اسرار رادار

به کمک امواج الکترومغناطيسي نه تنها از وجود اجسام در فاصله دور باخبر مي‌شويم، بلکه بطور دقيق تعيين مي‌کنيم که آيا ساکن هستند يا از ما دور و يا به ما نزديک مي‌شوند؟

حتي سرعت جسم نيز بخوبي قابل محاسبه است. وقتي امواج منتشر شده از رادار ، به يک جسم دور برخورد مي‌کنند، به طرف نقطه حرکت بر مي‌گردند. امواج برگشتي توسط دستگاههاي خاص در مبدا تقويت مي‌شوند و از روي مدت رفت و برگشت اين امواج ، فاصله بين جسم و رادار اندازه گيري مي‌شود.

کاربردها

زماني رادار وارد جنگلها شد، انگلستان پايگاههاي وسيعي را با رادار مجهز کرد و به اين ترتيب هواپيماهاي آلماني در کار خودشان دچار اختلال شدند. به عقيده بسياري از کارشناسان همين رادار بود که آلمان را علي رغم حمله‌هاي گسترده هوايي بر روي شهرهايي نظير لندن ، ناکام گذاشت. همچنين بسياري از زير درياييهايي که تعداد زيادي از کشتيهاي حمل و نقل و ناوهاي جنگي متفقين را به قعر دريا مي‌فرستادند، با کمک رادارها شناسايي شدند و در عمليات گوناگون خود دچار شکست گرديدند.

رادارها حتي در توپخانه‌ها ، موشک اندازها و جنگهاي زير درياييها نيز وارد عمل شدند و توجه قدرتهاي بزرگ تسليحاتي را ، حتي پس از شکست هيتلر و پايان جنگ جهاني به خودشان جلب کردند. اما صرف نظر از کاربردها نظامي، رادار خدمات صلح آميز بسياري را براي انسان امروزي در برداشته است. کاهش سوانح در مسافرت هاي دريايي و هوايي همگي مديون رادار هستند.

و حتي سطح سياره ها و اشکال گوناگون آنها را شناسايي کند. اين موفقيت سالها قبل از آن بود که سفينه ها بتوانند از سطح سيارات عکسبرداري کنند. بنابراين رادار علي رغم خرابي هايي که با گسترده تر کردن جنگلها به وجود آورد، توانست خدمات بسيار ارزنده اي را براي جامعه بشري به ارمغان آورد و انسان اين همه را مديون طبيعت بي ادعاست!

مرکز کنترل ترافيک فرودگاهها براي رديابي هواپيماها چه آنها که بر روي باند فرودگاه قرار دارند و چه آنها که در حال پرواز هستند و هدايت آنها از رادار استفاده مي‏کنند. در برخي از کشورها پليس از رادار براي شناسايي خودروهاي با سرعت غير مجاز استفاده مي‏‏کند. ناسا از رادار براي شناسايي موقعيت کرة زمين و ديگر سيارات استفاده مي‏کند، همين طور براي دنبال کردن مسير ماهواره‏ها و فضاپيماها و براي کمک به کشتي‏ها در دريا و مانورهاي رزمي از آن استفاده مي‏شود. مراکز نظامي نيز براي شناسايي دشمن و يا هدايت جنگ‏افزارهايشان از آن استفاده مي‏کنند.

هواشناسان براي شناسايي طوفانها، تندبادهاي دريايي و گردبادها از آن استفاده مي‏برند. شما حتي نوعي خاص از رادار را در مدخل ورودي فروشگاهها مي‏بينيد که در هنگام قرار گرفتن اشخاص در مقابلشان، درب را باز مي‏کنند. بطور واضح مي‏بينيد که رادار وسيله‏اي بسيار کاربردي مي‏باشد. در اين مقاله ما به اسرار رادار مي‏پردازيم.

استفاده از رادار عموماً در راستاي سه هدف زير مي‏باشد:

شناسايي حضور يا عدم حضور يک جسم در فاصله‏اي مشخص – عمدتاً آنچه که شناسايي مي‏شود متحرک است و مانند هواپيما ، اما رادار قادر به شناسايي حضور اجسام که مثلاً در زير زمين نيز مدفون شده‏اند، مي‏باشد. در بعضي از موارد حتي رادار مي‏تواند ماهيت آنچه را که مي‏يابد مشخص کند، مثلاً نوع هواپيمايي که شناسايي مي‏کند.

شناسايي سرعت آن جسم- دقيقاً همان هدفي که پليس از آن در بزرگراهها براي کنترل سرعت خودروها از آن استفاده مي‏کند.

جابجايي اجسام – شاتل‏هاي فضايي و ماهواره‏هاي دوار بر دور کره زمين از چيزي به عنوان رادار حفره‏هاي مجازي براي تهيه نقشه جزئيات ، نقشه‏هاي عوارض جغرافيايي سطح ماه و ديگر سيارات استفاده مي‏کنند. تمام اين سه عمليات مي‏تواند با دو پديده‏اي که شما در زندگي روزمره با آن آشنائيد پياده شود: «پژواک» و «پديده دوپلر» اين دو پديده بسادگي قابل فهم مي‏باشند، چرا که هر روزه شما با آنها در حوزه شنوايي خويش برخورداريد. رادار از اين دو پديده در حوزه امواج راديويي استفاده مي‏برد.

شايد رادار طبيعي بيشترين استفاده را براي خفاش دارد. چرا که اين پرنده شب پرواز ، داراي حس بينايي ضعيفي است و به کمک طبيعت راداري که دارد، مي‌تواند موانع دور و بر خود را تشخيص دهد. خفاش هنگام پرواز فريادهاي ابر صوتي خاصي ايجاد مي‌کند که پس از برخورد با اجسام مختلف ، منعکس مي‌شود و به گوش خفاش مي‌رسد. بوسيله همين پژواک صداهاي ابر صوتي است که نوع مانع و فاصله آن را تشخيص مي‌دهد و طوري پرواز مي‌کند که از تصادم با آنها در امان باشد.

بالنها و دلفينها نيز از همين پديده بازتاب استفاده مي‌کنند که در مورد بازتابهاي صوتي به آن "سونار" گفته مي‌شود

برگرفته از: Radar.net , دانشنامه رشد

تنظيم براي تبيان: سيدخاموشي