معيار انتخاب بازيگران در تلويزيون

نقش يا نقاش؟

1- خيلي ها بر اين باور هستند که بازيگري براي سينما و تلويزيون، تفاوت هاي ساختاري فراواني با هم دارند که برخاسته از مديوم آنها است. تلويزيون عموماً به دليل ميزانسن هاي «نزديک» نياز به بازيگراني دارد که به بازي در نماي درشت باور داشته باشند در حالي که در سينما، استفاده از نما هاي دور امري طبيعي است؛ در تلويزيون، از بازيگراني استفاده مي شود که در عين حال که دوربين و اندازه نما هايش را مي شناسند، به خوبي از اين آگاهند که مديوم تلويزيون اصولاً در نما هاي نزديک تعريف مي شود. اين يک دوگانگي ايجاد مي کند.

2- اين دوگانگي به اين ذهنيت باز مي گردد که برخي بر اين باورند که هنرپيشه هاي تئاتر در کار تلويزيون موفق ترند زيرا بر ديالوگ ها مسلط هستند و مي توانند ديالوگ هاي مفصل را (گاهي يک نفس) در برابر دوربين بگويند. اگر در اين چند ماه گذشته، برخي از سريال هاي تلويزيون خودمان را ديده باشيد، به سادگي مي توانيد ببينيد اين «فرمول» چه در سريال هاي مناسبتي و چه سريال هاي روتين، دائماً مورد استفاده واقع مي شود. اما در بسياري موارد چنين رويکردي، اشتباه از آب در مي آيد. دليل ابتدايي استفاده از بازيگران تئاتر در تلويزيون به شکلي واضح به بودجه توليد سريال ها بازمي گردد. ديالوگ در سريال هاي تلويزيوني ما جايگاهي به شدت والا دارد و تقريباً هميشه به جاي نشان دادن رويداد، از ديالوگ براي روايت آن استفاده مي شود. از سوي ديگر همچنان براي صرفه جويي در بودجه، برخي از کارگردان هاي سريال هاي تلويزيوني از ميزانسن هايي استفاده مي کنند که در تئاتر معمول است و هيچ گاه (مثلاً) هنگام گفت وگوي يک مرد و همسرش، يکي از آنها به ديگري پشت نمي کند تا ديالوگ هايش را بگويد در حالي که چنين ميزانسني در برخي از سريال هاي تلويزيوني به امري فراگير بدل شده است. به اين ترتيب نياز به تعويض جاي دوربين و نماي عکس العمل منتفي شده و کار سرعت مي گيرد و لاجرم از بودجه سريال کاسته مي شود.

3- اخيراً در مواردي ديده مي شود که در برخي از تله فيلم ها و سريال هاي تلويزيوني، به وفور از چهره هاي جديد استفاده مي شود. برخي از آنها حتي گاهي براي نخستين بار است که در برابر دوربين قرار گرفته اند. آيا جوانگرايي در دستور کار تلويزيون قرار گرفته يا استفاده از اين چهره هاي جديد همچنان مي تواند به کم شدن بودجه يک فيلم يا يک سريال کمک کند؟ اصولاً بايد پرسيد ضوابط تلويزيون در استفاده از بازيگران شناخته شده و ناشناخته چگونه است؟ يادمان هست که در سال هاي دور، مديران تلويزيون از استفاده از چهره هاي غيرتلويزيوني ابا داشتند. در واقع کمتر پيش مي آمد که بازيگري از سينما بيايد و در يک سريال تلويزيوني بازي کند مگر اينکه از ابتدا کارش را در تلويزيون شروع کرده و سپس در سينما به شهرت رسيده باشد. چنين بازيگري مي توانست به تلويزيون بازگردد اما عکس آن صادق نبود. چند سالي که گذشت، استراتژي تلويزيون در مورد بازيگران تغيير کرد و اين بار مديران تلويزيون سعي کردند تا آنجا که مي شود، از چهره هاي سينمايي براي بازي در فيلم ها و سريال ها استفاده کنند. اين، همزمان شد با دعوت تلويزيون از کارگردان هاي سينما براي ساختن فيلم و سريال در تلويزيون که در حال حاضر يا سريال هايشان دارد پخش مي شود يا در حال توليدند. به نظر مي رسد بار ديگر و دوباره، استراتژي تلويزيون در استفاده از بازيگران باسابقه و سرشناس تغيير کرده است. برخي از فهرست هاي نامرئي و البته تاييدنشده در تلويزيون ياد مي کنند که نام بسياري از بازيگران سرشناس سينما و حتي تلويزيون در آنها آمده و احتمالاً تا اطلاع ثانوي اين بازيگران زن و مرد را روي پرده کوچک شيشه يي نخواهيم ديد. بنابراين بسيار طبيعي است که تلويزيون در ساخت سريال ها و فيلم هايش به تازه نفس ها روي بياورد اما يک اماي کوچک در اين ميان به چشم مي خورد...

