بيماری لوپوس چيست؟
علائم ممکن است فقط در پوست باشد، اما بیشتر اوقات لوپوس موجب درد مفاصل نیز میگردد. در بسیاری از موارد، لوپوس باعث آسیب قلب، کلیهها و دیگر اندامهای حیاتی بدن میشود.
هیچ درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد و فقط علائم این بیماری را میتوان کاهش داد.
انواع لوپوس
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک : این نوع، شایعترین نوع لوپوس است.
- لوپوس اریتماتوی جلدی (لوپوس قرص مانند): این نوع باعث تخریب اندامها نمیشود.
- لوپوس اریتماتوی ایجادشده توسط دارو
- لوپوس نوزادان که نادر است.
عوامل خطر
- جنس: 90 درصد بیماران را زنان تشکیل میدهند.
- سن: افراد بیشتر در محدوه سنی 15 تا 40 سال، دچار لوپوس میشوند.
- نژاد: بیشتر در سیاه پوستان، اسپانیاییها و آسیاییها یافت میشود.
- نور خورشید: قرار گرفتن در معرض نور خورشید ممکن است باعث لوپوس گردد. محققان بر این باورند که نورخورشید باعث میشود سلولهای پوست، پروتئینهای خاصی را به وجود آورند. آنتیبادیهایی که به طور طبیعی در بدن هستند، وقتی بر روی این پروتئینها قرار میگیرند، باعث یک واکنش التهابی میشوند.
- برخی داروها میتوانند لوپوس را ایجاد کنند. از جمله: آنتی سایکوتیک کلروپرومازین، داروهای فشارخون بالا (مانند هیدرالازین)، داروهای سل، داروهای قلب و دیگر داروها. معمولا چند ماه و یا سال طول میکشد تا علائم ظاهر شوند.
- عفونت با ویروس Epstein- Barr: این ویروس علائم غیراختصاصی مانند گلودرد و تب دارد. وقتی عفونت از بین برود، ویروس به حالت نهفته در سیستم ایمنی بدن باقی میماند. به دلایلی که هنوز روشن نیست، این عفونت میتواند خطر ابتلا به لوپوس را زیاد کند.
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: کسانی که در معرض جیوه و سیلیکا قرار دارند، بیشتر به لوپوس گرفتار میشوند.
- سیگار کشیدن نیز باعث افزایش ابتلا به لوپوس میشود.
علائم
علائم لوپوس ممکن است ناگهانی ظاهر شوند و یا به کندی پیشرفت کند و همچنین ممکن است خفیف و یا شدید باشد و نیز ممکن است موقتی یا دائمی باشد. این علائم عبارتند از :
1- درد مفاصل و عضلات: اولین علامت است. غالبا مفاصل مچ دست، آرنج، زانو و قوزک پا درد میگیرند. مفاصل ملتهب و گرم میشوند. اما برعکس آرتریت روماتوئید، لوپوس باعث تخریب دائمی مفاصل نمیگردد.
2- ضایعات پوستی پروانهای شکل روی گونهها و بینی (تصویر بالا).
3- سایر مشکلات پوستی عبارتند از: حساسیت به نور خورشید و وجود لکههای قرمز، پوسته پوسته شدن، بثورات جلدی بنفش بر روی نقاط مختلف بدن از جمله: صورت، گردن و بازوها.
4- زخمهای وسیع بر دهان و لب
5- ترک خوردن و یا شکستگی ناخنها: در نتیجه التهاب مویرگهای خونی، ناخنها تغییر رنگ میدهند. در پایه ناخن، لکههای آبی و یا مایل به قرمز نمایان شود. تورم ناخن، موجب باد کردن و قرمز شدن پوست اطراف قاعده ناخن میشود.
6- تب و خستگی: در بسیاری از موارد، این علائم آنقدر شدید است که با فعالیتهای روزانه و ورزش تداخل پیدا میکند.
7- کاهش و یا افزایش وزن
8- حساسیت به نور خورشید و یا انواع نورهای فرابنفش.
9- یکی از علائم لوپوس که میآید و میرود، ریزش موها میباشد. ممکن است موها به صورت تکهای بریزند و یا نازک شوند.
10- پدیده رینود: در هوای سرد و یا در هنگام استرس، انگشتان دست و پای این بیماران دچار درد و بیحسی میشود. انگشتان به رنگ سفید و یا آبی درمی آیند. این پدیده در اثر گرفتگی مویرگهای خونی و کاهش جریان خون به مناطق بدن رخ میدهد. البته این پدیده در سایر افراد هم دیده می شود.
