يک کار نيک × ده
یک کار نیک × ده
انسان موجودی فطری است و انجام اعمال نیک با فطرت و ذات او سرشته شده است. تغییرات علمی و فناوری و پیشرفت تکنولوژی در جوامع امروز هم نتوانسته بر فطرت انسانی تأثیر بگذارد. بر این مبنا انسان فطرتاً به دنبال انجام اعمال نیک همچون حس دوست داشتن همنوع و کمک و یاری به اوست.
این فرهنگ و باور در کشور ما در یاری رساندن به همنوع خود که مطابق با سنتها و شرع اسلام است، بیشتر به چشم میخورد. مردم ما با اعتقاد به آداب و رسوم گذشتگان و اعتقادات دینی معتقدند که "بنی آدم اعضای یکدیگرند". طبق آموزههای دینی، انسانها در برابر هم مسئولند و باید برای رفع مشکلات و برآوردن حاجات خواهران و برادران دینی خود تلاش و مجاهده کنند. انسان به عنوان خلیفه خدا بر روی زمین و آیینه تمام نمای خداوند، باید همانگونه با دیگر همنوعان خود رفتار کند که خداوند با وی رفتار میکند. زمانی که به او نعمتی داده میشود این نعمت را با دیگران به اشتراک بگذارد و یا حداقل بخشی از آن را به افراد نیازمند هبه کند.
در ماه مبارک رمضان که ماه مهمانی خداست بندگان نیز به پیروی از تنها رزاق، و پیروی از سیره امامان معصوم علیهمالسلام دیگران را در شادی خود سهیم میکنند. مردمان نوعدوست کشورمان که اغلب دارای قلبی مهربان و بخشنده هستند، فقرا و نیازمندان را با کمکهای نقدی و غیر نقدی در سفره رنگین خود سهیم میکنند. این عمل یک نیاز حیاتی برای ادامه حیات بشر است؛ زیرا اگر افراد یک جامعه برای کمک به یکدیگر شتاب کنند، جامعهای بخشنده، با روح معنوی و سرشار از نشاط و شادی خواهیم داشت. کمک به نیازمندان موجب بالا رفتن حس نوعدوستی در جامعه میشود. در چنین جامعهای که افراد تلاش میکنند برای کمک از یکدیگر سبقت بگیرند، علاوه بر خیرات و برکات فردی و اجتماعی موجب تقویت روحیه تعاون و همکاری در سایر امور در سطح جامعه خواهد شد. بخشش، انفاق و کمک به نیازمندان اثراتی بر فرد و جامعه میگذارد که در زیر به برخی از آن اشاره میکنیم:
افزایش شادی و نشاط: اگر نگاهی به اطراف خود بیاندازیم افرادی که بخشندهاند شادترند و کمتر با مشکلات مادی دست و پنجه نرم میکنند. در صورتی که میزان بخشش در سطح جامعه افزایش پیدا کند نیازمندان کمتری نیز یافت میشود و در این حالت است که با برطرف شدن مشکلات اقتصادی خانوادهها این نشاط و شادی به اجتماع نیز سرایت خواهد کرد.
زمانی که افراد برای کمک به دیگران تلاش میکنند، از نظر روانی به آرامش نسبی دست پیدا میکنند. همچنین به دلیل نشاط و شادی که در فرد ایجاد میشود میتواند به میزان قابل ملاحظهای از افسردگیها و فشارهای روانی که بشر امروز غالباً با آن درگیر است کاسته شود
بالا رفتن روحیه تعاون و همکاری: وقتی افراد خود را در برابر دیگران مسئول بدانند و در مواقع ضرورت به کمک یکدیگر بشتابند میزان تعاملات اجتماعی و حس همکاری و همیاری به دیگران افزایش پیدا کرده و این حتی موجب تشویق دیگران به شرکت در یاری رساندن به همنوع نیز خواهد شد.
کاهش افسردگی: زمانی که افراد برای کمک به دیگران تلاش میکنند، از نظر روانی به آرامش نسبی دست پیدا میکنند. همچنین به دلیل نشاط و شادی که در فرد ایجاد میشود میتواند به میزان قابل ملاحظهای از افسردگیها و فشارهای روانی که بشر امروز غالباً با آن درگیر است کاسته شود. چنین افرادی حس خوشبختی بیشتری نسبت به دیگران دارند و در نهایت دچار یک تحول روحی میشوند که بازخورد این تحول به اجتماع و افرادی که با این فرد در ارتباط هستند نیز برخواهد گشت.
افزایش مهر و محبت: یکی از برکات و اثرات هدیه و بخشش، افزایش مهر و محبت در میان افراد است. در آموزههای دینی ما نیز به این مهم بسیار تاکید شده است. زمانی که افراد برای حل مشکلات یکدیگر تلاش میکنند و هدایا و صدقاتی به همنوعان نیازمند خود اعطا میکنند، این امر موجب بالا رفتن مهر و محبت میان افراد جامعه شده و به تبع آن از بسیاری تنشها، دشمنیها و کینهها کاسته خواهد شد. چه بسا این نیازمندان از بستگان و آشنایان فرد باشد که موجب مستحکمتر شدن پیوند خویشاوندی نیز خواهد شد.
