تعیین اعتبار و نقد فرضیه

پژوهشگر پس از اطمینان از صحت اطلاعات کسب شده به تجزیه و تحلیل آن ها می پردازد. اگر اطلاعات به دست آمده فرضیه را تأیید کردند و صحت فرضیه از هر نظر مورد قبول قرار گرفت به قانون دست یافته ایم.

چنان چه اطلاعات جمع آوری شده درستی فرضیه را تأیید نکردند، آن فرضیه مردود و باطل خواهد بود. در این حالت پژوهشگر، با بهره گیری از اطلاعات جدید، فرضیه ی دیگری را انتخاب می کند و به بررسی آن می پردازد.

آخرین مرحله ی تحقیق علمی طرح تئوری برای توجیه قانون است. تئوری یا نظریه ی یک اندیشه ی کلی است که بر چند اصل و قانون پایه گذاری شده است، ولی می تواند از عهده ی توضیح و تشریح مجموعه ای از پدیده ها برآید. مثلاً تئوری مولکولی که قانون های گازها را می توان با آن توجیه کرد یا تئوری الکترومغناطیس با آن توجیه و تفسیر می شوند.

خلاصه

پژوهش هنگامی آغاز می شود که انسان کنجکاو با مسئله ای رو به رو شود که با اطلاعات و یا انتظارات او هماهنگ نباشد و نتواند از عهده ی حل و بحث آن برآید. در این صورت شخص به حدس و گمان می پردازد و برای حل مسئله فرضیه ای می سازد.

در این مرحله افراد عادی فرضیه ی خود ساخته یا آن چه از دیگران شنیده اند را می پذیرند، ولیکن برخی افراد برای رسیدن به حقیقت موضوع به جمع آوری اطلاعات اقدام و آن ها را طبقه بندی می کنند و با بهره گیری از آن ها به امتحان و نقد فرضیه می پردازند. اگر فرضیه با اطلاعات جدید تأیید نشود، فرضیه را باطل می دانند و به فرضیه ی جدیدی روی می آورند و چنان چه فرضیه مورد تأیید قرار گیرد، به تنظیم و بیان قانون علمی مشغول می شوند.

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

تنظیم: اعظم اژدری

مطالب مرتبط:

تنظیم فرضیه