فصل تازه لبخند

قدرت شفابخش خنده بر کودکان

به اعتقاد محققان، «خنده‏»، قوی‏ترین داروست. «ویلیام فرای»، استاد ممتاز دانشگاه «استنفورد» که در تحقیقات مربوط به خنده، پیشگام بوده، متعقد است خندیدن به عنوان یک عمل فیزیکی، فواید بسیاری برای سلامتی دارد؛ ماهیچه‏های صورت و بدن حرکت می‏کند، ضربان قلب بالا می‏رود، تنفس با افزایش مبادله‏ای اکسیژن تقویت می‏شود و همه‏ی اینها مشابه اثر مفید ورزش بر بدن است.

در یک پژوهش در دانشگاه «یوسی‏ال‏ای» محققان، آزمون تاثیر خنده‏ی کودکان بر بیماری‏های جدی مانند سرطان را ترتیب دادند. نتایج نشان داد که فیلم‏های خنده‏دار، به کودکان کمک می‏کند تا احساس درد و ناراحتی را کنترل کنند. یکی از محققان این مطالعه، برای کودکان لطیفه تعریف می‏کرد و شکلک در می‏آورد. یکی از کودکان این تحقیق می‏گوید: «بهانه‏ای برای خندیدن، موجب می‏شود درد را فراموش کنیم. وقتی ما می‏خندیم، شاید خوب نشویم اما احساس بهتری پیدا می‏کنیم.» شوخی، یک تجربه‏ی شخصی برای کودکان است و بستگی به سطح رشد یعنی سن و سطح فکر آنان دارد.

به اعتقاد «پل مک گی»، محقق امور کودکان و نویسنده‏ی مقاله‏ی «درک و ارتقای خنده در کودکان»، فرآیندی در کودکان رخ می‏‏دهد که آنان با خندیدن با همدیگر، احساس می‏کنند که به هم نزدیک‏ترند و این فرآیند، می‏تواند طی 12 ماه شکل‏ گیرد. در راستای این ویژگی مثبت، مواردی وجود دارد که پدر و مادران و دیگر افراد بزرگسال، می‏توانند آنها را برای افزایش و رشد شادی در کودکان به کار گیرند حس خندیدن در طول دوران رشد کودک به صورت زیر تغییر می‏کند:

10هفته بعد از تولد: خنده‏ی غیرارادی در حالت ناگهانی و یا آرامش شکل می‏گیرد، البته پس از 10 هفته و در هفته‏ شانزدهم، ممکن است کودک حدود یک‏ساعت در طول روز بخندد.

6 تا 12 ماهگی: اولین خنده‏های کودک، معمولاً از روی شوخ طبعی بوده و به دلخواه نیست، بلکه پاسخی‏ است در برابر صدا و لمس، مانند خنده بعد از قلقلک دادن. در این سن، کودک از یک عمل غیر منتظره خوشحال می‏شود مانند بازی «دالی موشه».

یک سالگی: در این سن، خنده از عکس‏العمل فراتر می‏رود و به شکل تقلید، تغییر می‏کند.

2سالگی: به صورت اشتباه کردن برای نشان دادن برتری انجام می‏گیرد مانند اینکه شما از او بپرسید: «آرنج تو کدام است؟» و او، زانوی خود را نشان دهد و بخندد.

3 سالگی: کلمات، نظرات و مخالفت‏های بی‏معنی برای شوخی‏های بچگانه و دلقک‏بازی از کودک سر می‏زند، مانند خواستن بستنی گلی و غذای کثیف برای خنده‏ی اطرافیان.

4 تا 5 سالگی: مرحله‏ی حل معماهای ابتدایی از طرف کودک هنگامی که او ساختار را می‏داند اما محتوا را خیر. برای نمونه می‏پرسد چرا جوجه از خیابان رد شد، برای اینکه به آن طرف برود؟

6 تا 7 سالگی: درک عمق معنی کلمه و معانی چند گانه‏ی کلمات خنده‏دار، بنابراین، اگر شما قصد دارید به کودک کمک کنید تا حس شوخ طبعی‏اش ارتقا یابد، چند راه پیشنهاد می‏شود:

- هنگامی که کودک، معمایی را تکرار می‏کند، وانمود کنید اولین باری ا‏ست که شنیده‏اید و جمله‏ای برای تشویق به او بگویید. این روش، خیلی بهتر است تا اینکه بگویید: «بیا به معما یا لطیفه‏ی جدید برات تعریف کنم.»

- توضیحی ندهید که چرا فلان لطیفه، خنده‏دار نیست. اگر برای اولین بار مفهوم آن را متوجه نشد، توضیح در مورد آن فقط او را دلسرد می‏کند اگر شما از کودک بپرسید که چرا آن لطیفه با مزه است، در صورتی که مفهوم آن را متوجه نشده باشد، اغلب جواب می‏دهد که چون موجب خنده‏ی من شد و یا چون پدر و مادرم به آن خندیدند.

- اگر معمایی مناسب سن کودک نباشد، برای او توضیح دهید که بهتر است از این جملات و کلمات استفاده نکند و در مورد مضرات احتمالی آن برای کودک توضیح دهید.

- کودکی که اغلب در مدرسه برای استفاده‏ی نابه‏جا و نادرست لطیفه و معما، به دردسر می‏افتد، ممکن است احتیاج به جلب توجه داشته باشد. برای کمک به کودک، با معلم او صحبت کنید تا مشکلش حل شود و اگر حل نشد، موضوع را با مشاور در میان بگذارید.

منبع

ماهنامه شادکامی و موفقیت

تنظیم برای تبیان- مریم عطاریان

مقالات مرتبط

خندیدن جرم است!؟

کوچولو های شگفت آور

سال های طلایی کودکی