4 حساسيت پوستي شايع

حساسيت به چرم کفش، لباس چسبان کشدار و ساعت مچي از آن چيزهايي است که هر روز ممکن است در زندگي هر يک از ما رخ ‌دهد. ولي چگونه مي‌توان با اين حساسيت‌هاي روزمره کنار آمد؟

با هم نگاه گذرايي مي‌اندازيم به 4 نمونه از همين حساسيت‌هاي روزمره.

حساسيت به ساعت و طلا و جواهر

احتمالا عامل اين عکس‌العمل فلز نيکل است که در خيلي از لوازم فلزي از جمله در پشت صفحه ساعت و بند آن، البسه جواهر نشان، زيپ، سنجاق مو، بيگودي‌هاي مو، قفل کيف پول، انگشتانه، سوزن خياطي، قيچي، سکه، دستبند، گيره کمربند، دگمه‌هاي فلزي، فريم عينک و پلاک‌هاي شناسايي وجود دارد.

حدس زده مي‌شود که حدود 10 درصد افراد به نيکل حساس باشند. اين نسبت در خانم‌ها بيشتر از آقايان است ( به نسبت 20 به يک)، زيرا خانم‌ها جواهراتشان بيشتر از آقايان است. نيکل در آلياژهاي مختلف به کار برده مي‌شود ولي شکل اصلي نيکل ناپيدا است. اين آلياژها شامل طلاي سفيد، نقره آلماني و آلياژها و فلزات نادر و کميابي مثل آلنيکو، تيکونيوم و اينوار هستند.

همچنين وسايل آبکاري شده با کروم‌هاي حاوي نيکل، در افراد حساس به نيکل، ايجاد عکس‌العمل مي‌کنند. عرق زياد، موارد درماتيت را در افراد حساس به نيکل افزايش مي‌دهد. در هواي تابستاني که مردم زياد عرق مي‌کنند، ممکن است در خانمي حساس به نيکل، البسه جواهرنشان يا ضمايم آن، 10 تا 15 دقيقه پس از تماس با پوست، باعث سوزش و خارش ناحيه گردد و يک ساعت بعد جوش بزند. اگر همان خانم عرق نمي‌کرد، مي‌توانست ساعت‌ها بدون بروز عوارضي با همان البسه بگذراند. تشخيص درماتيت نيکل، ساده است، زيرا در نقاطي از پوست رخ مي‌دهد که در تماس با فلزات مي‌باشند. ممکن است با استفاده از گوشواره، در محل تماس آن با نرمه گوش، جوش‌هايي پديد آيد. اگر ساعت مچي عامل کهير باشد، در مچ دست زير صفحه ساعت يا بند آن جوش پديد خواهد آمد. اگر تماس پوست را با فلز از بين ببريد، جوش‌ها معمولا طي چند روز از بين خواهند رفت.

ممکن است درماتولوژيست براي موارد شديدتر کرم‌هاي کورتون‌دار تجويز نمايد. متخصص پوست مي‌تواند براي تاييد اينکه آيا شما واقعا به نيکل آلرژي داريد يا نه، پاچ تست انجام دهد. اگر حساسيت داشتيد، بايد سعي کنيد از فلزات حاوي نيکل دوري کنيد. استفاده از جواهرات با روکشي از لاک روشن يا پوليش ناخن، عکس‌العمل‌ها را کم مي‌کند. ممکن است نقره استرلينگ و طلاي 18 عيار نيز نيکل داشته باشند. اکثر افراد حساس به نيکل مي‌توانند استنلس استيل را تحمل کنند.

