همنوایی استادان موسیقی ایران

موسیقی سنتی ایرانی به لحاظ کلاسیک بسیار نظام مند به نظر می رسد. در این نوع موسیقی رپرتواری از ملودی ها و موتیف ها وجود دارد که درون چندین مقام دسته بندی شده اند و نوازندگان بر اساس سوئیتی از آن ملودی ها بداهه پردازی می کنند.

جام جم آنلاین-با این حال هنگامی که اساتید موسیقی ایرانی، یعنی چهار نفر از نوازندگان برتر ایرانی شنبه هفته گذشته در تالار «فردریک پی.رز» به اجرای موسیقی پرداختند، این نوع موسیقی به هیچ وجه قابل پیش بینی نبود.

توالی ملودی هایش می توانست سر از هر جایی در بیاورد؛ این موسیقی، محزون و سهمگین و اندوه بار و خلسه آور بود.

اعضای گروه متشکل بود از محمدرضا شجریان مشهورترین خواننده سنتی ایران و پسرش همایون شجریان که هم می خواند و هم با تمبک ریتم های پیچیده ای را می نواخت، حسین علیزاده که بیشتر موسیقی را ساخته بود و تار می نواخت و کیهان کلهر که کمانچه می زد.

موسیقی سنتی ایرانی تماماً ملودی است. نوازندگان به نوبت تک نوازی می کردند، هماهنگ با هم می خواندند و می نواختند یا به همدیگر پاسخ می دادند.

آنها از مسیر هایی ملودی ها را پشت سر می گذاشتند که برایشان آشنا بود و شنوندگان نیز آن مسیر ها را یاد می گرفتند.

محمد رضا شجریان تک تک کلمات را با اندوهی خاص می خواند، پسرش غنای صدای او را به ارث برده است هر چند محتاطتر به نظر می رسید.

کمانچه آقای کلهر صدای زمخت و خشن ویولا را می داد؛ تار آقای علیزاده می توانست با تره مولو هیجان یک ملودی را بالا ببرد یا با قاطعیت موزون بشود.

بخش اول کنسرت حال و هوای معاصر داشت. در یک قسمت، شجریان پدر و پسر نه چندان موازی با هم خواندند و این کار را با نوعی هماهنگی موج مانند انجام دادند که در موسیقی ای که معمولاً تک صدایی است ویژگی شگفت انگیزی محسوب می شود.

در بخش دوم کنسرت که به طور بی وقفه سوئیت سبک سنتی اجرا شد، اشعار به کار رفته اشعار عرفانی بودند، اشعاری درباره عشق به خدا.

شجریان در یک مورد از بداهه پردازی هایش با شور و هیجان بسیار شروع به خواندن کرد و کلهر و علیزاده با ملیله دوزی های زینتی به آواز شجریان پاسخ دادند و در اجرای ملودی های شاد با او شریک شدند و در نهایت فینالی دلچسب و نشاط انگیز.

فرشید عطایی

نیویورک تایمز/8 مارس 2005