يکي از مسائلي که به دنبال ظهور انگيزه ي کسب استقلال در نوجوان به وجود مي آيد اين است که نوجوان از پند و نصيحت، امر و نهي کردن و تحکم نمودن گريزان است و علت اين پديده از يک طرف عقده ي حقارتي است که نوجوان از دوران کودکي دارد و از طرف ديگر بيدار شدن همان حس استقلال طلبي است؛ او مي خواهد خود را همرديف بزرگترها بشناساند و برچسب کودک و وابسته بودن را از پيشاني خود برکند. با نوجواني با چنين روحيات، پيوسته از درِ پند و اندرز وارد شدن و امر و نهي کردن و بايد و نبايد گفتن، کاري عاقلانه نيست. او گمان مي کند که اين همه پند و اندرز از آن جا ناشي مي شود که ما خود را کامل و داراي قدرت درک و تشخيص و او را موجودي ناتوان و فاقد قدرت تشخيص مي دانيم و به همين علت پيوسته به او امر و نهي مي کنيم يا قيافه ي ناصح و اندرزگو به خود مي گيريم؛ و اين درست در نقطه ي مقابل حساسيت رواني اوست. از اين رو، پيوسته از در اندرز و نصيحت وارد شدن نه تنها کارساز نيست، بلکه آسيب هاي تربيتي نيز به دنبال دارد.

نوجواني که از بحران بلوغ عبور مي کند در حقيقت مقدار زيادي از وابستگي هاي خانوادگي را پشت سر مي گذارد و مي رود تا هويتي جديد و مستقل را تجربه کند. گرچه او هنوز نيازمند حمايت هاست; اما در بسياري موارد با خود يا در اعتراض به ديگران مي گويد: شما خيال مي کنيد من هنوز بچه هستم؟!

اين نوع گفتارها، گوياي همين روحيه است و به دليل واقعيت موجود در اين روحيه، سزاوار پذيرش و تناسب در برخورد است.

البته برخوردي منطقي و خارج از افراط و تفريط، نه به آن صورت که در غرب از هيجده سالگي و يا کمتر، جوان به حال خود رها شده و گويي مي خواهند از شر او راحت شوند و شکل تفريطي آن است که اين حالت انکار شده و به هيچ انگاشته گردد.

در توصيه هاي پيامبر اکرم (ص) مي بينيم که جوان بايد چون مشاوري امين، مورد مشورت قرار گيرد. نبايد مدام به نوجوان مان مانند دوران کودکي و نوپايي، بايد و نبايد بکنيم. قوانين زياد و حد و مرزهاي خشک و خارج از عرف، باعث مي شود نوجوان با خانواده فاصله ي بيشتري بگيرد. البته طبق فرهنگ ما، والدين نمي توانند فرزندشان را به حال خود رها کنند بلکه هنوز فرزند نوجوان نياز به راهنمايي و حمايت آن ها دارد. اما بهتر است به صورت نامحسوس باشد و به حس استقلال طلبي او لطمه نزد.

فرآوري: داودي

بخش خانواده ايراني تبيان

منابع:

کتاب رفتار والدين با فرزندان

سايت حوزه – بانک مقالات روان شناسي