سهم سلامت از برنامه‏هاي مدرسه

آيا تا به حال به رفتار نشستن وراه رفتن همکاران خود توجه کرده‏ايد؟ دانش‏آموزانتان در مقابل شما چگونه مي‏ايستند؟ آيا هنگام کار کردن با رايانه، احساس نمي‏کنيد سرتان به جلو تمايل پيدا کرده است؟ آيا تا به حال با دانش‏آموزاني که پشت گرد يا گودي کمر زيادي دارند، روبه‏رو شده‏ايد؟ از نحوه‏ي صحيح حمل کيف چه اطلاعاتي داريد؟

آيا علايم و عوارض ناشي از نابهنجاري‏هاي وضعيتي را مي‏دانيد و... يکي از شاخص‏هاي مهم توسعه‏يافتگي کشورها، سطح سلامت و تندرستي افراد جامعه است. آينده‏ي هر جامعه بر پويايي و سلامت رواني و جسماني نوجوانان و جوانان آن جامعه ميتني است؛ به همين سبب، وجود افراد سالم و توان‏مند، بزرگ‏ترين سرمايه‏ي ملي يک جامعه محسوب مي‏شود.

با آن‏که زندگي ماشيني امروز پيش‏رفت‏هاي صنعتي و فن‏آورانه و رفاه بسياري براي انسان به‏ارمغان آورده و منشأ خدمات ارزنده‏اي به انسان‏ها شده، عوارض متعددي را نيز در پي داشته است. از اساسي‏ترين عوارض آن مي‏توان به جاي‏گزيني ماشين با نيروي عضلاني اشاره کرد که زمينه‏ساز فقر حرکتي، بي‏تحرکي و چاقي است. علاوه بر اين عوامل، الگوهاي غلط نشستن، ايستادن، راه رفتن و حمل اشيا، استفاده از پوشاک نامناسب (کفش)، بيماري‏ها، وراثت، وضعيت‏هاي شغلي، فرهنگ و ويژگي‏هاي آنتروپومتري نيز باعث ضعف و اختلال در رشد مي‏شوند.

اختلال و ضعف در رشد، سبب ايجاد نابهنجاري‏هاي بدني مي‏شود و شخص وضعيت مطلوب خود را از دست مي‏دهد. اين ضعف‏ها، ضعف‏هاي اندام‏هاي ديگر بدن مانند دستگاه گردش خون و تنفس را در پي دارد. از طرف ديگر، نابهنجاري‏هاي وضعيتي و اسکلتي بر سلامت رواني افراد اثر مي‏گذارند و باعث کاهش اعتمادبه‏نفس و ايجاد افسردگي مي‏شوند. امروزه در کشورهاي پيش‏رفته‏ي جهان، براي شناساندن وضعيت بدني صحيح به مردم، برنامه‏ريزي‏هاي جامع و دقيقي صورت گرفته است؛ به‏طوري که صاحبان صنايع و سازندگان وسايل مورد نياز مردم، (مانند ميز، صندلي، مبلمان و پوشاک)، يکي از وجوه برتري خود از رعايت استانداردهاي علمي در زمينه‏ي وضعيت بدني مي‏دانند.

با توجه به اهميت سلامت رواني و جسماني دانش‏آموزان در برنامه‏هاي آموزش براي همه EFA^1 ،اهداف توسعه‏ي هزاره و تأکيد براي فرصت‏هاي سلامت‏جويانه در سطح بين‏المللي از سوي نهادهايي چون سازمان بهداشت جهاني WHO² و يونسکو و بالاتر از همه، تأکيد دين مبين اسلام بر بهداشت و سلامت، گنجاندن موضوع سلامت در برنامه هاي مدرسه بايد به يکي از عناصر ثابت و فراگير تبديل شود.

فرض به آن است که اولياي هر مدرسه، بر اساس تحليلي که از وضعيت جاري به‏عمل مي‏آورند، بايد برنامه‏ي عملي را تدوين کنند. اولياي هر مدرسه، با توجه به وضعيت خاص آن مدرسه ازنظر قومي، جنسيتي و موقعيت جغرافيايي، دانش‏آموزان و کارکنان آموزشي و غير آموزشي، فرهنگ حاکم بر ارتباط خانه و مدرسه و عملکرد تحصيلي-تربيتي دانش‏آموزان، بايد برنامه‏هاي خاصي داشته باشند. به اين سبب، در نظر داريم شما را با انواع نابهنجاري‏هاي‏وضعيتي، که در ساختار قامت افراد ايجاد مي‏شود، و راه‏هاي پيش‏گيري از آن‏ها آشنا کنيم تا شما هم در هر لحظه از زندگي، ناگزير به تفکر باشيد که چگونه راه برويد، بايستيد، بنشينيد و حرکت و فعاليت داشته باشيد. گنجاندن موضوع سلامت در برنامه‏هاي مدرسه هم از برنامه‏هاي اولويت‏داري است که بايد به موازات اين مسئله پيش‏برود.

با توجه به افزايش روزافزون نابهنجاري‏هاي‏وضعيتي مانند سر رو به جلو، پشت گرد، کمر گود، پشت کج، شانه‏هاي نامتقارن، زانوي ضرب‏دري، زانوي پرانتزي، انگشت شست کج و... در ميان دانش‏آموزان دوره‏هاي متفاوت تحصيلي، مديران مدارس مي‏توانند با فعاليت‏هايي از قبيل تشکيل جلسه‏هاي آموزش خانواده و اطلاع‏رساني از طريق بروشور و يا فعاليت‏هاي ديگر، براي افزايش سطح کيفي ساعت درس تربيت بدني و در نهايت، افزايش سطح سلامت جامعه گام‏هاي مهمي بردارند.