بايد به پرواز ادامه داد

ريدلي اسکات، کارگردان انگليسي، در پنجمين دهه فعاليت حرفه‌اي‌‌اش همچنان پرکار است و 2فيلم ديگر از سري بيگانه را در دست ساخت دارد.

او که با ساخت قسمت اول همين سري درسال 1978 به شهرت رسيد و با بليد رانر (که مي‌توان آن را يکي از بهترين فيلم‌هاي ژانر علمي- تخيلي دانست) جايگاه خود را در بين علاقه‌مندان سينماي علمي-تخيلي پيدا کرد، در سن 72سالگي هم با همان انگيزه درباره فيلم‌هاي جديدش صحبت مي‌کند و در اين سن هم حاضر به عقب نشيني نيست و گفت‌وگو را اين چنين آغاز مي‌کند: «بيگانه چيزي بيشتر از يک سري فيلم ساده است».

بيگانه و بليدرانر، 2فيلم خوب ژانر علمي- تخيلي بودند اما اسکات در مورد فيلم اسطوره که با بازي تام کروز پس از بليدرانر ساخته شد، نظر چندان مثبتي ندارد و آن را کاري بي‌ارزش درکارنامه هنري‌‌اش مي‌داند؛ «تصور مي‌کردم فيلم خيلي خوبي خواهد بود اما ايده‌هاي فيلم اصلا جالب از آب در نيامد».

اسکات کار را با فيلم‌هاي باران سياه و تلما و لوئيز ادامه داد و بعد هم فيلم‌هاي 1492؛ فتح‌بهشت و نهنگ سفيد را ساخت و هر دوفيلم را از بهترين کارهاي مستقلش مي‌داند. او براي گلادياتور برنده جايزه اسکار شد ولي در عين حال بلک هاوک داون را بهترين فيلم جنگي چند سال اخير مي‌داند. او برخلاف بسياري از کارگردان‌هاي هم دوره‌‌اش در انگلستان، توانسته با هاليوود گلاويز و در نهايت پيروز از معرکه خارج شود.

در دهه گذشته او 9فيلم ساخت که با گلادياتور آغاز شد و با رابين هود پايان يافت. فروش جهاني فيلم رابين هود بيش از 300ميليون دلار بود. او حتي فيلم يک سال خوب را هم جزو کارهاي خوبش تلقي مي‌کند و در ادامه مي‌گويد: من حين ساخت اين فيلم بود که متوجه شدم بهترين شغل دنيا را دارم و شيوه کارم بهترين شيوه در جهان است.

سرکشي در برابر سيستم استوديويي

او حتي در مقاطعي که با سيستم استوديويي در افتاده، به نتيجه دلخواهش دست پيدا کرده است. پس از ساخت فيلم قلمرو بهشت استوديوي فاکس با او به‌شدت اختلاف نظر پيدا کرد و فيلم با حذف حدود يک ساعت به نمايش درآمد و طبيعي بود که با اين شرايط در گيشه شکست بخورد؛ در مقابل نسخه کامل‌تر آن که روي دي وي دي عرضه شد به‌مراتب بهتر بود و با استقبال منتقدان مواجه شد.

اين نخستين باري نبود که اسکات با استوديو بر سر مدت زمان فيلم‌هايش درگير مي‌شد. نسخه اصلي اسکات از بليد رانر هم در سال 1982 مورد توجه استوديو قرار نگرفته بود و ناچار شد تا به قول خودش نريشن اضافه کرده و پايان مسخره‌اي را به آن اضافه کند.

اسکات براي رابين هود هم راه مشابهي را در پيش گرفت و نسخه جديد آن 17 دقيقه طولاني‌تر است. اما برخلاف تجربه‌هاي قبل، اين بار منتقدان نظرات متنوعي درباره اين نسخه داشتند؛ براي مثال ورايتي نوشت: رابين هود نسخه تدوين اسکات نتوانست لذت تازه‌اي به تماشاگران ارائه کند و هنوز هم از نسخه‌هاي قبلي آن ضعيف‌تر است. اما اسکات که چندان نسخه‌هاي قديمي با هنرپيشه‌هايي چون کوين کاستنر، شون کانري و ارول فلين را قبول ندارد، درموردشان مي‌گويد: بيش از 80 فيلم با داستان رابين هود ساخته شده است و من از تماشاي آنها در دوران کودکي لذت مي‌بردم اما وقتي در بزرگسالي آنها را باز تماشا کردم به‌نظرم جالب نبودند، اين بود که تصميم گرفتم آخرين فيلم خوب از اين داستان را من ساخته باشم؛ البته نسخه کمدي مل بروکس از رابين هود، فيلمي عالي بود!