حساسيت به محافظ لوازم آرايش

مي‌دانيم که محافظ‌هاي فرآورده‌هاي زيبايي ممکن است باعث ايجاد عکس‌العمل آلرژيک گردند. محافظ‌ها براي حفاظت از فرآورده‌ها در مقابل ضايعات يا آلودگي آنها تا موقع مصرف‌شان، به آنها اضافه مي‌گردند و لذا مواد مهمي هستند. متاسفانه آنها اغلب ايجاد عکس‌العمل‌هاي آلرژي مي‌کنند، هر چند که تعداد موارد آن کم است. عکس‌العمل پوست به محافظ‌هاي فرآورده‌هاي آرايشي يا دارويي، معمولا به صورت درماتيت (يا اگزما) توام با سرخي، پوسته‌ريزي، ورم، تاول، ترشح يا ترک پوست است. اين عکس‌العمل‌ها ممکن است خفيف يا شديد بوده، با سوزش و خارش همراه باشند و اغلب به صورت کهير يا فقط ورم موضعي ظاهر مي‌شوند.عکس‌العمل‌ها، اغلب براي اولين‌بار، موقعي ايجاد مي‌شود که فرآورده در ناحيه آسيب ديده يا تحريک شده پوست به کار برده شود. خوردن برخي محافظ‌ها در غذا يا داروها با عکس‌العمل پوستي همراه بوده و مي‌تواند حساسيت ايجاد کنند. اگر شما به محافظ خاصي حساس هستيد، بايد فهرست ترکيبات فرآورده‌ را قبل از خريد آن چک کنيد. همه فرآورده‌هاي آرايشي بايد فهرست ترکيبات آن را روي جعبه ثبت کنند. محافظ‌ها جزو مواد آخر فهرست ترکيبات هستند، زيرا مواد، به ترتيب غلظت‌ آنها از بالا به پايين ثبت مي‌شوند و غلظت محافظ‌ها خيلي پايين است.

حساسيت به چرم کفش

چرم کفش با مواد شيميايي مختلفي تهيه، رنگ و نگهداري مي‌گردد تا با دوام، قابل انعطاف و ضدکپک گردد. عکس‌العمل آلرژي به چرم کفش ناشي از اين قبيل مواد شيميايي و همچنين رنگ، ترکيبات ضدباکتري و ضدقارچي، کرومات‌ها، لاستيک، چسب، آنتي‌اکسيدان‌ها و مواد ديگر به کار برده شده در کارخانه تهيه چرم مي‌باشد. جوراب، بين پوست پا و سطح داخلي کفش سد نسبي ايجاد مي‌کند. عکس‌العمل به کفش در کساني که پاهايشان به شدت عرق مي‌کند و نيز در محيط گرم و مرطوب خيلي بيشتر است. کفش بايد قبل از پوشيدن مجدد، خشک باشد. با آنکه کفش‌هاي راحتي (صندل) پا را خشک نگه مي‌دارند، چون امکان استفاده از آنها بدون جوراب زياد است، مي‌توانند مشکلاتي ايجاد کنند. صندل‌هاي (وکفش‌هاي ديگر) ساخته شده در کشورهاي خارجي ممکن است ناراحتي‌هاي خاصي به وجود آورند، به‌عنوان مثال در صندل‌هاي شبه قاره هند يک ماده شيميايي از نوع «سم پيچک» به کار برده مي‌شود، لذا شخص حساس به اين سم با پوشيدن اين کفش‌ها، مبتلا به درماتيت سم پيچک خواهد گرديد.

حساسيت به لباس‌هاي کشدار

ممکن است شما به لاستيک يا کش که به پارچه حالت فنري و چسبان مي‌دهد، حساس باشيد. اکثر فرآورده‌هاي لاستيکي باعث ايجاد آلرژي درماتيت تماسي مي‌گردند. لاستيک در اشکال متفاوت در اکثر فرآورده‌ها وجود دارد. لاستيک طبيعي به تنهايي حساس کننده نيست. بيشتر انواع مواد شيميايي که براي نگهداري و بهتر نمودن کيفيت لاستيک به آن اضافه مي‌کنند، عامل ايجاد آلرژي درماتيت تماسي است. کساني که به فرآورده‌هاي لاستيکي حساس‌اند، بايد به دنبال جايگزيني آنها باشند. اکثر البسه کشدار، امروزه از اسپاندکس ساخته شده‌اند (الياف قابل ارتجاع مصنوعي). اسپاندکس جزو مواد اصلي اکثر لباس‌هاي کشدار، لباس شنا، باندهاي جراحي و شيلنگ‌هاست. اوايل، به بعضي از الياف آنها موادي اضافه مي‌کردند که آلرژن (حساسيت زا) بود، اما اين فرآورده‌ها از اسپاندکس‌هاي اخير حذف شده‌اند. امروزه اسپاندکس‌ها به ندرت ايجاد آلرژي مي‌کنند. کساني که به لاستيک حساس‌اند، مي‌توانند لباس‌هايي ساخته شده از اسپاندکس بپوشند، به شرطي که لباس آنها لبه يا کمربند لاستيکي نداشته باشد. بعضي سازندگان، کمربندهايي مي‌سازند که کاملا فاقد لاستيک است. لباس‌هاي لاستيکي نيز (موقعي که محکم بسته شوند) به علت وارد آوردن فشار مکانيکي مي‌توانند عکس‌العمل پوستي ايجاد کنند.

فخرناز لطفيان