4- بازيگري از آن رشته ها است که لازمه اش تمرين، ممارست و تلاش بي وقفه است. براي پيمودن گام هاي موثر، يک بازيگر بايد تا مدت ها زير نظر استادان فن کار کند. مديوم کارش را بشناسد و مهم تر آنکه اصراري نداشته باشد تا حتماً در برابر دوربين يا روي صحنه ظاهر شود. اگر به کار برخي از بازيگران خود تلويزيون دقت کنيم، به سادگي مشخص مي شود که آنها محصول سال ها تلاش و تمرين و يادگيري فنون بازيگري اند و تقريباً بازيگري را نمي شناسيم که يک شبه از گرد راه رسيده و ناگهان صاحب نقش اصلي يا يکي از نقش هاي اينچنيني در تلويزيون شده باشد.

5- از سوي ديگر بسياري از جوانان عاشق بازيگري را سراغ داريم که غايت آمال آنها حضور در يک تله فيلم 90دقيقه يي يا يک سريال تلويزيوني است. اگر دقت کرده باشيد در آگهي هاي برخي از کلاس هاي بازيگري به عبارتي اينچنيني بر مي خوريم که «پس از اتمام دوره، امکان حضور در سريال هاي تلويزيوني براي هنرجويان بازيگري آموزشگاه فراهم است». اين تضمين ها از کجا و با چه پشتوانه يي ارائه مي شوند؟ اين پرسش زماني رنگي جدي تر به خود مي گيرد که بدانيم چند تن از بازيگران تقريباً قديمي تلويزيون که تنها در همين رسانه فعال بوده يا هستند و کمتر فرصت بازي در سينما نصيب شان شده، آموزشگاه هاي بازيگري تاسيس کرده و به جوانان علاقه مند، آموزش بازيگري مي دهند.

6- اگر تمامي اين عوامل را در کنار هم قرار دهيم و بخواهيم مانند جور کردن يک پازل به مساله نگاه کنيم، احتمالاً به چنين نتيجه يي مي رسيم؛ مقوله بازيگري در تلويزيون به شدت نياز به بازنگري دارد. چرايي استفاده از چهره هاي جديد در تلويزيون امر مهمي است که بايد مورد توجه قرار بگيرد. استفاده از بازيگران تئاتر در تلويزيون نياز به بازنگري جدي دارد. زماني که يک طرح در تلويزيون به تصويب مي رسد، ناظران کيفي بايد به اين نيز توجه کنند که چرا از اين يا آن بازيگر براي بازي در يک تله فيلم يا سريال استفاده مي شود. آنها بايد بدانند اين انتخاب ها تا چه حد با داستان هاي سريال ها و تله فيلم ها خوانايي دارد؟ اين به معناي دخالت در زيبايي شناسي کار يک کارگردان تلقي نشود. انتخاب او، انتخاب او است. اما او به عنوان خالق يک اثر بايد بتواند مديران يا ناظران کيفي يک کار تلويزيوني را مجاب کند که انتخابي به جز اين يا آن بازيگر براي بازي در نقش «الف» يا «ب» نداشته است. اگر کارگردان يا تهيه کننده يي نتواند استدلال مناسبي براي انتخاب بازيگران يک يا چند نقش داشته باشد، مسلماً بار ديگر به همان دور باطل خواهيم افتاد که...

7- بازيگران در تلويزيون بر چه اساسي انتخاب مي شوند؟ آيا چون سابقه تئاتري دارند يا اينکه دستمزد کمتري مي گيرند يا...

منبع : اعماد

تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي