وقتی فرشتگان سوگوار می شوند
وقتي فرشتگان سوگوار مي شوند
کنار آمدن کودکان با مرگ عزيزان
مرگ عزيزان يا افرادي که مورد توجه ما هستند تغييرات زيادي را در زندگي ما ايجاد مي کند. اين موضوع براي کودکان نيز مصداق دارد. براي آنکه بتوانيم در چنين شرايطي به يک کودک کمک کنيم تا با مساله مرگ کنار بيايد لازم است بدانيم که آنها درباره مرگ چگونه فکر ميکنند و چه چيزي براي آنها تغيير ميکند.
هيچ دو کودکي بطور يکسان نسبت به مرگ کسي که او را دوست دارند پاسخ نميدهند. بههمين دليل نحوهکمک به آنها نيز متفاوت خواهد بود و به تجربيات گذشته آنها، سن و سال آنها و حوادث پس از وقوع مرگ بستگي دارد. در اين مواقع ضمن آنکه سعي ميکنيد اعتقادات معنوي خانوادگي خود را بطور ساده براي کودکتان بيان کنيد، اين احتمال را نيز در نظر داشته باشيد که ممکن است کودکتان گفتهها و رفتار شما را عينا تکرار کند بدون آنکه مفهوم درستي از مرگ درک کرده باشد. لذا در ادامه اين يادداشت به اين مطالب توجه کنيد:
- مطمئن شويد کودکتان دچار تصورات نادرست نشده باشد
بچهها معتقدند که تفکرات، احساسات و گفتههايشان قدرت جادويي دارند. تمام آنها ممکن است گاهگاهي از افرادي که آنها را دوست دارند مانند خواهر يا برادر کوچکتر ناراحت و حتي عصباني شوند. بنابراين به هنگام وقوع مرگ اطرافيان خود بايد به آنها تفهيم شود که عصبانيت يا حتي آرزوهاي ناگوار، نميتواند سبب مرگ کسي شود. حتي گاهي اوقات نياز است که اين موضوع به نوجوانان، جوانان و حتي افراد بزرگسال نيز گوشزد شود.
هيچ دو کودکي بطور يکسان نسبت به مرگ کسي که او را دوست دارند پاسخ نميدهند
- براي کودکان روند طبيعي قبل از حادثه را احيا کنيد
توجه داشته باشيد که مرگ ميتواند زندگي کودک شما را تا مدتهاي طولاني تحت تأثير قرار دهد. گاهي اوقات اين کودکان داغديده، در زندگي خود دچار افسردگي و مشکلات هيجاني و احساسي شديد ميشوند. در مقابل، کودکاني که به خواستههايشان در اين وضعيت توجه ميشود و مورد کمک و حمايت بزرگسالان موثق و مطمئن قرار ميگيرند و نيز کساني که شرايطي عادي و پايدار برايشان مهيا ميشود از اين مشکلات هيجاني رهايي مييابند.
اولين مطلبي که براي حصول اطمينان از آسيب نديدن اين کودکان هنگام مرگ اطرافيان و حتي والدين بايد مورد توجه قرار گيرد، نحوهي رفتار و معاشرت با آنهاست. در صورت بروز حوادث منجر به مرگ، بايستي به کودکان اجازه داده شود که در فرآيند سوگواري و غم و اندوه خانواده مشارکت داشته باشند. در اين صورت کودکان نيز شبيه به افراد بزرگسال هر چه زودتر به شرايط عادي و طبيعي قبل از مرگ برخواهند گشت.
- اجازه دهيد کودکان همراه بزرگسالان عزاداري کنند نه شبيه آنها
از آنجايي که کودکان تصور درستي از مرگ و برگشت ناپذيري آن ندارند ممکن است در حين عزاداري اعضاي خانواده، مشغول بازيهاي شاد و فعاليتهاي عادي و روزمره خود شوند. در اين وضعيت نبايد آنها را تنبيه کرد و يا مورد غضب قرار داد و مجبورشان کرد که مانند بزرگسالان عزاداري کنند. اگر به اندازه کافي بزرگ شده باشند آثار غم و اندوه خود بخود در چهره آنها نمايان خواهد شد و نيازي به تهديد و يا تنبيه نخواهند داشت.
همچنين نبايد کودکان را از احساس غم و اندوه بزرگسالان دور نگه داشت البته به شرطي که اين موضوع سبب وحشتزدگي آنها نشود. چنانچه حس ميکنيد توان و قدرت کافي براي مراقبت کافي از کودکتان را در هنگام سوگواري نداريد حتماً از ديگران کمک بخواهيد و اجازه ندهيد کودکتان به تنهايي خيلي از شما دور شود. اجازه دهيد ديگران او را به فعاليتهاي عادي و روزمرهاش سرگرم کنند و به نيازهاي او توجه نمايند.
چنانچه کم توجهي به فرزندتان در روزها و هفتههاي بعد نيز مشاهده شد حتماً به مشاورهاي روانشناسي و درمانگرها مراجعه نماييد تا بتوانيد خود و خانوادهتان را به شرايط عادي زندگي برگردانيد. در غير اينصورت بيشترين خطر متوجه بروز سوء رفتارها در فرزندان خردسالتان خواهد شد.
- به کودکتان خود آگاهي دهيد
با مرگ يک عزيز و يا حتي والدين، بچههاي مدرسهاي (10- 7 ساله) تصور ميکنند که آنها نيز خواهند مرد. علائم اين گونه تصورات ميتواند خودداري از رفتن به مدرسه، سردردها و شکم دردها و حتي مشکلات رفتاري باشد. مهمترين کار در اين وضعيت صحبت کردن با آنها، جويا شدن احساسات و تصورات آنها و قوت قلب دادن به آنهاست.
بهعنوان مثال، چنانچه علت مرگ شخص متوفي بيماري باشد و يا شخص متوفي جوان باشد، اغلب کودکاني مدرسهاي دچار تصورات غلط ميشوند و اظهار ميکند که از سلامت جسمي برخوردار نيستند. در اين شرايط بهترين کار دادن
اطمينان از سلامتي جسماني به آنهاست.
چنانچه فرزندتان اظهار ميکند که سردرد يا شکم درد دارد با بردن او به پزشک به او اطمينان دهيد که از سلامت کامل جسماني برخوردار است. در عين حال از روانشناسان کودک و نوجوان و يا مشاوران با سابقه، در کار کردن با کودک غم ديده کمک بگيريد. گاهي اوقات چندين جلسه بازي درماني ميتواند به کودک کمک کند که احساسات درونياش را بيان کند و بدين ترتيب بدون نياز به خدمات پزشکي و درماني خاص، دردهاي فيزيکياش برطرف شود.
مريم عطاريان- بخش خانواده و زندگي
مقالات مرتبط
براي اطلاعات بيشتر در اين زمينه مي توانيد با بخش مشاوره سايت تبيان تماس برقرار کنيد.
کاربران محترم مي توانند نظرات خود در اين زمينه را در انجمنهاي تخصصي تبيان در ميان بگذارند.