زیاد شدن مال با بخشش: در قرآن آمده است خداوند به حسنات ده برابر پاداش میدهد. «مَن جَاء بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَن جَاء بِالسَّیِّئَةِ فَلاَ یُجْزَى إِلاَّ مِثْلَهَا وَهُمْ لاَ یُظْلَمُونَ ؛ هر كس كار نیكو بیاورد، ده برابر آن (پاداش) دارد؛ و هر كس كار بد بیاورد، جز مانند آن سزا نمىبیند، و به آنان ستم نمىشود.» هرکس که بخشندهتر است از نعمات بیشتری برخوردار خواهد شد. زیرا سنت خداوند هیچگاه تغییر پیدا نمیکند و قطعاً و یقیناً وعدهای که خداوند میدهد به وقوع خواهد پیوست. بنابراین کسانی که دست بخشنده دارند از نواحی دیگر بینیاز خواهند شد و از گشایش رزق و روزی در زندگی بهرهمند میشوند.
جلب رضایت الهی: بی شک هر عمل خیری رضایت خداوند را در پی خواهد شد مخصوصاً که این عمل قدمی در جهت برداشتن مشکلی از سر راه خلق خدا باشد. اگر هر یک از آحاد جامعه که تمکن مالی دارند با نیکوکاری و انفاق در راه خدا، دست نیازمندان را بگیرند جامعه ما به سمت دینی شدن و اسلامی شدن و جلب رضایت الهی حرکت خواهد کرد. در چنین جامعهای معنویت حکمفرما خواهد شد و خداوند نیز به چنین جامعهای نظر لطف و رحمت خواهد داشت.
کمک به نیازمندان موجب بالا رفتن حس نوعدوستی در جامعه میشود. در چنین جامعهای که افراد تلاش میکنند برای کمک از یکدیگر سبقت بگیرند، علاوه بر خیرات و برکات فردی و اجتماعی موجب تقویت روحیه تعاون و همکاری در سایر امور در سطح جامعه خواهد شد
حرکت به سمت عدالت اقتصادی: افراد متمول جامعه با انفاق بخشی از دارایی خود به نیازمندان و کسانی که از لحاظ اقتصادی در درجهای پایینتر از خود قرار دارند، جامعه را به سمت تعادل اقتصادی سوق میدهند. در این صورت است که به مرور فاصله طبقاتی در یک جامعه کاسته شده و همه از یک رفاه نسبی برخوردار خواهند شد.
کاهش فساد و آسیبهای اجتماعی: بسیاری از بزه کاریها و مصادیق فساد در جامعه به دلیل فقر، محرومیت و مشکلات اقتصادی است. اگر کسانی که تمکن مالی دارند به افراد نیازمند کمک کنند و مشکلات اقتصادی آنان حل شود از بسیاری از جرائم اجتماعی که امروز کشور با آن دست به گریبان است کاسته خواهد شد.
افزایش حس نوعدوستی : سخاوت موجب میشود آحاد بشر دیگر احساس تنهایی نکنند و بدانند که در صورت بروز مشکل کسانی هستند که به کمک آنها میشتابند و سایه مهر بر سر آنان میگسترانند. خداوند نیز با جماعت است. در جامعهای که افراد در کنار یکدیگر و با یکدیگر باشند خداوند نیز نظر عنایت به آنان خواهد کرد.
رونق گرفتن مراکز کمک به نیازمندان: در صورتی که افراد خیر به مراکز متولی کمک به نیازمندان مراجعه کنند و بخشی از درآمد خود را به این مراکز اختصاص دهند، افراد نیازمند با مراجعه به این مراکز نیاز خود را برطرف خواهند کرد. این عمل محاسنی دارد که از جمله آن این است که: اولاً مبالغ کمکی، به نیازمندان واقعی خواهد رسید و ثانیاً عزت نفس کسانی که کمک میگیرند نیز حفظ خواهد شد.
رسیدن به سعادت ابدی: آخرین و بهترین اثر و برکات بخشش و انفاق در راه خدا کسب درجات و مقامات اخروی است؛ زیرا این دنیا زود گذر و موقتی است و آنچه باقی است حیات اخروی است که جاویدان و همیشگی است.
بنا بر آنچه گفته شد برای افزایش روحیه تعامل، همکاری و همیاری به نیازمندان و بهبود خدمت رسانی، توجه به نکات زیر ضروری است:
بهتر است عطا و بخشش به صورت پنهانی باشد این عمل علاوه بر اینکه از سرشکستگی فرد نیازمند جلوگیری میکند از آلوده شدن عمل به ریا و تظاهر نیز جلوگیری میشود.
بهتر است عطا و بخشش بدون منت و اذیت رسانی به فرد نیازمند باشد. بخششی که در پی آن منتگذاری باشد سودی برای فرد بخشنده نخواهد داشت.
کمک به نیازمندان اگر از سوی مؤسسات خیریه صورت گیرد، کمکها به نیازمندان واقعی میرسد و همچنین از تکدیگری و گداپروری جلوگیری میشود.
رسانههای جمعی با تبلیغات خود میتوانند اهمیت، آثار و برکات کمک به دیگران را در زندگی فردی و اجتماعی افراد به مردم گوشزد کنند. تا از این طریق مردم تشویق شوند برای انجام چنین امور خیری با شتاب گام بردارند.
میلاد امام حسن بن علی المجتبی (ع) و آغاز هفته كمك به محرومان و روز اكرام بر تبیانیهای عزیز مبارک باد
منصوره فراهانی
بخش اجتماعی تبیان