آنجا كه كوير به جنگل می‌رسد
آنجا كه كوير به جنگل مي‌رسد
شيخ حسن جوري، بايزيد بسطامي، جنگل ابر يا بزرگ‌ترين كاروانسراي اين مرز پرگهر... تأمل در هركدام خيالي است نازك و شاعرانه، از رزم و عرفان گرفته تا تاريخ و طبيعت. بي‌دليل نيست كه اين ديار را نگين 4 فصل استان ناميده‌اند.
نامش شاهرود است. اين نام به دليل جلگه‌اي حاصلخيز بوده كه از رودشاه سيراب مي‌شده است. هر چند که در قديم به آن شخره و شاخره هم گفته‌اند.
زيبايي 4 فصل جنگل
دوست داريم همين اول قصه شما را با خود به يك رويا ببريم. تعجب نكنيد اتفاقا اين بار روياي شما بي‌كم و كاست به واقعيت مي‌پيوندد. اين بار مي‌توانيد لطافت ابر را زير پاي خود احساس كنيد. اينجا ايران است 50 كيلومتري شرق شاهرود. اينك از نردبام احساست بالا آمده‌اي. شاعرانه‌ترين لحظه، شاهكار، يك تابلوي بي‌نظير و... در وصفش مي‌ماني. اينجا نقطه اتصال كوير و جنگل است. در ادامه همين مسير شما به جنگل‌هاي سبز خواهيد رسيد. تضاد طبيعت طنازي مي‌كند. كوير به جنگل و آسمان به زمين آمده است. بر اين بلندا، ابر را نفس مي‌كشي و چشم را بر بيكران جنگل خواهيد دوخت. مجاورت 2 ناحيه كم‌فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ابر) باعث شده هر وقت زمين انرژي مي‌گيرد ابرها جابه‌جا شوند. اطراف اين شاهكار، پوششي گياهي است از همه رنگ. هر فصل، اين خاك رنگ و بويي دارد. سنگ تمام گذاشته است اين خالق بي‌همتا.
شكار بي‌شكار
طبيعت گردي جان را تازه مي‌كند و روح را نوازش. از بالاي ابرها فرود خواهيم آمد و در دره‌هاي طولاني و عميق قدم برمي‌داريم. ارتفاعات به هم پيوسته با صخره‌هايي استوار. قله بلند يخدان 2 هزار و 900 متر ارتفاع دارد، دره‌هايش وهم‌انگيز است؛ خانه‌اي امن براي حيات وحش، در امان از زخم نيشتر شكارچيان.
اهميت اينجا بيشتر به دليل وجود تنوع حيوانات وحشي است. هنوز چندين قلاده پلنگ در اينجا زنده مانده‌اند. البته بعيد است شما با چند ساعت حضور، افتخار ملاقات آنها را پيدا كنيد. پرندگان كمياب، كبك دري، گله‌هاي قوچ و ميش و كل و بز اين كوهستان را به منطقه‌اي بسيار پر اهميت تبديل كرده است.
منطقه حفاظت شده ديگري به نام خوارتوران در قسمت جنوب شرقي شاهرود وجود دارد كه يك گورخر معروف به نام گورخر ايراني را در شناسنامه خود دارد. اين حيوان زيبا منحصر به كشور ايران است. در قلمروي گورخرها حيواناتي ديگر نظير خرگوش، كبك، تيهو، هوبره، تشي، باقرقره، شغال، پلنگ، گرگ، كفتار، آهو، جبير، كل، بز، ميش و قوچ نيز زندگي مي‌كنند.
اين منطقه ممنوعه بزرگ‌ترين منطقه حفاظت شده در ايران است با مساحتي بيش از يك‌ميليون هكتار. اگر شما مسحور دنياي وحش هستيد به شما پيشنهاد مي‌دهيم از منطقه حفاظت شده خوش ييلاق بازديد كنيد. اين منطقه در قسمت شمال شرقي شاهرود قرار گرفته است، شايد موفق شويد يك خرس را رويت كنيد!
