا باکتری ها کشته یا کاملا ریشه کن شده اند و یا خیر.
آزمایش آنتی ژن مدفوع: این آزمایش برای بررسی هلیکوباکترپیلوری در نمونه های مدفوعی استفاده می شود. این روش هم در تشخیص عفونت هلیکوباکترپیلوری و هم در پیگیری کردن موفقیت درمان، مفید می باشد.
رادیوگرافی مجرای گوارش فوقانی: در این آزمایش، مری، معده و دئودنوم (ابتدای روده باریک) مورد بررسی قرار می گیرد. در این روش، بیمار باید مایعی سفید رنگ حاوی باریوم بنوشد که زخم ها را قابل رویت سازد. تابش اشعه X به مجرای گوارش فوقانی، قادر به نشان دادن تمامی زخم ها نمی باشد و تنها برخی از زخم ها را نشان می دهد.
اندوسکوپی: اگر تابش اشعه X به مجرای گوارش فوقانی، وجود زخم را نشان دهد، برای بررسی آن از اندوسکوپی استفاده می گردد، یا این که پزشک از همان ابتدا اندوسکوپی را انجام می دهد. چنانچه پزشک، علایم و نشانه هایی مانند سختی در بلع، کاهش وزن، استفراغ (به خصوص اگر حاوی مواد قرمز یا سیاه رنگ باشد)، مدفوع تیره یا کم خونی را مشاهده کند، این آزمایش را انجام خواهد داد.
در این روش که حساس ترین روش می باشد، لوله ای باریک و بلند از طریق دهان و مری، به معده و دئودنوم فرستاده می شود. با استفاده از این روش، پزشک قادر خواهد بود زخم ها را مشاهده نماید.
چنانچه پزشک زخمی را مشاهده نماید، ممکن است نمونه بافتی کوچکی (بیوپسی) از نزدیکی زخم برداشته شود. این نمونه ها برای بررسی سرطان در زیر میکروسکوپ مورد ارزیابی قرار می گیرند. بیوپسی همچنین وجود هلیکوباکترپیلوری را در معده مشخص می نماید. بسته به این که پزشک زخم را مشاهده کند یا خیر، تکرار اندوسکوپی را 2 یا 3 ماه بعد توصیه می کند تا از بهبود زخم اطمینان یابد.
ادامه دارد...
برای مشاهده ی وب سایت دکتر فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.
دکتر حمیدرضا فرشچی - همکار تبیان
متخصص تغذیه - فوق تخصص دیابت و چاقی
اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
اگر می خواهید با کارشناسان تغذیه ی سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
* مطالب مرتبط:
خون‌ریزی‌های گوارشی؛ علل و راه‌حل
تشخیص ودرمان زخم پپتیک (گوارش)
چند راهکار ساده برای کاهش درد معده
کاهش ناراحتی های معده و گوارشی
مشکلات ناشی از عدم هضم غذا و درمان آن
