200 نکته در سخنوری (قسمت4)

بسم الله الرحمن الرحیم

در دوشماره پیشین، 59 نکته از این مجموعه را از نظر گذراندید: در بخش اول این مقاله 13 نکته گذشت که مربوط به «تعریف سخنرانی» و «اهداف سخنرانی» بود. در بخش دوم 24 نکته درباره «عوامل مؤثر در سخنرانی» را دیدیم. در قسمت سوم  6 نکته درباره «اصول سخنرانی» و 22 نکته درباره «نکات پیش از سخنرانی» ذکر شد.

برای دیدن قسمت اول، قسمت دوم و قسمت سوم این مقالات، روی لینک مربوط کلیک نمایید.

60. سخنرانی خود را با نام و حمد خدا و درود و سلام بر پیامبر محبوب خدا صلی الله علیه و آله و خاندان ایشان و به ویژه امام زمان علیهم السلام و نفرین بر دشمنان آنان آغاز کنید.

مثلا چنین بگویید: «بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، ثم الصلوة و السلام علی سیدنا و نبینا ابی القاسم محمد و علی اهل بیته الطیبین الطاهرین سیما بقیة الله فی الارضین و لعنة الله علی اعدآئهم اجمعین من الآن الی قیام یوم الدین».

61. می توانید پس از یادکرد نام و ستایش خدا و درود بر پیامبر صلی الله علیه وآله و خاندان او علیهم السلام، آیه و یا حدیث و یا شعری را که با محتوای سخن شما ارتباط و تناسب دارد، در آغاز سخنرانی خود بخوانید.

مثلا اگر موضوع و محتوای سخنتان درباره «دعا» است، می توانید این آیه را بخوانید: «و قال ربکم ادعونی استجب لکم...؛ پروردگارتان گفت: شما بخوانید مرا، من هم اجابت می کنم شما را.»

62. شایسته است که در آغاز سخنرانی تان، موضوع و طرح و چارچوب بحث و سخن خود را برای شنوندگان بیان کنید.

مثلا چنین بگویید: «بحث امروز ما درباره اخلاص است که عنوانهای آن عبارتند از: تعریف اخلاص، ارزش و اهمیت اخلاص، آثار و فوایداخلاص، اقسام اخلاص، مراحل اخلاص، ویژگیهای مخلصان و....»

63. گاهی با خواندن یک یا چند بیت زیبای شعر، در آغاز سخنرانی تان، می توانید جذابیت خاصی به سخنرانی خود بدهید.

مثلا اگر در مجلسی برای «جانبازان» و «خانواده» های آنان سخن می گویید، می توانید زبان حال آنان را این گونه بازگو کنید: [از قیصر امین پور:]

64. برای آغاز سخنرانی خود، عبارات و جملات مناسب و زیبایی انتخاب کنید.

مثلا چنانچه موضوع سخنرانی شما درباره «شهادت» است، می توانید این جمله را بگویید: «خون جامه را ناپاک، اما [گاهی] جامعه را پاک می کند.»

65. گاهی بیان یک داستان جالب و زیبا در آغاز سخنرانی، بسیار مؤثر خواهد بود و جلب توجه خواهد نمود.

به طور نمونه، چنانچه موضوع سخنرانی شما «استفاده از روش غیر مستقیم در تعلیم و تربیت» است، می توانید داستان وضوگرفتن امام حسن و امام حسین علیهما السلام را، در حضور پیرمردی که اشتباه وضو می گرفت، بیان کنید.

66. گاهی می توانید سخنرانی خود را با طرح یک سؤال آغاز نمایید تا هم توجه شنوندگان را به سخنان خود جلب کنید و هم آنان را در سخنرانی تان شریک سازید.

مثلا چنانچه موضوع سخنرانی شما درباره «توبه» است، می توانید در آغاز آن، این سؤال را مطرح نمایید: «توبه و شرایط آن چیست و آیا توبه در آخر عمر پذیرفته می شود یا نه؟»

67. در ابتدای سخنرانی خود، ارزش و اهمیت موضوع سخنرانی تان را برای شنوندگان خویش بیان کنید تا به آن علاقه مند شوند و به سخنان شما تا پایان سخنرانی تان گوش فرا دهند.

به طور مثال، چنانچه موضوع سخنرانی شما درباره «تقوا» است، در آغاز سخنرانی خود، به ارزش و اهمیت «تقوا» ازنظر قرآن، از نظر معصومان علیهم السلام، از دیدگاه حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری و علما و دانشمندان بپردازید.

68. سعی کنید در همان آغاز، بر مجلس سخنرانی تان مسلط شوید. گاه با خواستن یک یا چند صلوات از جمعیت شنوندگان، می توانید این کار را انجام دهید.

69. گاهی در آغاز برخی از سخنرانیها، خوشامدگویی به شنوندگان لازم است.

به طور نمونه، می توانید چنین بگویید: «به همه حضاری که به این مجلس تشریف آورده اند، عرض سلام و خوشامدگویی دارم. امیدوارم ثوابی از این مجلس، در پرونده اعمال ما و شما ثبت و ضبط شود.»

70. باید در کیفیت و کمیت مقدمه سخنرانی خود دقت نمایید. مثلا کمیت مقدمه سخنرانی تان نباید آن قدر طولانی شود که فرصت چندانی برای بیان اصل سخنرانی تان باقی نماند.

71. همه قوای خود را در مقدمه سخنرانی تان به کار نبرید، بلکه برای بقیه سخنرانی خود نیز ذخیره نگاه دارید. از این رو، در مقدمه سخنرانی خویش باید از حدت و حرارت به خرج دادن خودداری کنید تا برای ادامه سخنرانی، با خستگی روبه رو نشوید و حنجره شما توانایی سخن گفتن را نیز داشته باشد.

72. در آغاز سخنرانی، از مطالبی که مورد قبول و توافق میان شما و شنوندگان تان است، استفاده کنید تا آنان، در همان آغاز، نسبت به شما و محتوای سخنرانی تان علاقه مند شوند و موضعگیری منفی نکنند.

مثلا اگر برای کسانی سخن می گویید که «ولایت فقیه» را قبول دارند، اما درباره «حدود و اختیارات ولی فقیه» سؤالات و شبهاتی دارند، شما در آغاز سخنان خود، از «ارزش و اهمیت ولایت فقیه» و سپس از «آثار و فواید ولایت فقیه» و آن گاه از «شرایط ولی فقیه» و در پایان سخنانتان، از «حدود و اختیارات ولی فقیه» سخن بگویید.

ادامه دارد...

نویسنده: عبدالرحیم موگهی

منبع: شمیم یاس، شماره 3

تنظیم برای تبیان: گروه حوزه علمیه