تپه‌هاي سنگ چخماق
هميشه ديدن آثار و اشياي بازمانده از انسان‌هاي اوليه شگفت‌انگيز است، پس تا فرصت داريد ديدن تپه‌هاي سنگ چخماق را از دست ندهيد. حتما با شنيدن اين نام به ياد آتش درست كردن انسان‌هاي اوليه مي‌افتيد. نگران نباشيد اين تپه‌ها 8 كيلومتر از شهر فاصله دارند، اين تپه‌ها براي اولين بار در سال 1971 ميلادي توسط باستان‌شناسان مورد كاوش قرار گرفت و تيغه‌هايي براي بريدن سنگ و اشياي شكار را در آن پيدا كرده‌اند. دو تپه شمالي و جنوبي آن به دوران اسلامي باز مي‌گردد و ساير تپه‌ها نيز به دوره‌هاي ديگر متعلق است.
اگر باز هم فرصت داريد مي‌توانيد از تپه خوريان ديدن كنيد، اينجا هم فقط و فقط 10 كيلومتر از شهر فاصله دارد. در اين تپه نيز كلي آثار متعلق به انسان‌هاي پيشين شامل ظروف سنگي، درفش‌هاي استخواني، مهرهاي سفالي و... متعلق به هزاره 5 پيش از ميلاد به دست آمده است.
اندر پيچ و خم قلعه
نه تنها شاهرود، بلكه شهرهاي اطراف شاهرود نيز داراي قلعه‌هاي بسياري از اعصار مختلف هستند. از ميان اين همه، هر روز هنري از نياكان نيك سرشت ايراني از دل خاك سر بر مي‌آورد. در چند سال اخير در يكي از روستاهاي نزديك شاهرود يك قلعه مستطيلي شكل با ارتفاع 15 متر مربوط به زمان پارت‌ها و ساسانيان با قدمتي 2000 ساله كشف شد كه در داخل آن بقاياي كوره آجرپزي و سفالينه‌هاي مربوط به دوران‌هاي مزبور به دست آمد. بنا بر نظر كارشناسان اين قلعه در ابتدا 3 طبقه بوده است.
ميامي يكي ديگر از قلعه‌هاي منطقه است، كمي شبيه نام‌هاي ژاپني است و همنام ايالتي در آمريكا كه برخي از اهالي محلي به شوخي به آن ايالت ميامي مي‌گويند. ديدن اين قلعه خالي از لطف نيست، حداقل براي تأسف خوردن! در حال حاضر اين قلعه چيزي شبيه ويرانه است. آنچه از شواهد بر مي‌آيد اين قلعه به دليل تهاجم مغول‌ها ويران شده است. غير از اين قلعه، بر بام كوه ميامي، قلعه اراكي وجود دارد كه داراي 4 برج، يك دروازه آجري و آب انبار بزرگ است.
خانه‌اي به نام يغمايي‌ها
در خيابان تهران، خيابان 8 شهريور، خانه‌اي بي‌نظير وجود دارد از حيث معماري. اين بنا كه قسر در رفته از دست ساخت و سازها، يكي از زيباترين خانه‌هاي شاهرود قديم به شمار مي‌رود.
به اين ساختمان، خانه يغمايي‌هاي شاهرود مي‌گويند. خود شما اذعان خواهيد كرد كه المان‌هاي به كار رفته در معماري اين بنا در شهر شاهرود بي‌نظير است. نقشه آن به صورت يك حياط مركزي است كه ورودي خانه به‌وسيله يك راهرو به حياط وصل مي‌شود.
يك بالاخانه روي راهرو نيز قرار گرفته است كه با عبور از يك راه پله مارپيچي مي‌توانيد به آنجا برويد. اين بنا در سال 1305 شمسي ساخته شده است.
در بخش غربي حياط نيز حوضخانه، اتاق‌هاي مهمان، آب انبار، ايوان و تنها بادگير شهر قرار گرفته است.
گروه گردشگري تبيان- الهام مرادي
منبع: جام جم