11- کندی تنفس
12- خشکی چشم
13- به راحتی پوست، کبود میشود.
14- کاهش حافظه
لوپوس باعث ایجاد ضایعات پوستی پروانهای شکل روی گونهها و بینی و درد مفاصل می شود
بیماریهای شبیه لوپوس
- لوپوس تا اندازهای شبیه آرتریت روماتوئید میباشد. هر دوی این بیماریها منجر به درد و ورم مفاصل میشوند.
- لوپوس تا اندازهای شبیه فیبرومیالژیا نیز میباشد. هر دوی آنها باعث خستگی و درد میشوند.
یکی از علائمی که میتوان لوپوس را از 2 بیماری فوق تشخیص داد، بثورات پوستی میباشد.
راههای تشخیص لوپوس
آزمایش خون برای وجود آنتی بادی ضد هستهای
عملکرد کلیه
زمان لخته شدن خون
بیوپسی (نمونه برداری) بافت
داروهای درمان کننده
کرمهای کورتیکواستروئید برای درمان بثورات پوستی
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای درمان تب و درد مفاصل
داروهای ضد مالاریا برای درمان درد مفاصل، زخمها و جوشها
کورتیکواستروئید خوراکی و یا تزریقی
داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی بدن
مراقبت در لوپوس
- وقتی در برابر نور خورشید قرار دارید، خود را بپوشانید.
- سیگار نکشید.
- ورزش کنید.
- استرس را از خود دور کنید.
- استراحت کافی داشته باشید. برخی از بیماران نیاز به 12 ساعت خواب شبانه دارند.
مشکلات شایع در لوپوس
1- مشکلات کلیه
حدود سهچهارم بیماران مبتلا به لوپوس، دچار مشکلات کلیوی میباشند. این مشکل، فاقد علائم آشکاری میباشد. برخی مردم، متوجه ورم پاها و یا مچ پاها میشوند. برخی از مردم وقتی متوجه مشکلات در کلیه میشوند که خون و یا پروتئین غیرعادی در آزمایش ادرار ظاهر شود.
2- مشکلات قلبی
ورم در اطراف قلب در بیماران مبتلا به لوپوس دیده میشود. این مشکل باعث درد در طرف چپ سینه میشود. برخی از افراد هم دچار لخته خون و بیماریهای دریچه قلب میگردند.
3- مشکلات ریوی
بافت ریه دچار ورم میشود و باعث تنفس مشکل و یا درد سینه میگردد.
برخی مواقع، لوپوس باعث درد سینه میشود که این درد مربوط به قلب و یا ریه نمیباشد. این درد در نتیجه ورم عضلات سینه و یا مفاصل دنده رخ میدهد.
4- مشکلات گوارشی
معمولا بیماری لوپوس، مشکل گوارشی در پی ندارد. اما برخی افرد دچار دلدرد، استفراغ، بلع سخت و ورم لوزالمعده یا کبد میشوند. این علائم در اثر لوپوس یا داروهای درمان کننده آن میباشد.
5- کم خونی
لوپوس و داروهای درمان کننده آن، موجب کم خونی میشوند. تعداد کمی گلبول قرمز در خون وجود دارد و به سرعت تخریب میشوند. علائم کم خونی شامل: خستگی، تپش قلب و نفس نفس زدن میباشد.
6- مشکلات عصبی
سردرد، یک مشکل شایع در این بیماران میباشد. مشکلات حافظه، کمتر شایع است. بعضی از بیماران مبتلا به لوپوس دچار سکته مغزی و تشنج میشوند.
7- سلامتی روح و روان
بیماران ممکن است دچار افسردگی و عصبانیت شوند.
بارداری و لوپوس
زنان مبتلا به لوپوس میتوانند باردار شوند. علائم لوپوس میآید و میرود. بهترین زمان برای بارداری، وقتی است که علائم کمتری وجود دارد. خانم باردار به پزشک خود باید بگوید که این بیماری را دارد.
نوزادان مبتلا به لوپوس
بیشتر نوزادان متولد شده از مادران مبتلا به لوپوس، سالم هستند. اما در موارد نادر، نوزاد متولد شده از مادر لوپوسی، دچار لوپوس میشود. این نوزادان دارای جوشهای پوستی، کمخونی و یا مشکلات کبدی میباشند. این علائم پس از چند ماه خوب میشوند و آسیب دائمی را ایجاد نمیکنند. برخی از نوزادان لوپوسی، دچار نقص قلبی میشوند.