اسکات با انتخاب راسل کرو در نقش رابين هود انتظار داشت تا جادوي فيلم گلادياتور را به‌نوعي ديگر تکرار کرده باشد.رابين هود پنجمين فيلم مشترک آنهاست و نشان مي‌دهد که راسل کروي استراليايي هنرپيشه منتخب اسکات است.

از تيزر‌سازي‌ تا فيلمسازي

در طول دهه‌هاي اخير اسکات کمتر در کشورخودش فيلم ساخته است و ترجيح داده باوجود تمامي مشکلات در آمريکا کار کند. اسکات با خريد بخش عمده‌اي از سهام شرکت فيلمسازي شپرتون در سال 1995 عملا از سينماي انگلستان به‌طور کامل جدا شد. او پس از ساخت فيلم دوئل‌کنندگان در سال 1977 تابه‌حال فيلم کاملي در انگلستان نساخته است.

او کارش را با شبکه بي‌بي سي آغاز کرد و طراح توليد اين شبکه بود و يک سال پس از شروع کار آنجا را ترک کرد و شرکت خصوصي ساخت تيزرهاي تبليغاتي را تأسيس کرد و در آن بيش از 2700 تيزر توليد کرد. با سودآوري کلان اين شرکت او اين امتياز را داشت که در کار فيلمسازي آزادي عمل داشته باشد؛ «اين امتياز خيلي مهمي بود چون به من اجازه مي‌داد تا سوژه‌هاي فيلم‌هايم را با وسواس و دقت فراوان انتخاب کنم و نياز نداشته باشم که براي کسب درآمد حتما فيلمسازي کنم». کمي پس از تأسيس اين شرکت برادرش توني هم به او پيوست و در کنار هم کار اين شرکت را گسترش دادند. در حال حاضر اين شرکت با بيش از 50کارگردان در شهرهاي لس‌آنجلس، نيويورک، لندن و هنگ کنگ فعال است.

برنامه حرفه‌اي روزانه در 72سالگي

اسکات با وجود سن بالا هنوز هم برنامه‌اي کاملا حرفه‌اي براي زندگي‌اش دارد و هر روز صبح براي مرور فيلمنامه‌هاي جديد ساعت 6صبح از خواب بيدار مي‌شود. همين موضوع سبب شده تا فرزندان او هم با اتکا به تجربه و امکاناتي که پدرشان در اختيارشان قرارداده، دست به تجاربي در دنياي کارگرداني بزنند. جردن در سال گذشته فيلم شکاف‌ها را روي پرده سينماها داشت و ديگر فرزندش جيک، دومين فيلم بلندش به نام خوشامدگويي به خانواده ريلي را با بازي کرستن استوارت به پايان رسانده است.

ولي درکنار اين پروژه‌هاي خانوادگي، شرکت فيلمسازي اسکات فعاليت‌هاي فراواني را براي کارگردان‌هايي خارج از دايره فاميلي درنظر دارد که از آن ميان مي‌توان به داستان بازي مونوپولي، نسخه جديدي از کتاب دنياي شجاع نوين از آلدوس هاکسلي، داستان تأسيس برند گوچي با بازي آنجلينا جولي و اقتباسي از رمان گذرگاه از جاستين کرونين اشاره کرد. با اين برنامه پرترافيک، اسکات تا سال‌ها خيال بازنشستگي ندارد و مي‌گويد: به‌نظرم هيچ‌چيز بدتر از بيکاري نيست و بايد تا جايي که ممکن است به پرواز ادامه داد.

ريسک بزرگ اسکات

پروژه‌اي که او براي خودش در سال‌هاي آينده درنظر دارد ساخت 2فيلم از سري بيگانه به‌صورت سه‌بعدي است. با وجود موفقيت چشمگير اين فيلم، هرگز از اسکات خواسته نشد تا دنباله‌اي براي آن بسازد و افتخار آن نصيب جيمز کامرون و ديويد فينچر شد. اما با همکاري ديمون ليندلف - مغز متفکر سريال لاست - به‌عنوان همکار فيلمنامه‌نويس مي‌توان اميدوار بود او بتواند همچنان در دنياي فيلم‌هاي علمي- تخيلي خبرساز باشد. فيلم‌ها که داستانشان به سال 1949 باز مي‌گردد جايي براي شخصيت سيگورني ويور -ريپلي - ندارند و به ريشه‌هاي وجود اين موجودات کشنده مي‌پردازند.

اين اقدام اسکات مي‌تواند ريسک بالايي داشته باشد و به اعتبار او در اين سري فيلم لطمه بزند اما خود اسکات با يادآوري تجربه گلادياتور مي‌گويد: همه فکر مي‌کردند مي‌خواهم کپي جديدي از فيلم‌هاي قديمي بسازم اما ثابت کردم که آنها در اشتباه هستند.