تومور مغزي

brain tumor

تومور مغزي به رشد يک توده غير طبيعي در مغز که امکان دارد خوش خيم يا بدخيم باشد، اطلاق مي شود. توجه داشته باشيد که يک تومور خوش خيم مغز ممکن است به اندازه ي يک تومور بد خيم ناتواني ايجاد کند، مگر اين که به طور مناسب تحت درمان قرار گيرد.

انواع تومورهاي مغزي

به طور کلي مي ‌توان تومورهاي مغزي را به دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم بندي کرد:

تومورهاي اوليه آن هايي هستند که از مغز و پرده‌ هاي پوشاننده آن (سخت شامه يا Dura mater) منشاء مي ‌گيرند.

تومورهاي ثانويه از ساير مناطق بدن مثل ريه، پستان،‌ دستگاه گوارش و... به مغز انتشار يافته ‌اند و اصطلاحاً متاستاز ناميده مي ‌شوند.

از نظر شيوع، تقريباً هر دو مورد مشابه هستند و مي توان گفت هر کدام نيمي از موارد را تشکيل مي‌ دهند. اما در برخي آمارها شيوع متاستاز، بيشتر از گروه تومورهاي اوليه است.

از نظر ميزان بدخيمي مي ‌توان متاستازها را تماماً بدخيم در نظر گرفت، در حالي که تقريباً‌ نيمي از تومورهاي اوليه خوش خيم هستند.

اگر چه احتمال پيدايش تومورها در هر سني وجود دارد اما بيشتر در کودکان 3 تا 12 سال و بزرگسالان 40 تا 70 ساله مشاهده مي ‌شوند. اغلب تومورهاي مغزي کودکان از نوع اوليه هستند.

علائم تومورهاي مغزي:

تومورهاي مغزي بسته به نواحي درگير مي‌ توانند علائم بسيار متنوع و بعضاً گول زننده‌ اي را پديد آورند.

بعضي از اين علائم به حدي موذي و مرموز هستند که گاه حتي متخصصين را هم به اشتباه مي ‌اندازند. به اندازه اي که گاه ماه ها حتي سال ها زمان لازم است تا توموري تشخيص داده شود.

اين علائم مي‌ توانند به صورت حاد و ناگهاني يا بسيار تدريجي و موذيانه پديد آيند.

محل درگير، سرعت رشد تومور، ‌ميزان دقت فرد بيمار، سطح فرهنگي - اجتماعي او و بسياري از موارد ديگر مي ‌توانند در سرعت تشخيص ارزش داشته باشند.

بعضي از علائم اين تومورها عبارت هستند از:

سردرد، تشنجات، اختلال حافظه، تغييرات خلق و خو، اختلال در قدرت عضلاني بخشي از بدن، اختلالات حسي در بخشي از بدن، اختلال پيشرونده تکلمي و علائم متفرقه ديگر.

عوامل افزايش دهنده خطر

عوامل خطر ذکر شده در زير مربوط به سرطان هاي ساير نقاط بدن که به مغز گسترش مي يابند هستند:

* تغذيه نامناسب، به خصوص کم بودن فيبر غذايي عامل خطر سرطان روده

* سيگارکشيدن عامل خطر سرطان ريه

* مصرف الکل عامل خطر سرطان کبد

* قرار گرفتن بيش از حد در مقابل آفتاب عامل خطر ملانوم بدخيم پوست

* وجود يک سرطان ديگر در هر نقطه اي از بدن

عواقب مورد انتظار

در صورتي که تومور مغزي درمان نشود، آسيب دائمي مغز يا مرگ در انتظار بيمار خواهد بود.

رشد تومور به خارج توسط استخوان هاي جمجمه محدود مي شود، بنابراين اين مغز است که در اثر رشد تومور، تحت فشار قرار مي گيرد. اگر تومور زود کشف شود و به سرعت جراحي شود يا تحت اشعه درماني و شيمي درماني قرار گيرد، بهبود کامل اغلب امکان پذير خواهد بود.

عوارض احتمالي

ناتواني يا مرگ، در صورتي که نتوان تومور را به علت اندازه يا جاي خاص آن، تحت عمل جراحي قرار داد.

طرز تشخيص تومور

تشخيص تومور مغزي معمولا متضمن چند مرحله است؛ يک معاينه جسماني و عصبي کامل مي‌ تواند پزشک را به وجود تومور مغزي مظنون سازد. بسته به نتايج حاصل از اين معاينه، پزشک ممکن است براي دست ‌يابي به تصاوير دقيق ‌تر از مغز يک سي‌ تي ‌اسکن يا ام. آر. آي درخواست کند.

ممکن است براي بررسي و مشاهده عروق خوني موجود در داخل و اطراف تومور مغزي به آرتريوگرافي(شريان ‌نگاري) مغزي نياز باشد. به آزمون‌ هايي که ساير نقاط بدن را ارزيابي مي ‌کنند، ممکن است براي جستجوي خاستگاه تومور مغزي احتياج شود.

ناگفته نماند نمونه‌ برداري بافتي (بيوپسي) يعني برداشتن تکه ‌اي از تومور براي بررسي ميکروسکوپي، در برخي از موارد براي شناسايي نوع تومور لازم است.

درمان

در صورت امکان، عمل جراحي و برداشتن تومور تا حد ممکن(تا به اين ترتيب از فشار روي مغز کاسته شود.)

امکان دارد از اشعه درماني استفاده شود.

تومورهاي خوش ‌خيم معمولا قابل معالجه هستند؛ هر چند گاهي محل تومور، برداشت کامل آن را غيرممکن مي‌ سازد. چنان چه توموري به داخل بافت مغز نفوذ پيدا کند، به طوري که برداشت کامل آن امکان‌ پذير نباشد، احتمال عود بيماري بعد از عمل جراحي وجود دارد. هم تومورهاي خوش ‌خيم و هم انواع بدخيم مي ‌توانند باعث اختلالات عصبي عميق و جبران‌ ناپذير شوند. فراموش نکنيد تومورهاي بدخيم اوليه يا ثانويه قابل علاج نيستند. تومورهاي مغزي ممکن است مسير جريان مايع مغزي نخاعي در مغز را مسدود ساخته و با تجمع اين مايع در داخل و اطراف نسج مغز باعث افزايش فشار بر ساختار‌هاي مغز ‌شوند. اين يکي از عوارض جدي تومورهاي مغزي است که اصطلاحا به آن هيدروسفالي مي ‌گويند. براي دفع فشار و کاهش خطر آسيب بيشتر به مغز، گاهي تخليه اين مايع ضرورت پيدا مي ‌کند.